Những dấu hiệu mâu thuẫn trong đấu thầu mua sắm vật tư y tế

Ngày 1/12/2023, E-HSMT được đưa lên cổng đấu thầu quốc gia. Tuy nhiên, chỉ mấy ngày sau đã có doanh nghiệp làm đơn phản ánh các thông số kỹ thuật trong E-HSMT có dấu hiệu “chỉ định thầu”.

Gói thầu của Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ có 115 mặt hàng, sử dụng vốn từ nguồn thu phí được khấu trừ hoặc để lại theo quy định của pháp luật về phí, nguồn quỹ bảo hiểm y tế, nguồn tài chính hợp pháp theo quy định của pháp luật.

Trong đó, gói thầu có 16 loại thủy tinh thể nhân tạo (gọi tắt là IOL). Phản ánh của doanh nghiệp tập trung vào tiêu chí kỹ thuật của số IOL này.

Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ

Phản ánh về gói thầu, Công ty Cổ phần TMD KLC có đơn gửi cơ quan báo chí ngày 8/12/2023 nội dung như sau: Những yêu cầu thông số kỹ thuật trong E-HSMT của Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ đưa ra nhằm hạn chế các nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu, gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Vì cùng một tiêu chí nhưng thông số kỹ thuật không thống nhất, khi thì lớn hơn (≥); khi thì nhỏ hơn (≤); khi thì ghi cụ thể một con số hoặc trong khoảng giới hạn rất nhỏ (không có ý nghĩa khoa học hay cơ sở tiêu chuẩn để đánh giá tương đương và tốt hơn).

Các thông số kỹ thuật được sắp xếp theo nhóm nhằm tạo lợi thế cho một mã hàng của một nhà sản xuất.

Kèm theo đơn thông tin trích dẫn từ E-HSMT của Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ là cầu về kỹ thuật của 16 IOL với số thứ tự từ 90 đến 105. Theo đó, E-HSMT có tổng cộng 80 thông số kỹ thuật của hàng hóa mời thầu mà các bệnh viện khác trên cả nước (Bệnh viện Mắt Trung ương, Bệnh viện Mắt Hà Nội, Bệnh viện Mắt Đà Nẵng, Bệnh viện Mắt TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Mắt Tiền Giang) không yêu cầu. Bởi vì, đây không phải là thông số kỹ thuật để đánh giá chất lượng của hàng hóa.

Công ty Cổ phần TMD KLC gửi kèm E-HSMT của Bệnh viện Mắt Trung ương theo quyết định phê duyệt số 774/QĐ.BVMTW ngày 12/10/2023 để chứng minh.

Đơn của Công ty Cổ phần TMD KLC

Để tìm hiểu sự việc, phóng viên gặp một bác sĩ là hội viên Hội Nhãn khoa Việt Nam để hỏi ý kiến chuyên môn. Sau khi xem hồ sơ, bác sỹ đã nhận xét, E-HSMT của Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ đưa ra những tiêu chí kỹ thuật của 16 IOL có các tiêu chuẩn không thống nhất, mâu thuẫn, thậm chí là đối lập nhau.

Cụ thể 5 nhóm như sau: Về góc càng: ≤ 0°, rồi lại ≥ 0°; < 2° rồi < 3°; từ 0° đến 2°; từ 0° đến 3°; từ 0° đến 5°; từ 1° đến 4°; = 1.5°. Các thông số này mâu thuẫn với ≤ 0°.

Về chỉ số khúc xạ: ≤ 1.46 rồi lại ≥ 1.46; ≤ 1.48, ≤ 1.49; từ 1.45 đến 1.47; từ 1.45 đến 1.55; từ 1.46 đến 1.50; từ 1.5 đến 1.55; từ 1.542 tới 1.550; từ 1.54 đến 1.56; từ 1.525 đến 1.53.

Về chỉ số ABBE: ≥ 55 rồi ≤ 55, ≥ 37, ≥ 38, ≥ 42, ≥ 46.94, ≥ 56, ≥ 57, ≥ 58, các thông số này mâu thuẫn nhau.

Về độ sâu tiền phòng: ≤ 5.20 rồi ≥ 5.20, ≥ 4.7, ≤ 5.26, ≤ 5.33, ≥ 5.37, ≤ 5.68, ≥ 5.5, ≥ 5.61, 5.32 đến 6.08; 5 đến 5.4; 5.1 đến 5.35, cac chỉ số này mâu thuẫn với nhau.

Về hằng số A: ≥ 118.8 rồi ≤118.9, ≥ 118, ≥ 118.5, ≥ 118.7; từ 118.0 đến 118.5; 118.6 đến 119.9, ≥ 119, ≥ 119.1; từ 1.525 đến 1.53 cũng mâu thuẫn với nhau.

Như vậy, đánh giá thông số nào là tốt hơn khó khả thi.

Yêu cầu kỹ thuật IOL trong E-HSMT của Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ

Đặc biệt, theo bác sĩ hội viên Hội Nhãn khoa Việt Nam, một số tiêu chí không phải là tiêu chuẩn kỹ thuật của sản phẩm, như độ sâu tiền phòng và hằng số A. Đó là các chỉ số, hằng số riêng của mỗi hãng sản xuất để áp dụng tính công suất IOL chứ không phải là tiêu chuẩn kỹ thuật.

Bác sĩ dẫn E-HSMT của Bệnh viện Mắt Trung ương và chỉ ra “đều không sử dụng 5 tiêu chí kỹ thuật như Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ trong E-HSMT". Bởi vì, đó không phải là đặc tính kỹ thuật để đánh giá chất lượng sản phẩm.

Về tiêu chí kỹ thuật trong đấu thầu IOL đơn tiêu, theo PGS.TS.BS Đỗ Tấn - Bệnh viện Mắt Trung ương có 18 nhóm. Chẳng hạn: Mềm, đơn tiêu, phi cầu, hai càng, chất liệu Acrylic không ngậm nước (hoặc ngậm nước), lọc ánh sáng xanh (hoặc không lọc ánh sáng xanh).

Tương tự, IOL có loại bốn càng, có loại càng hình đĩa. Yêu cầu kỹ thuật cơ bản là IOL mềm, đặt qua đường rạch nhỏ, chất liệu tốt, dễ sử dụng, thuận lợi khi đặt không bị đứt, rách, mẻ, phù hợp với tuổi của bệnh nhân (trẻ tuổi cân nhắc đặt IOL trong suốt còn lớn tuổi cân nhắc đặt IOL lọc ánh sáng xanh). Acrylic kỵ nước, ưa nước, hỗn hợp. Phi cầu đem lại chất lượng hình ảnh tốt hơn.

Yêu cầu kỹ thuật IOL trong E-HSMT của Bệnh viện Mắt Trung ương

“Các đặc điểm kỹ thuật đưa ra phải được thể hiện thống nhất trên tất cả tài liệu minh chứng (không chấp nhận đính chính sau thời điểm mở thầu). Minh chứng bằng tài liệu nghiên cứu khoa học (bài báo, báo cáo tại các hội nghị quốc tế); kiểm định hàng mẫu (cơ quan kiểm định độc lập); kinh nghiệm sử dụng tại các đơn vị (thống kê và minh chứng rõ ràng). Mỗi lựa chọn có ít nhất 3 nhà cung cấp”, PGS.TS.BS Đỗ Tấn nhấn mạnh.

Qua ý kiến của các bác sĩ thì phản ánh của Công ty Cổ phần TMD KLC rất cần được xem xét để đảm bảo tính cạnh tranh trong đấu thầu, chọn được sản phẩm tốt.

Luật Đấu thầu năm 2013 đã quy định trong E-HSMT không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một, một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Khoản 5, Mục I Chỉ thị số 47/2017/CT-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc chấn chỉnh công tác đấu thầu trong các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn Nhà nước, quy định: Khi xây dựng HSMT, không được đưa ra các điều kiện làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu dẫn đến làm giảm tính cạnh tranh trong đấu thầu; không bảo đảm mục tiêu của công tác đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Nói về gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế năm 2023-2024, một lãnh đạo Bệnh viện Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ cho biết, đã nhận được phản ánh của doanh nghiệp và đang nghiên cứu để đảm bảo đúng pháp luật.

Thái Đào - Ngọc Nam