Sapiens – cuốn sách khác lạ về lịch sử loài người sắp ra mắt độc giả Việt Nam

Sự kiện có sự tham dự của khách mời PGS. TS. Đinh Ngọc Bảo, nguyên Hiệu phó Đại học Sư phạm Hà Nội và đại diện ĐSQ Israel tại Việt Nam.

Tuy đây không phải cuốn sách viết về dân tộc Do Thái nhưng tác giả của cuốn sách này là Yuval Harari – nhà sử học Israel. Kể từ khi ra mắt trên thế giới, nó đã gây nhiều tiếng vang lớn, cũng như không ít sự tranh cãi.

Cuốn sách Sapiens: Lược sử về loài người đưa chúng ta vào một chuyến đi kinh ngạc qua toàn bộ lịch sử loài người, từ những gốc rễ tiến hóa của nó đến thời đại của chủ nghĩa tư bản và kỹ thuật di truyền, để khám phá tại sao chúng ta đang trong những điều kiện sinh sống hiện tại.

Nghiên cứu của Harari đã giải thích về lịch sử nhân loại trong khuôn khổ của các khoa học tự nhiên, đặc biệt là sinh học tiến hóa. Bước nhảy vọt ngoạn mục của homo sapiens từ vị trí giữa chuỗi thức ăn lên vị trí đầu dẫn đến một loạt hệ quả rất lớn, dĩ nhiên không chỉ với riêng loài homo sapiens, mà với các loài, bao gồm các “loài người” khác anh em với chúng ta mà hiện đã không còn thấy trên trái đất.

Homo sapiens từ chỗ một động vật bình thường như bao động vật khác đã bứt phá lên vị trí đỉnh của chuỗi thức ăn, thời gian quá ngắn để hệ sinh thái kịp điều chỉnh và để con người cũng tự điều chỉnh.

Từ bấy đến nay, loài homo sapiens đã phát triển như thế nào, nó đã thuần hóa các sinh vật khác ra sao, trong nội bộ tổ chức loài ấy đã tiến triển như thế nào để thành cái mà ta gọi là xã hội hiện đại ngày nay… Các cuộc Cách mạng Nông nghiệp, Cách mạng Công nghiệp… các cơ cấu, tổ chức, luật lệ, khế ước, văn học nghệ thuật… tất cả những thứ ấy đang đưa homo sapiens đi đến đâu và đưa toàn thể sinh vật khác trên trái đất đi về đâu?

Ở cuốn sách này, riêng việc đặt lịch sử loài người trong tổng thể lịch sử của các loài trong hệ sinh thái, đã tạo ra một góc nhìn khác lạ và gợi suy nghĩ. Lược sử loài người là lược sử quá trình bứt phá và vươn lên thống trị của một loài động vật vốn bình thường như bao loài khác.

Câu hỏi lớn và sâu sắc của Harari là: chúng ta thực sự muốn gì? Có cách nào để đạt được hạnh phúc cho con người chúng ta, hoặc thậm chí liệu chúng ta có biết được nó là gì hay không? Trong cốt lõi của nó, Sapiens biện luận rằng chúng ta không biết về bản thân chúng ta, huống chi biết được những nhu cầu của những loài sinh vật khác. Chúng ta đã quá thường xuyên bị những tưởng tượng hư cấu của chúng ta lừa dối. Lịch sử cũng là một hư cấu, nhưng một hư cấu đã được kiềm chế bởi thực tại và biện luận: một hình thức của huyền thoại – một hư cấu hữu ích – khiến nó có thể mang lại sự giác ngộ của sự tự biết chính mình.

Yuval Noah Harari, Sinh năm 1976, là nhà nghiên cứu lịch sử người Israel. Ông nhận bằng Tiến sĩ ở Đại học Oxford vào năm 2002, hiện là giảng viên Khoa Lịch sử, Đại học Hebrew ở Jerusalem.

Ông chuyên nghiên cứu về lịch sử thế giới, lịch sử thời Trung cổ và lịch sử quân sự. Hiện nay, các nghiên cứu của ông hướng tới trả lời những câu hỏi lớn mang tính khái quát về quan hệ giữa lịch sử và sinh học. Các cuốn sách đã xuất bản của ông được đón nhận nồng nhiệt ở nhiều nước trên thế giới, tạo nhiều hứng thú cũng như tranh cãi.

Cuốn sách Sapiens đã được xuất bản bằng tiếng Do Thái vào năm 2011 và sau đó bằng tiếng Anh vào năm 2014; Nó đã được dịch sang hơn 30 ngôn ngữ khác. Ấn bản tiếng Hebrew đã trở thành cuốn sách bán chạy nhất ở Israel, và tạo ra nhiều sự quan tâm cả trong cộng đồng học thuật lẫn trong công chúng, đưa Harari thành một người nổi tiếng.

Ngoài ra, một cuốn sách khác cũng rất nổi tiếng của Harari là: Homo Deus: A Brief History of Tomorrow (Homo Deus: Một lược sử về Ngày mai).