Ấn tượng về lễ khai giảng đầu tiên ở miền Nam sau ngày giải phóng

Học sinh bậc tiểu học ở miền Nam háo hức trong ngày khai giảng năm học 1975 - 1976 (Ảnh tư liệu)

Ngày 17/6/1975, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam ban hành Chỉ thị số 221-CT/TW về công tác giáo dục ở miền Nam sau ngày giải phóng.

Chỉ thị khẳng định: “Trong tình hình và nhiệm vụ mới của cách mạng miền Nam hiện nay, công tác giáo dục giữ một vị trí đặc biệt quan trọng đối với việc xây dựng và phát triển chế độ dân tộc, dân chủ, nhân dân, hoàn thành sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam, cùng với miền Bắc xã hội chủ nghĩa xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”.

Cờ đỏ Sao Vàng và cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam cùng được kéo lên trong ngày khai giảng năm học 1975 - 1976

Nhiệm vụ chung của giáo dục cách mạng miền Nam là phải nhanh chóng xóa bỏ tình trạng lạc hậu và phản động của nền giáo dục thực dân mới của Mỹ - ngụy ở vùng mới giải phóng, tích cực góp phần xây dựng con người mới và cuộc sống mới, đáp ứng yêu cầu cấp bách và lâu dài của cách mạng trên các mặt kinh tế, văn hóa và quốc phòng.

Tháng 5/1975, ở miền Bắc, việc giảng dạy vẫn diễn ra bình thường còn ở miền Nam, trường học vẫn đóng cửa. Mãi đến ngày 19/10/1975, năm học 1975 - 1976 mới bắt đầu ở miền Nam. Lễ khai giảng năm học mới đầu tiên sau giải phóng có nhiều nét mới đó là: Lá Quốc kỳ mới, bài Quốc ca mới và khẩu hiệu mới “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Như tập tính vốn có, trẻ con làm quen và đón nhận rất nhanh những cái mới. Với chúng, được đi học, chơi đùa với bạn bè đã là vui rồi.

Lễ khai giảng khóa I, Trung cấp Thể dục Thể thao (Quận 1, TP HCM) được tổ chức khai giảng vào năm 1976 (Ảnh tư liệu)

Sách giáo khoa ở miền Nam lúc bấy giờ, về cơ bản giống như nội dung sách giáo khoa ở miền Bắc nhưng có một số điều chỉnh trong các môn học xã hội để phù hợp với tình hình miền Nam… Điển hình như, sách của miền Bắc dùng cho hệ 10 năm còn sách dùng cho các trường ở miền Nam là 12 năm.

Công việc biên soạn đã được Nhà xuất bản giáo dục Giải Phóng bắt đầu từ năm 1972. Ban đầu, bộ sách này được coi là một công cụ văn hóa để đấu tranh với đối phương, sau đó nó được dạy ở vùng giải phóng rồi đến các vùng giao tranh. Kể từ năm học 1975 - 1976, bộ sách này được dùng cho tất cả trường học ở miền Nam.

Trước giải phóng 30/4/1975, ở miền Nam, học sinh nam học riêng, học sinh nữ học riêng. Sau giải phóng, nam và nữ học chung với nhau trên cùng một lớp. Đây cũng là một thay đổi lớn trong số nhiều thay đổi ở lĩnh vực dạy và học. Những học sinh miền Nam đã đón nhận những thay đổi đó với một tâm thế thoải mái. Nhiều người trong số họ đã trưởng thành lên nhiều từ những ngôi trường của chế độ mới.

Anh Trương Quang Thạch, sinh năm 1964 ở quận Bình Thạnh, cựu học sinh trường tư thục Nguyễn Duy Khang (sau giải phóng đổi tên thành trường THPT Gia Định) nhớ lại năm học 1975 - 1976: “Năm học đó, chúng tôi rất háo hức xem sự thay đổi, khác biệt như thế nào. Thú vị nhất là học sinh nam và nữ được học chung với nhau. Đây cũng là tâm lý thú vị chung của cánh học sinh nam chúng tôi”.