Quảng Ngãi: Bảo vệ quyền tiếp cận tài nguyên công bằng, minh bạch

Ảnh minh họa

Vừa qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 11 điểm mỏ đất san lấp theo Thông báo mời tham gia đấu giá số 111/2025/TB-ĐGNAP-CNTPHCM ngày 23/5/2025 của Công ty Đấu giá Hợp danh Nhất An Phú – Chi nhánh TP Hồ Chí Minh.

Trong quá trình tổ chức thực hiện đấu giá, UBND tỉnh Quảng Ngãi nhận được đơn của một số doanh nghiệp, trong đó có Công ty TNHH Lý Tuấn đã có đơn kiến nghị liên quan đến kết quả đánh giá hồ sơ tham gia đấu giá có dấu hiệu không đúng quy định.

Sau khi nhận được đơn kiến nghị của các doanh nghiệp, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có Văn bản đề khẩn số 4263/UBND-KTN ngày 27/6/2025, do Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Phước Hiền kí, chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường và các cơ quan liên quan nghiên cứu, rà soát, giải quyết kiến nghị của các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, mãi đến ngày 18/7/2025, tức là sau khi UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành Quyết định 01/QĐ-UBND về công nhận kết quả trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 11 khu vực điểm mỏ nêu trên, thì Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh mới có Công văn số 589/SNNMT-KS ngày 18/7/2025 trả lời đơn kiến nghị của Công ty Lý Tuấn.

Theo Quyết định 01/QĐ-UBND công nhận kết quả trúng đấu giá của UBND tỉnh, có 5 đơn vị trúng đấu giá gồm: Liên danh Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Dung Quất; Công ty TNHH Xây dựng và Quảng cáo Hồng Sang; Công ty Cổ phần đầu tư Thương Mại & DV Hưng Thịnh; Công ty TNHH An Phương Cường và Công ty Cổ phần Khai thác khoáng sản Khương Thổ. Trong đó, riêng Liên danh Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Dung Quất đã đấu giá trúng 7/11 điểm mỏ, 4 doanh nghiệp còn lại, mỗi đơn vị trúng đấu giá 1 điểm mỏ.

Công văn số 4263/UBND-KTL của tỉnh Quảng Ngãi và Công văn số 589/SNNMT-KS ngày 18/7/2025 của Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ngãi

Tại nội dung kiến nghị trước đó, Công ty TNHH Lý Tuấn cho rằng tổ chức trúng đấu giá (Liên danh Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Dung Quất) không đủ tư cách pháp nhân, bởi Liên danh giữa hai đơn vị không đủ điều kiện tham gia đấu giá theo quy định tại khoản 2 Điều 4 Nghị định số 22/2023/NĐ-CP của Chính phủ và đơn vị trúng đấu giá thấp một cách bất thường.

Đáng chú ý, Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Dung Quất có địa chỉ tại xã Đông Sơn, tỉnh Quảng Ngãi được thành lập ngày 30/5/2025 (sau thời điểm Thông báo đấu giá 23/5/2025), tức doanh nghiệp này chỉ mới thành lập được 27 ngày trước thời điểm diễn ra phiên đấu giá chính thức (ngày 26/6/2025).

Đối chiếu với quy định, doanh nghiệp non trẻ này chưa đủ thời gian hoạt động để chứng minh hồ sơ năng lực, cũng như kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực khai thác khoáng sản. Doanh nghiệp cũng khó có khả năng được cơ quan có thẩm quyền của Quảng Ngãi cấp Giấy phép hoạt động khai thác khoáng sản trong thời gian ngắn như vậy.

Tuy nhiên Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ngãi khẳng định, Liên danh là hình thức hợp pháp, quy định của pháp luật không cấm. Đây là thỏa thuận hợp tác giữa hai (hoặc nhiều) doanh nghiệp để cùng thực hiện một dự án hoặc gói thầu; mỗi thành viên vẫn giữ tư cách pháp nhân độc lập. Nhà nước công nhận Liên danh trong nhiều lĩnh vực như đầu tư, đấu thầu, đấu giá, miễn là tuân thủ quy định về minh bạch, đăng ký và thực thi trách nhiệm theo thỏa thuận.

Không đồng ý với nội dung trả lời của Sở Nông nghiệp và Môi trường tại Công văn số 589/SNNMT-KS, Công ty Lý Tuấn vừa tiếp tục có đơn khiếu nại gửi UBND tỉnh Quảng Ngãi; Ban Nội chính Tỉnh uỷ Quảng Ngãi; Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi… đề nghị rà soát, xem xét lại toàn bộ quy trình tổ chức đấu giá, kết quả trúng đấu giá, giá trúng đấu giá đối với 11 mỏ đất, nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch, vì doanh nghiệp này cho rằng nội dung công văn trả lời của Sở là không thỏa đáng.

Đơn khiếu nại của Công ty TNHH Lý Tuấn

Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Mai Duy Phước, Đoàn Luật sư TP Đà Nẵng nêu quan điểm, Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ngãi khẳng định Liên danh là hợp pháp và dẫn chiếu Luật Đấu giá tài sản và Nghị định 22/2023/NĐ-CP. Tuy nhiên, về tư cách pháp nhân quy định tại Khoản 7, Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020: Tư cách pháp nhân chỉ thuộc về tổ chức được thành lập theo luật định, có tài sản độc lập, nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật. Liên danh không phải là pháp nhân, không được đăng ký ngành nghề, không có giấy phép khai thác khoáng sản. Nếu Quy chế và Điều 51 Luật Khoáng sản yêu cầu doanh nghiệp đăng ký ngành nghề khai thác, thì liên danh không đáp ứng yêu cầu.

Bên cạnh đó, Liên danh chỉ là hình thức hợp tác dân sự (Điều 504 BLDS 2015). Không thể dùng tư cách của Liên danh để thực hiện hoạt động khai thác tài nguyên, vì quyền này chỉ được cấp cho pháp nhân cụ thể. Việc xét tư cách liên danh dựa trên hợp đồng thỏa thuận nội bộ là không đủ cơ sở pháp lý để cấp quyền khai thác tài nguyên quốc gia.

Hơn nữa, việc thành viên trong Liên danh vừa thành lập, chưa có kinh nghiệm đã làm dấy lên nghi vấn việc “mượn tư cách pháp lý” của một thành viên yếu để hình thành liên danh đủ điều kiện là một hình thức “lách luật” trong đấu thầu/đấu giá, cần được cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ngãi xem xét cụ thể.

Bởi, nếu một thành viên không đủ năng lực độc lập, thì việc Liên danh cũng không thể làm thay đổi năng lực pháp lý đó (quy định tương tự trong đấu thầu đã được Tòa án và Kiểm toán Nhà nước nhiều lần kết luận).

Cũng theo Luật sư Mai Duy Phước, việc chấp nhận Liên danh có dấu hiệu hình thức, và việc giá trúng thấp bất thường có nguy cơ vi phạm quy định về cạnh tranh và minh bạch trong đấu giá tài sản công.

Do đó, cơ quan chức năng có thẩm quyền của tỉnh Quảng Ngãi cần thiết phải thanh tra độc lập về Liên danh trúng đấu giá này có đúng quy định của pháp luật hay không? nhằm bảo vệ quyền tiếp cận tài nguyên công bằng, minh bạch của các doanh nghiệp.

N.Dương