Trạm thu phí BOT: Quan trọng là đặt đúng vị trí

Hiệu ứng domino

Lâu nay, người dân vẫn luôn tỏ ra bức xúc trước tình trạng tăng phí bất thường tại các trạm BOT thế nhưng chỉ đến tháng 8 vừa qua, sự việc mới thực sự đẩy lên cao trào khi nhiều tài xế đồng loạt dùng tiền lẻ mệnh giá 200, 500 đồng để trả phí khi qua trạm thu phí Cai Lậy (Tiền Giang) nhằm phản đối dự án này. Sự việc kéo dài nhiều ngày, khiến nhân viên trạm thu phí phải tốn nhiều thời gian kiểm đếm tiền, dẫn tới tình trạng ùn tắc giao thông nghiêm trọng. Trước tình trạng đó, BOT Cai Lậy đã liên tục xả trạm để các phương tiện thoải mái lưu thông.

Nguyên nhân chính dẫn đến việc phản ứng của các tài xế là do phí dịch vụ tại BOT Cai Lậy được cho là quá cao. Mức thu phí nằm trong khoảng từ 35.000 - 180.000 đồng/lượt. Trong đó, các tài xế lái xe tải là nhóm chịu phí cao nhất và cũng là những người phản ứng dữ dội nhất, với mức giá lên đến 180.000 đồng cho xe có tải trọng từ 18 tấn trở lên.

Sự việc chưa dừng lại ở đó, khi tháng 9 vừa qua, một lần nữa dư luận xã hội lại được phen xôn xao khi hàng chục tài xế dùng tiền lẻ để mua vé tại trạm thu phí Quốc lộ 5 (Hà Nội - Hải Phòng) đoạn qua địa phận huyện Văn Lâm (Hưng Yên). Nguyên nhân là do tuyến đường không được đầu tư mới nhưng vẫn thu phí.

Chia sẻ những bức xúc về vấn đề lạm thu tại trạm thu phí Quốc lộ 5, anh Trương Quang Hoàn, một người dân sống tại Văn Lâm, Hưng Yên nói: "Trạm thu phí Quốc lộ 5 được nâng cấp cải tạo hoàn thành năm 1998. Hiện tuyến đường đã thu hồi vốn nên cần phải bỏ trạm thu phí. Còn việc thu phí Quốc lộ 5 để đầu tư một dự án khác (cao tốc Hà Nội - Hải Phòng) là vô lý. Bởi lẽ người dân có đi 1 km đường nào đâu mà phải trả tiền? Quan điểm của tôi là không đi không trả tiền".

Ngoài những bức xúc trên, hiện nay còn có tình trạng phí chồng phí nhưng cơ quan Nhà nước lại cho rằng đặt vấn đề như vậy là không phù hợp. Theo tìm hiểu của phóng viên, toàn quốc có 575.000 km đường, trong đó quốc lộ là 23.000 km, các công trình BOT chỉ khoảng 2.000 km. Nếu so sánh các công trình BOT chỉ chiếm 10% so với quốc lộ, so với toàn quốc chỉ chiếm khoảng 1% nên không có chuyện phí chồng phí. Tuy nhiên, ông Thanh khẳng định: “Nếu nhìn tổng thể không có tình trạng này nhưng nhìn cụ thể vào từng tuyến thì có, ví dụ tuyến Hà Nội - Hải Phòng”.

Sự việc đã gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng lạm thu tại các trạm BOT trên khắp địa bàn cả nước. Vấn đề đến nay vẫn chưa được xử lý dứt điểm khi mà nhiều người dân vẫn kiên quyết "dù thu sai một đồng cũng không đóng".

Thống nhất phương án điều chỉnh mức phí

Để giải bài toán trên, thiết nghĩ Nhà nước cần rà soát người dân thường xuyên di chuyển trên tuyến đường BOT, nếu đóng phí BOT thì không đóng phí bảo trì đường bộ. Nghĩa là hai khoản phí Nhà nước chỉ được thu một khoản. Bởi vì với những trạm BOT đặt đúng vị trí thì người dân nên chia sẻ vì Bộ đã giảm phí. Riêng các trạm đặt sai vị trí cần phải di dời vào đúng khu vực dự án. Nếu người dân không đi mà bắt phải đóng phí thì có giảm bao nhiêu họ cũng không chấp nhận.

Đại diện Bộ Giao thông vận tải cho biết, Bộ đã phối hợp với các đơn vị và địa phương thực hiện rà soát trạm thu phí trên toàn quốc. Trong đó có ba trạm ngoài phạm vi dự án là trạm Tào Xuyên (Thanh Hóa), Cầu Rác (Hà Tĩnh) và Bắc Thăng Long - Nội Bài (Hà Nội). Bộ đã thực hiện giảm phí tại nhiều trạm, đặc biệt là giảm 100% cho người dân quanh khu vực trạm nhưng vẫn chưa nhận được sự đồng thuận. Trong khi đó, nếu đặt vấn đề mua lại trạm thì ngân sách nhà nước không có.

Đến thời điểm hiện tại đã có 38/55 trạm BOT (đang khai thác) giảm giá vé cho phương tiện. Tổng cục Đường bộ Việt Nam đang rà soát với chủ đầu tư dự án để thống nhất điều chỉnh theo hướng giảm phí cho người dân trong vùng gần trạm và giảm chung cho các phương tiện.

Khắc Nam