Niềm tự hào linh khí 800 năm

Âm vang miền hào khí Đông A

Tròn 800 năm vương triều Trần được sáng lập (1225 - 2025). Một vương triều với 12 đời vua, kéo dài và tỏa sáng 175 năm (1225 - 1400). Nhiều vị vua anh minh như: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông với cuộc đời khiến bao nhà sử học, thi sĩ và văn nhân đặt bút, viết lời ngợi ca. Bản thân những vị vua triều Trần cũng chính là những nhà thơ nổi tiếng với các tác phẩm để đời.

Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần, xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình

Một triều đại sản sinh ra rất nhiều danh tướng kiệt xuất như: Trần Thủ Độ, Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư... vừa dũng mãnh, trí lực hơn người; vừa đức độ uyên thâm mà lại hào hoa tay gươm tay bút.

Thái Bình được biết đến là vùng đất phát tích, hưng nghiệp của vương triều nhà Trần, là nơi vua Trần Thái Tông sinh ra, gia tộc nhà Trần dựa vào đây mà gây dựng cơ nghiệp.

Hiện ở làng Tam Đường còn 4 ngôi mộ cổ của Tứ Đại Vương Thất Đầu Triều là: Thái Tổ Trần Thừa, Vua Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông.

Tại xã Liên Hiệp còn 2 ngôi mộ cổ của Thống quốc Thái Sư Trần Thủ Độ và Linh Từ Quốc Mẫu Trần Thị Ngừ (Trần Thị Dung).

Đến Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần, Nhân dân và du khách thập phương sẽ cảm nhận được rõ rệt niềm tự hào của đất và người Thái Bình với dòng họ và những nhân vật lịch sử kiệt xuất của dân tộc.

Không chỉ những công trình, lăng mộ, đền thờ được chăm sóc, gìn giữ rất trân trọng mà toàn bộ khu di tích rộng lớn bề thế được đầu tư, tu sửa xứng với công đức nhà Trần để lại cho đất nước.

Đi qua vòm cổng nguy nga, thả từng bước chân trên nền gạch lát, ngắm những dấu tích rêu phong cổ kính, để hồn mình phiêu du qua từng tán cây, rặng liễu, sắc hoa, đôi khi chúng ta như thoáng chốc được ngược thời gian, trở về với những năm tháng nhà Trần gây dựng cơ đồ.

Linh khí non sông hòa quyện với ý chí, nỗ lực và nghị lực phi thường của những người con đất Hưng Hà đã làm nên 175 năm - giai đoạn đất nước phát triển rực rỡ trên cả mọi mặt. Chúng ta có 3 lần đánh thắng quân Nguyên - Mông, có hào khí Đông A, có lời thề "Sát Thát", có những "người lính già đầu bạc kể mãi chuyện Nguyên Phong". Chúng ta có Phật Hoàng Trần Nhân Tông, có bậc đại tài quân sự Trần Hưng Đạo, có những Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản chưa đủ tuổi cũng quyết chí cầm quân đánh giặc...

Một bên là tráng khí hào hùng cuồn cuộn; một bên là lòng nhân nghĩa cùng hồn thơ thấm đẫm nhân văn, từ nơi đây nhà Trần đã phát tích để phát triển, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ với lịch sử đất nước, để lại những di sản quý báu cho văn hóa và Phật giáo của dân tộc. Mảnh đất này cũng là nơi những nhân vật lịch sử yên nghỉ, thanh thản trở về với nguồn cội của mình.

Bởi vậy, đến nơi đây, chúng ta được cúi đầu kính cẩn trước những người họ Trần mà cuộc đời, sự nghiệp, tên tuổi đã đi vào sử sách, gắn với một trong những giai đoạn thái bình thịnh trị, rực rỡ nhất của lịch sử Việt Nam. Chúng ta còn được ôn lại lịch sử hào hùng của lớp lớp người đi trước trong hành trình gìn giữ hòa bình cho non sông gấm góc.

Hào khí Đông A từ xa xưa vẫn được gió thời gian thổi về, chảy rần rật trong huyết quản người Việt, thắp sáng niềm tự hào dân tộc để chúng ta như được tiếp thêm sức mạnh cùng quyết tâm phát triển cơ nghiệp mà tổ tiên truyền lại.

Giữ gìn vốn quý, phát huy giá trị mảnh đất thiêng

Đến Lễ hội đền Trần Thái Bình, du khách thập phương vui thích khi được hòa vào nhiều nghi lễ, phong tục độc đáo đậm nét văn hóa thời Trần như lễ rước nước, lễ giao chạ, thi cỗ cá thời Trần, các trò chơi dân gian, các điệu dân ca, dân vũ... để tìm hiểu về cuộc sống, tâm hồn của người dân dưới sự trị vì nghiêm minh và sáng suốt của các vua Trần.

Đông đảo du khách đến với Lễ hội đền Trần Thái Bình

Một trong những hoạt động đặc sắc thu hút sự chú ý của người dân đó là lễ rước nước (rước thủy và rước bộ) để nhắc lại thuở xưa tổ tiên nhà Trần đều sống bằng nghề chài lưới, lênh đênh trên sông nước.

Lễ rước nước là hoạt động trước khi diễn ra lễ khai hội đền Trần. Quan trọng nhất trong lễ rước chính là việc lấy nước thánh. Theo đó nước thánh phải lấy ở ngã ba tam tỉnh nơi giao lưu của dòng sông Luộc gặp sông Hồng và sông Thái Bình rồi đổ ra biển Đông.

Cũng chính vì sự gắn bó với sông nước, nên các vị tổ tiên nhà Trần thường ghép tên mình với tên một loại cá như Trần Kinh nghĩa là cá Kình, Trần Hâp nghĩa là cá trắm, Trần Lý: Cá chép, Trần Thừa: Cá nheo, Trần Thị Dung: Cá ngừ.

Ngày nay, nghi lễ này đã trở thành nghi thức gắn với tín ngưỡng cầu nước, cầu cho mùa màng tươi tốt cũng như báo công đến các vị vua của cư dân vùng châu thổ sông Hồng sau một năm sản xuất.

Bên cạnh những trò chơi dân dã nói trên lễ hội còn tổ chức lễ tế mở cửa đền, lễ bái yết, tế mộ trong không khí linh thiêng tôn kính.

Cùng với phần lễ trang nghiêm, Lễ hội đền Trần Thái Bình còn là dịp để người dân và du khách hòa mình vào các hoạt động văn hóa đặc sắc trong phần hội.

Từ các trò chơi dân gian như kéo lửa nấu cơm, kéo co, pháo đất, cờ tướng, đến những cuộc thi truyền thống như gói bánh chưng, thi cỗ cá, têm trầu cánh phượng, tất cả đều mang đến bầu không khí tươi vui, gắn kết cộng đồng.

Đặc biệt, liên hoan hát văn - loại hình nghệ thuật độc đáo gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu - góp phần làm phong phú thêm giá trị văn hóa và tâm linh của lễ hội.

Đặc biệt, chương trình nghệ thuật “Rạng rỡ Thái Bình - miền Thánh Mẫu, đất Thánh nhân, dấu thiêng Phật pháp” được đầu tư quy mô với sự tham dự của 500 nghệ sĩ, diễn viên... tái hiện những dấu ấn vàng son, công lao của các vị vua triều Trần.

Đêm nghệ thuật khai mạc có sự tham dự của NSND Tự Long, NSƯT Thanh Thanh Hiền; ca sĩ Trọng Tấn, Ngọc Anh, ca sĩ Minh Quân, Sao Mai Thu Thủy… Đặc biệt, khán giả tham dự được thưởng thức công nghệ ánh sáng kết nối với dàn layer Trus, công nghệ 3D Mapping đặc sắc.

Qua đó, người dân thêm tự hào về truyền thống lịch sử của cha ông và quê hương Thái Bình - mảnh đất thánh nhân, giàu truyền thống văn hóa và tâm linh.

Chương trình nghệ thuật “Rạng rỡ Thái Bình - miền Thánh Mẫu, đất Thánh nhân, dấu thiêng Phật pháp”

Những hoạt động phong phú, đặc sắc tại lễ hội cho thấy chính quyền và người dân nơi đây đã trân trọng bảo tồn, tái hiện các giá trị quý báu mà cha ông để lại.

Đồng thời, cùng với việc tổ chức bài bản, phát huy những truyền thống tốt đẹp của địa phương mình, huyện Hưng Hà nói riêng và Thái Bình nói chung đang thể hiện sâu sắc tinh thần uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây để Hưng Hà mãi là vùng đất thiêng, là nơi người dân bốn cõi tìm về tưởng nhớ, tri ân công lao triều Trần cũng như thán phục sự đổi mới, phát triển của mảnh đất phát tích, hưng nghiệp nhà Trần khi xưa.