Vụ án Hàn Đức Long: Một người oan sai, cả nhà điêu đứng, tan nát

Một người oan sai, cả nhà điêu đứng, tan nát

Sau 4 lần bị tuyên án tử hình, ông Hàn Đức Long được ra khỏi trại giam về nhà với vợ con và người thân. Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang đã “quyết định đình chỉ vụ án hình sự về tội hiếp dâm, trả tự do cho bị can Hàn Đức Long; quyết định hủy bỏ biện pháp tạm giam và quyết định đình chỉ vụ án với bị can về tội giết người, hiếp dâm, hiếp dâm trẻ em”.

Tất nhiên, kèm theo đó nạn nhân Hàn Đức Long sẽ được phục hồi các quyền lợi theo quy định của pháp luật.

Có niềm vui nào sung sướng hạnh phúc hơn sau 11 năm sống trong oan ức, khổ nhục? Nạn nhân Hàn Đức Long không dám tin là sự thật. Ông chỉ muốn bay nhanh về nhà, nhào vào vòng tay của người vợ mòn chân gửi hàng tạ đơn đi khắp các cơ quan công quyền từ dưới lên trên, được quây quần bên các con và người thân.

Song để được ra khỏi nhà tù nhìn thấy mặt trời công lý thì gia đình ông Long cũng đủ điêu đứng tan nát. Tổn thất cả vật chất và tinh thần không kể xiết, không gì đong đếm được. Gần chục năm đằng đẵng đeo đuổi minh oan cho chồng cho cha, không lúc nào yên thân để sản xuất, chăn nuôi thì trong nhà cũng hết nhẵn tiền bạc.

Gia đình ông Hàn Đức Long rơi vào cảnh túng thiếu bần cùng, chỉ còn nước chưa bán nốt căn nhà tuềnh toàng, dột nát. Sức lực đã hao tổn theo năm tháng đi gõ cửa nhà quan, gót chân cũng đã mòn theo khắp các nẻo đường kêu oan.

Hơn chục năm trời là thời gian quá ngắn so với một đất nước, một dân tộc nhưng nó quá dài đối với một đời người ngắn ngủi. Bằng ấy thời gian, các nhà trong làng xã đã kịp xây nhà mới hoặc lên tầng, đời sống vật chất cải thiện, kinh tế phát triển, nhưng gia đình ông Hàn Đức Long thì... lụn bại.

Bố mẹ, anh trai chết vì sức khỏe ốm yếu, vì bã bời tinh thần, vì tuyệt vọng. Dĩ nhiên, ông Long không thể nhìn thấy mặt cha mẹ và anh trai lần cuối.

Tổn thất vật chất có thể so đo tính toán ra một kết quả tương đối, nhưng tổn thất tinh thần lấy gì mà đong? Trước hết, nạn nhân Hàn Đức Long phải là người chịu đựng, rồi mới đến vợ con, người thân trong gia đình. “Một ngày tù ngàn thu ở ngoài”.

Hơn chục năm trời là gần 4000 ngày tương ứng với gần 4000 thu? Khủng khiếp! Đang yên lành, giữa trời quang mây tạnh, ông Hàn Đức Long từ người lương thiện, tử tế, biến thành tội phạm.

Đang tự do giữa đất trời, sum họp quây quần với vợ con bị giam cầm, bị hỏi cung, bị xét xử, bị tống vào nhà đá sống với các tội phạm xã hội... Nỗi oan tức tưởi kêu trời, trời chẳng thấu; vạch đất đất không hay.

Chấn thương tinh thần, căng thẳng thần kinh, rồi bạc nhược cũng chẳng có gì khó hiểu. Bao nhiêu nỗi lo hãi cho mình, lo lắng cho bố mẹ, vợ con ở bên ngoài. Rồi những phút giây tuyệt vọng bởi sang chấn tinh thần, ông Long không điên cũng là chuyện lạ.

Ông Hàn Đức Long có nỗi khổ của ông, nhưng gia đình ở bên ngoài lại có nỗi khốn nạn riêng phải gánh chịu và rất khó được chia sẻ. Người cha già, người mẹ yếu và vợ con ông chịu sao nổi điều tiếng thị phi?

Gia đình đang yên ổn an lành, ông Long bị bắt có khác gì lưỡi búa tầm sét kinh hoàng giáng xuống giữa trời quanh mây tạnh. Ở nông thôn, kẻ trộm cắp đã bị coi thường đáng khinh lắm rồi, nhưng tội hiếp dâm mà lại hiếp dâm trẻ em thì sự khinh bỉ, kinh tởm gấp nhiều lần.

Người ta phỉ nhổ, xa lánh, nếu không bị pháp luật trừng trị thì cũng phải bán xới biến đi nơi khác, chứ không sống nổi ở làng.

Vậy thì, chưa biết thực hư ra sao, gia đình ông Hàn Đức Long đã phải chịu đến đỉnh điểm của sự thị phi làng xã thế nào? Những đứa con ông Long còn nhỏ bé hàng ngày cắp sách đến trường có dám ngẩng mặt lên nhìn bạn bè?

Có được hòa vào bọn trẻ chơi cùng hay sống cô đơn một mình lủi thủi, cúi gằm mặt xuống mỗi khi gặp người làng? Như cây non mới mọc bị bão gió cuộc đời quăng quật, ám ảnh tội lỗi của người cha và sống trong hãi sợ sẽ đeo bám suốt cuộc đời bọn trẻ.

Tổn thất về vật chất, đau đớn về tinh thần là hai lần khốn khổ khốn nạn. Tuy nhiên, hậu quả không chỉ gia đình ông Long gánh chịu mà sự kiện này còn xới tung cả cái làng xã heo hút xa phủ huyện, người dân lương thiện sống trong sợ hãi, âu lo, nghi kị, và bất ổn.

Không có chứng cứ hợp lý, khoa học đã đẩy ông Hàn Đức Long vào vòng tù tội là cớ làm sao? Có thể là do thói làm việc tắc trách, qua loa. Trình độ điều tra viên non kém tay nghề, không am hiểu tâm lý tội phạm.

Có thể do áp lực thời gian phá án. Và cũng có thể bệnh thành tích đã làm cho người điều tra cần phải phá án nhanh, để được bình công báo công, để chứng tỏ mình là giỏi. Dù vô tình hay cố ý cũng là điều không nên, cần ngăn chặn ngay. Sau vụ ông Nguyễn Thanh Chấn, rồi ông Hàn Đức Long bị oan sai... có còn vụ nào bị sai oan nữa không?

Ông Hàn Đức Long đã được trả tự do, vậy những người tố cáo ông Long hiếp dâm cháu bé và giết người sẽ ra sao? Tố cáo do mâu thuẫn cá nhân, giận quá mất khôn, đưa người vô tội vào không gian tù tội là điều không nên làm.

Chỉ vì những chuyện xích mích nhỏ nhặt đời thường mà cố chấp, mà đang tâm gắp lửa bỏ tay người, khiến nạn nhân sống khốn khổ khốn nạn càng không nên.

Những tính nết xấu này không phải là ít trong đời sống người Việt, cần phải vạch mặt chỉ tên, cần phải đưa ra như một dẫn chứng cho bài học làm người, bài học học những điều nhân ái. Đặc biệt, xin các nhà sư phạm về pháp luật đừng quên đưa vào giáo trình học điều tra, xét xử.

Ông Hàn Đức Long đã được tại ngoại, được hiên ngang bước dưới mặt trời công lý, vậy những điều tra viên, kiểm sát viên, rồi tòa xử... trong vụ này sẽ ra sao?

Các vị có tự vấn lương tâm tội lỗi khi đã vô tình hay cố ý đẩy người lương thiện vào trong song sắt nhà đá và làm cho cả đại gia đình nạn nhân sống trong nhục nhã, thị phi? Có vị nào dùng nhục hình, ép cung khiến nạn nhân đau đớn không chịu nổi mà phải nhận, hoặc giả vờ nhận tội để có cơ hội sống để ra tòa... phản cung không?

Việc này, chỉ có ông Hàn Đức Long biết, điều tra viên ấy biết, trời biết và đất biết. Tự vấn lương tâm khi làm điều sai trái, can đảm nhận lỗi sửa sai thì nếu có kiếp sau mới đi đến cõi Niết Bàn được các vị ạ.

"Việc đình chỉ vụ án và trả tự do với ông Hàn Đức Long khi chưa tìm được hung thủ thực sự là cuộc cách mạng đột phá với nền tư pháp Việt Nam. Bởi nếu không có đủ căn cứ kết tội thì đương nhiên phải tuyên người đó vô tội" như luật sư Ngô Ngọc Trai phát biểu... là chiến thắng của công lý.

Nhưng tôi cho rằng ông Hàn Đức Long được ra khỏi trại giam là thắng lợi trước hết thuộc về bà Mai - vợ ông Long trước nỗi bất công ngang trái. 10 năm bà Mai ôm cả chục cân hồ sơ đi gõ cửa công đường pháp luật, đi bất cứ nơi đâu, gặp bất cứ cá nhân nào có thể cầu cứu, trông ngóng, hi vọng.

Tất nhiên, để đi đến “thắng lợi cuối cùng” người đàn bà tội nghiệp ấy muốn hay không cũng phải thuộc lòng như cháo chảy từng tình huống, từng chi tiết lụn vụn nhất của vụ án để... minh oan cho chồng.

Riêng cái điều này thì ông Hàn Đức Long là người hạnh phúc khi có người vợ đầy nghị lực bất khuất, kiên cường hết lòng yêu thương mình như thế. Bạn đọc cứ thử hình dung: Nếu bà Mai cũng nhắm mắt buông xuôi, hoặc gắng được nửa chừng rồi mệt mỏi quá kiệt sức không bước tiếp trên hành trình kêu oan, lấy lại công lý nữa thì số phận của ông Hàn Đức Long sẽ ra sao?

Nếu không có luật sư Phạm Cương (nguyên Phó Viện trưởng VKSND tỉnh Thanh Hóa) bảo vệ đến cùng (miễn phí), và luật sư Ngô Ngọc Trai cùng đồng hành... trong khi nhiều luật sư bào chữa khác đã bỏ cuộc.

Nếu không có lá thư của nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu viết “...Chủ tịch chỉ đạo tòa án cần thẩm tra lại, tránh làm oan với người vô tội...” gửi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Chủ tịch nước đã có ý kiến chỉ đạo kịp thời khách quan...

Rồi “nhiều vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cơ quan ở trung ương, một số Ủy ban của Quốc hội cũng vào cuộc ráo riết” thì số phận ông Hàn Đức Long sẽ thế nào?

Cần phải nhấn mạnh rằng: Trong chừng mực nào đó, nạn nhân Hàn Đức Long còn gặp may; qua đó cũng thấy: công cuộc minh bạch hóa vụ án, và hành trình đến công lý gian truân, khó khăn đến mức nào.

Cuối cùng cũng đến cái kết có hậu, dù phải qua bao nhiêu khốn khổ gian nan. Ông Hàn Đức Long cũng sẽ được đền bù danh dự, đền bù vật chất. Song, dù có đền bù năm tỷ, mười tỷ đồng hoặc nhiều hơn nữa cũng không bù đắp nổi những gì mà ông và gia đình đã trải qua khổ ải.

Có ai muốn được hàng chục tỷ đồng đền bù bằng cách đánh đổi 11 năm oan ức, sống trong tủi nhục thế không? Không!

Chắc chắn là không. Vậy thì, muộn còn hơn không, cái cách sửa sai và minh oan cũng nên khúc triết minh bạch, chứ đừng nên tù oan 11 năm xin lỗi 11 phút. Và xin mọi người hãy ghi nhớ: Điều tra, xét xử bao nhiêu vụ đúng, nhưng chỉ 1 vụ sai lầm cũng ảnh hưởng, tác động đến xã hội rất lớn và gây hậu quả không nhỏ.