“Đôi cánh” để Việt Nam bay lên

Tiến sĩ Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

Điều kiện và cơ hội rộng mở

Trong những năm qua, hai sự kiện quốc tế đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng lớn đến định hướng phát triển của Việt Nam là: Kỳ họp lần thứ 70 của Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York vào năm 2015 đã đề ra “Chương trình nghị sự về phát triển bền vững đến năm 2030”; Diễn đàn Kinh tế thế giới tại Davos năm 2016 với chủ đề “Cách mạng công nghiệp 4.0”. Các chuyên gia ví hai sự kiện này là đường ray để đoàn tàu kinh tế tiến lên phía trước, là “đôi cánh” để Việt Nam bay lên.

Phát triển bền vững và công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng trong nhận thức và hành động của Việt Nam hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững. Việt Nam lấy đổi mới sáng tạo và công nghệ số làm động lực, đặt con người ở vị trí trung tâm; lấy doanh nghiệp làm chủ thể dẫn dắt, coi thể chế minh bạch là điểm tựa; lấy đối tác công tư là cơ chế vận hành. Sự cộng sinh giữa FDI và doanh nghiệp nền tảng chính là những đặc trưng hệ sinh thái phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam trong nền kinh tế toàn cầu. Đồng thời, nó cũng là giấy thông hành để chúng ta có thể đến với tương lai.

Ai cũng biết, Việt Nam là nền kinh tế có điểm xuất phát thấp nhưng rất nhiều dư địa để thực hiện Cách mạng công nghiệp 4.0. Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam trong những năm qua không ngừng tăng cao. Doanh nghiệp Việt cũng có những sáng tạo và phát triển mạnh mẽ. Mạng lưới khởi nghiệp sáng tạo được hình thành với 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp. Tuy nhiên, chúng ta cần hơn thế rất nhiều, với hàng chục vạn công ty khởi nghiệp và những sản phẩm sáng tạo.

“Khởi nghiệp là yêu cầu của tất cả các doanh nghiệp. Đó không chỉ là việc của những doanh nghiệp nhỏ mà còn là công việc hằng ngày của cả những người khổng lồ trong nền kinh tế. Khởi nghiệp không có điểm dừng, tinh thần khởi nghiệp là mãi mãi”, ông Nguyễn Thanh Việt, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng hạ tầng và Giao thông nhấn mạnh.

Chuyển đổi đón đầu xu hướng

Các công nghệ mới của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang phát huy trong phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Nhu cầu đối với công việc thủ công sẽ được thay thế bởi các công việc mới đòi hỏi kỹ năng, yêu cầu sáng tạo. Thị trường lao động Việt Nam sẽ chuyển dịch mạnh mẽ. Đây chính là những thách thức và cơ hội mới cho nhà tuyển dụng, người lao động và các tổ chức giáo dục và đào tạo. Các doanh nghiệp Việt sẽ phải chuyển đổi để đón đầu xu hướng công nghệ mới, nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

“Sự chuyển mình của hệ thống giáo dục đào tạo sẽ định hình tương lai của nền kinh tế. Nếu chỉ làm theo những kiến thức, kỹ năng đã có, chúng ta sẽ không thể thành công. Do vậy, thời gian tới chúng ta không chỉ quan tâm đến IQ (chỉ số thông minh) hay EQ (chỉ số cảm xúc) mà còn phải quan tâm tới LQ (chỉ số tình yêu theo nghĩa rộng nhất của từ này). Các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây có xu hướng biến con người thành máy móc còn cuộc cách mạng 4.0 có thể biến máy móc thành con người. Con người phải có năng lực tương tác trong một bối cảnh như vậy và đây chính là yêu cầu của giáo dục đào tạo trong thời gian tới. Trong hệ thống giáo dục trước đây, chúng ta chỉ nói tới hệ thống kiến thức STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) bây giờ là STEAM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học) và hệ kiến thức này cần mở rộng không ngừng”, tiến sĩ Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhận định.