Tấn công mạng lớn nhất lịch sử toàn cầu

Truy lùng thủ phạm

Ngày 13/5, Trung tâm tội phạm mạng châu Âu, được gọi là EC3 thuộc Cơ quan Cảnh sát Liên minh châu Âu (Europol), đã thành lập Lực lượng đặc nhiệm chống tội phạm mạng quy tụ các chuyên gia chống tội phạm công nghệ cao nhằm hỗ trợ truy lùng thủ phạm đứng đằng sau vụ tấn công mạng xảy ra trên toàn cầu hôm 12/5.

Theo nhận định của EC3, vụ tấn công lần này có quy mô lớn chưa từng có, ảnh hưởng đến hệ thống mạng tại cả trăm quốc gia, trong đó có nhiều ngân hàng, bệnh viện, doanh nghiệp và các cơ quan Chính phủ. Do vậy, cần phải có một cuộc điều tra quốc tế phối hợp chặt chẽ để tìm ra thủ phạm.

AFP đưa tin, các vụ tấn công mạng sử dụng ransomware (phần mềm tống tiền), tấn công vào một lỗ hổng bảo mật trong hệ điều hành Microsoft, khóa các tập tin của người dùng lại. Nếu muốn mở khóa, nạn nhân buộc phải trả tiền chuộc cho chúng qua Bitcoin. Chúng thông báo tới nạn nhân rằng họ sẽ phải trả gấp đôi số tiền chuộc ban đầu nếu không thanh toán trong vòng 3 ngày, còn sau 7 ngày, các tệp tin sẽ bị xóa hoàn toàn.

Theo nhận định của các nhà nghiên cứu tại công ty bảo mật Kaspersky Lab, sở dĩ virus lây lan nhanh chóng trên toàn cầu như vậy là bởi thủ phạm đã sử dụng mật mã do Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ phát triển, nhằm vào một lỗ hổng của Windows. Mã này đã bị bọn tin tặc ăn cắp hồi tháng 4.

Sự lây truyền nhanh chóng của mã độc này đã bị ngừng lại khi một chuyên gia an ninh mạng người Anh kích hoạt thành công một “công cụ diệt” trong phần mềm độc hại này. Tuy nhiên, các chuyên gia đưa ra cảnh báo rằng bọn tin tặc sẽ còn tiếp tục thay đổi mã và “bắt đầu” một cuộc tấn công khác ngay sau đó.

Hiện tập đoàn Microsoft đang tiến hành dò tìm lỗi bảo mật, tuyên bố sẽ cung cấp miễn phí phần mềm mới khắc phục lỗi trong hệ điều hành cũ hơn của hãng, đồng thời ban hành một hướng dẫn dành cho mọi người để tự bảo vệ máy tính của mình. Trong khi đó, công ty Kaspersky đang cố gắng phát triển công cụ giải mã dữ liệu bị khóa trong thời gian nhanh nhất có thể.

Hơn 100 quốc gia bị ảnh hưởng

Theo công ty an ninh mạng F-Secure, vụ ransomware lớn nhất trong lịch sử này đã khiến ít nhất 130.000 hệ thống mạng tại hơn 100.000 quốc gia bị ảnh hưởng. Theo Giám đốc công ty này, Nga và Ấn Độ hiện đang là hai nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất do hệ thống máy tính của hai nước này chủ yếu vẫn sử dụng Windows XP, hệ điều hành có nguy cơ bị tấn công cao nhất.

Các chuyên gia nhận định, cuộc tấn công lần này không nhắm vào cụ thể cơ quan nào mà là một cuộc tấn công trên quy mô quốc tế với rất nhiều cơ quan, tổ chức bị ảnh hưởng. Hiện tại, phần lớn các tổ chức bị ảnh hưởng đều nằm ở châu Âu.

Tại Anh, cuộc tấn công làm rối loạn việc chăm sóc tại ít nhất 45 cơ sở dịch vụ y tế quốc gia, khiến các hoạt động trong bệnh viện bị trì trệ, trong khi các xe cứu thương phải chuyển sang các bệnh viện khác.

Renault - hãng sản xuất xe hơi lớn thứ 2 của Pháp, đã buộc phải ngừng hoạt động sản xuất tại nhà máy của hãng ở Pháp, Slovenia và Romania do hệ thống máy tính bị tấn công. Trước đó, hãng sản xuất xe hơi Nissan cũng thông báo nhà máy của hãng ở thành phố Sunderland, Anh đã bị tấn công. Hệ thống đường sắt Deutsche Bahn của Đức, một số trường đại học ở Hy Lạp và Italia cũng đã ghi nhận bị ảnh hưởng.

Tại Nga, Bộ Nội vụ Nga cho biết một số máy tính của họ đã bị tấn công bởi virus và họ đang nỗ lực tiêu diệt virus. Hệ thống ngân hàng và hệ thống đường sắt của nước này cũng đã bị tấn công.

Tại Hoa Kỳ, cơ quan dịch vụ chuyển phát nhanh FedEx nằm trong số những tổ chức bị ảnh hưởng. Hai công ty viễn thông lớn là Telefónica của Tây Ban Nha và Megafon của Nga cũng bị tấn công.

Ở châu Á, ít nhất 2 bệnh viện lớn của Indonesia đã bị tấn công đòi tiền chuộc, khiến toàn bộ hồ sơ bệnh án cũng như hệ thống thanh toán hóa đơn của bệnh viện bị khóa, theo Reuters. Hiện Bộ Thông tin và Truyền thông Indonesia đang phải làm việc với các cơ quan khác để giải quyết vấn đề.

Tại Trung Quốc, một số máy tính trong các trường đại học và hệ thống thanh toán tại các trạm xăng cũng bị ảnh hưởng. Tại Việt Nam, tính đến thời điểm này, BKAV đã ghi nhận được hơn 100 trường hợp máy tính của người sử dụng bị nhiễm loại mã độc tấn công này.

Phòng chống tấn công mạng như thế nào?

Giới chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người dùng một vài cách để tự phòng tránh tấn công mạng cho chính mình. Trước hết, người dùng nên cập nhật phần mềm diệt virus cũng như hệ điều hành máy tính của mình càng sớm càng tốt. Luôn bật tự động cập nhật phần mềm và biến nó trở thành một thói quen thường xuyên. Người dùng có thể sao lưu các tệp tin để đề phòng trong trường hợp xấu nhất khi máy tính bị tấn công, bạn cũng không quá lo lắng về việc mất dữ liệu.

Bên cạnh đó, người dùng cần tỉnh táo, không nên mở các email lạ, không nhấp vào các liên kết mà bạn không biết rõ hay tải xuống các tệp tin từ người lạ. Tin tặc thường lừa nạn nhân bằng cách gửi email cho họ với nội dung như hóa đơn, cung cấp thông tin việc làm, cảnh báo bảo mật hay một số tệp tin khác.

Phương Linh