Phát huy sức mạnh dân tộc và thời đại, vững bước trong kỷ nguyên vươn mình

Quang cảnh buổi tọa đàm

Sáng 30/10, Báo Hànộimới phối hợp Đảng ủy phường Tây Hồ tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Phát huy sức mạnh dân tộc và thời đại, vững bước trong kỷ nguyên vươn mình”. Đây là hoạt động có ý nghĩa thiết thực tham gia đóng góp ý kiến vào dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Dự tọa đàm có các diễn giả: Tiến sĩ Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; đồng chí Trần Anh Tuấn, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ; PGS.TS Trần Viết Lưu, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; đồng chí Nguyễn Đức Hà, nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng, Ban Tổ chức Trung ương; nhà báo Hồ Quang Lợi, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam; GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học - Xã hội và Nhân văn; đồng chí Phạm Thị Nguyên Hạnh, Phó Bí thư Đảng ủy các cơ quan Đảng thành phố Hà Nội; nhà báo, nhà văn Nguyễn Sỹ Đại, nguyên Phó ban Văn hóa - Văn nghệ Báo Nhân Dân, nguyên Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội.

Dự tọa đàm còn có các đồng chí: Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Huệ, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo thành phố Hà Nội Kiều Thanh Hùng; Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Tây Hồ Nguyễn Thanh Tịnh cùng lãnh đạo các phòng, ban của phường.

Tư duy lớn, hành động lớn và khát vọng lớn

Trao đổi tại tọa đàm, các diễn giả đã tập trung vào 3 nội dung trọng tâm theo đề dẫn, trả lời hàng loạt câu hỏi thời sự được dư luận quan tâm và những nội dung nổi bật trong Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.

Trả lời câu hỏi về ý nghĩa lý luận và thực tiễn của việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại trong giai đoạn phát triển mới như dự thảo Văn kiện đã đề cập, đồng chí Nguyễn Đức Hà, nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng (Ban Tổ chức Trung ương) khẳng định, sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là một trong 10 mối quan hệ lớn được Đảng ta đúc rút trong hơn 95 năm lãnh đạo, thể hiện sự đúng đắn từ lý luận đến thực tiễn.

Về lý luận, tư tưởng này bắt nguồn từ Quốc tế Cộng sản, được Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp thu và phát triển thành phương châm "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; thành công, thành công, đại thành công". Đảng ta luôn xác định sức mạnh dân tộc là sức mạnh nội sinh, yếu tố quyết định; sức mạnh thời đại là yếu tố bên ngoài nhưng cực kỳ quan trọng. Thực tiễn lịch sử, từ Cách mạng Tháng Tám (năm 1945), trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đều chứng minh thành công khi chúng ta phát huy nội lực dân tộc, đồng thời huy động tối đa yếu tố thuận lợi của thời đại.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn phát biểu tại tọa đàm

“Dự thảo văn kiện Đại hội XIV tiếp tục kế thừa và làm sâu sắc thêm mối quan hệ cốt lõi này”, đồng chí Nguyễn Đức Hà nêu rõ.

Chia sẻ đánh giá khát quát về dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV, PGS.TS Trần Viết Lưu (nguyên Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương) khẳng định, dự thảo văn kiện lần này không chỉ ngắn gọn, súc tích, thể hiện tính liên thông giữa các báo cáo, mà còn thể hiện 3 điều lớn: Tư duy lớn, hành động lớn và khát vọng lớn.

Theo đồng chí Trần Viết Lưu, tư duy lớn là dám nghĩ, dám làm. Hành động lớn là chủ động bắt kịp và tin tưởng là chúng ta có thể làm được. Khát vọng lớn là khẳng định hai mục tiêu 100 năm, dưới cờ Đảng vẻ vang, kiên định con đường chủ nghĩa xã hội, quyết tâm trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Cho rằng, sự nhấn mạnh vào văn hóa và con người trong Dự thảo Văn kiện Đại hội lần này rất đúng đắn, GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) khẳng định, để các giá trị văn hóa, lịch sử, truyền thống của dân tộc được chuyển hóa thành sức mạnh mềm - thành nguồn lực nội sinh cho phát triển đất nước trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, điều cốt lõi là phải thực hiện được sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố dân tộc và thời đại.

“Nói về dân tộc là nói về văn hóa. Nói về thời đại tức là nói về công nghệ. Khi hai yếu tố này được dung hòa, việc tạo ra sức mạnh mềm và sức mạnh tổng thể quốc gia - ổn định, đoàn kết và phát triển - sẽ không còn là điều khó khăn”, GS.TS Hoàng Anh Tuấn nói.

Chủ đề Đại hội nên ngắn gọn hơn

Góp ý cụ thể vào dự thảo, theo PGS.TS Trần Viết Lưu chủ đề Đại hội còn khá dài, nên ngắn gọn hơn và cho rằng, không cần sử dụng từ “chiến lược” và “tự tin”, vì "tự chủ, tự cường" đã bao hàm những nội dung này.

Nhà báo Hồ Quang Lợi nhấn mạnh, mỗi đại hội đều mang dấu ấn lịch sử, nhưng Đại hội XIV mang dấu ấn lịch sử đặc biệt, vì không chỉ kết thúc một nhiệm kỳ mà còn đánh giá 40 năm đổi mới, bắt đầu bước vào kỷ nguyên mới.

Nhà báo Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam phát biểu tại tọa đàm

Đồng tình với quan điểm của PGS.TS Trần Viết Lưu, nhà báo Hồ Quang Lợi cho rằng, để nội dung chủ đề Đại hội mang tính khái quát cao, nên bỏ bớt cụm từ “đến năm 2030”, vì tiêu đề đang chia làm hai khúc, khúc đầu “đến năm 2030”, khúc thứ hai là bước vào kỷ nguyên mới.

Nhà báo Hồ Quang Lợi cũng đề nghị nên thay cụm từ “chung sức, đồng lòng” bằng hai chữ có ý nghĩa cao hơn là “đoàn kết”, đây là chân lý phát triển của Việt Nam...

Trao đổi thêm từ kinh nghiệm từng được tham gia xây dựng dự thảo văn kiện Đại hội, đồng chí Nguyễn Đức Hà cho biết, tiêu đề của Báo cáo Chính trị cũng chính là chủ đề của Đại hội và Báo cáo Chính trị là báo cáo trung tâm. Đây còn là lời tuyên bố của Đảng Cộng sản Việt Nam với toàn Đảng, toàn dân và toàn thế giới. Do đó, chủ đề phải ngắn gọn, rõ ràng, nhưng vẫn phải thể hiện được 5 thành tố cốt lõi: Nói về Đảng, về dân tộc, về công cuộc đổi mới, về bảo vệ Tổ quốc, và về mục tiêu của nhiệm kỳ (hoặc 10 - 20 năm tới). Một quan điểm bất di bất dịch là Báo cáo chính trị bao giờ cũng phải kế thừa trên cơ sở bổ sung cho phù hợp với vị thế mới và phát triển lên, nâng từ thực tiễn thành lý luận.

Theo đồng chí Nguyễn Đức Hà, chủ đề Đại hội lần này cần thể hiện rõ yếu tố kế thừa phát triển hơn...

Đề cập giải pháp phát huy sức mạnh nội sinh của dân tộc trong kỷ nguyên mới, nhà báo Hồ Quang Lợi cho rằng, có phát huy được sức mạnh nội sinh thì mới tiếp ứng được sức mạnh thời đại. Giải pháp bao trùm nhất là chúng ta phải xây dựng được một nền quản trị quốc gia để giải phóng sức lao động, đặc biệt là giải phóng sức sáng tạo của con người Việt Nam.

Làm rõ giải pháp đổi mới mô hình quản trị quốc gia, vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cho rằng, việc triển khai hiệu quả tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo mô hình mới, đặc biệt là mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đòi hỏi sự thay đổi toàn diện từ tư duy đến giải pháp thiết thực.

Những kết quả bước đầu đã đạt được trong việc sắp xếp tinh gọn bộ máy, hoàn thiện pháp luật theo hướng phân cấp, phân quyền và giao quyền tự chủ, tự quản cho chính quyền địa phương là nền tảng quan trọng. Tuy nhiên, để vận hành thông suốt và bền vững, cần tiếp tục đổi mới tư duy một cách triệt để, phải nhìn nhận mô hình chính quyền địa phương hai cấp là một cơ chế mới, không phải là sự bãi bỏ cấp huyện đơn thuần.

Về giải pháp, ông Trần Anh Tuấn cho rằng cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật để thúc đẩy phân cấp, phân quyền thực chất hơn nữa, đồng thời, xây dựng chính quyền địa phương vừa có vai trò kiến tạo để thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư nhân, vừa là chính quyền phục vụ nhân dân, lắng nghe và đáp ứng kịp thời yêu cầu của người dân.

Đề cập các giải pháp tận dụng các xu hướng của thời đại - như kinh tế tri thức, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh - để Việt Nam bứt phá, rút ngắn khoảng cách phát triển, TS Nguyễn Sĩ Dũng (nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) nhấn mạnh, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để bứt phá và rút ngắn khoảng cách phát triển nhờ tận dụng các xu hướng thời đại: Kinh tế tri thức, đổi mới sáng tạo và năng lượng xanh.

TS. Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội phát biểu tại tọa đàm

Theo TS Nguyễn Sỹ Dũng, chúng ta đang sống trong thời đại cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI). Người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ, đang tiếp cận nhanh chóng, bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau. Điều này tạo điều kiện để Việt Nam vươn lên, nhất là khi thế giới đang hướng tới tự động hóa. Việt Nam đang có tầm nhìn và chính sách đúng. Lợi thế thứ hai là năng lực sáng tạo và trí tuệ con người. Để phát huy tối đa tiềm năng này, chiến lược trọng tâm phải là đầu tư vào con người, khoa học và trí tuệ nhân tạo, mà cốt lõi là giáo dục.

Trong khi đó, Phó Bí thư Đảng ủy các cơ quan Đảng thành phố Hà Nội Phạm Thị Nguyên Hạnh cho rằng, để hiện thực hóa tầm nhìn và bảo đảm thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội đề ra, rõ ràng cần xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự tiên phong, đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, trong đó, trước hết là trong các cơ quan Đảng.

Ngoài những tiêu chuẩn chung về tư tưởng chính trị, phẩm chất, uy tín, cần nhấn mạnh năng lực chuyên môn, năng lực nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, nhằm nâng tầm chất lượng tham mưu phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy trong điều kiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

“Trong bối cảnh mới, cán bộ cơ quan đảng cần quyết liệt chuyển đổi tác phong phù hợp văn hóa công vụ hiện đại, trong đó, ứng dụng số để tiên phong về tư duy và hành động, hướng tới hoàn thiện mô hình "Đảng bộ số - Đảng viên số", sử dụng dữ liệu làm căn cứ giúp các công tác tham mưu, chỉ đạo được triển khai nhanh, đồng bộ và đo lường được kết quả”, đồng chí Phạm Thị Nguyên Hạnh nhấn mạnh.

Làm rõ thêm những vấn đề quan trọng trong giai đoạn mới của đất nước, nhà báo Hồ Quang Lợi nhấn mạnh, có ba rào cản trong việc phát huy sức mạnh dân tộc và thời đại.

Thứ nhất là rào cản về tầm nhìn thể hiện ở tầm nhìn hẹp, cùng với chính sách chưa nhất quán. Giải pháp là phải nhất quán về mặt chính sách, tầm nhìn rộng mở và kiên định thực hiện theo con đường đã xác định.

Thứ hai là rào cản thủ tục hành chính, qua nhiều cấp, nhiều ngành, gây cản trở. Đây là vấn đề của cách mạng mấy chục năm rồi mà vẫn chưa giải quyết được, và cần một sự đột phá mạnh mẽ trong giai đoạn tới.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Thứ ba cũng là rào cản quan trọng nhất - chính là việc thế hệ trẻ chưa được đặt vào "bệ phóng" của dân tộc trong kỷ nguyên mới. Nếu không giải quyết được vấn đề này, chúng ta có thể mất đi một nguồn năng lượng, một động lực quan trọng nhất. Do đó, thế hệ trẻ phải được đặt trong bệ phóng của dân tộc.

Để đáp ứng kỷ nguyên mới, thế hệ trẻ phải đáp ứng ba yêu cầu: Xuất sắc về trí tuệ, khỏe mạnh về thể chất và giữ vững bản sắc văn hóa của dân tộc.

Theo nhà báo Hồ Quang Lợi, xuất sắc về mặt trí tuệ để vươn tới làm chủ khoa học, công nghệ và tạo những đột phá phát triển cho đất nước, dân tộc. Khỏe mạnh về thể chất, khắc phục tình trạng người Việt Nam đang quá yếu kém về thể chất so với khu vực và thế giới. Giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc, bởi thế hệ trẻ dù tiến vào kỷ nguyên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo vẫn phải có cội nguồn văn hóa dân tộc, nếu mất gốc văn hóa dân tộc, hậu quả sẽ rất khó tránh khỏi.

Lam Dương