Khi thầy cô trao niềm tin, học sinh vươn xa cùng khoa học

Vươn xa trên sân chơi quốc tế

Kỳ thi Olympic Khoa học trẻ quốc tế (International Junior Science Olympiad - IJSO) từ lâu đã được xem là một trong những sân chơi học thuật danh giá nhất dành cho học sinh dưới 16 tuổi trên toàn thế giới. IJSO còn là nơi khơi nguồn đam mê khoa học, thúc đẩy tư duy nghiên cứu, tinh thần hợp tác và bản lĩnh hội nhập quốc tế của thế hệ trẻ.

Để có thành tích xuất sắc tại IJSo 2025, các học sinh đã có quá trình ôn tập, chuẩn bị kỹ lưỡng (Ảnh: Thanh Tùng)

Ra đời lần đầu tiên tại Jakarta (Indonesia) năm 2004, IJSO do Ủy ban IJSO quốc tế quản lý và tổ chức thường niên với mục tiêu khuyến khích việc học tập, nghiên cứu khoa học tự nhiên ở lứa tuổi thanh thiếu niên.

Trải qua hơn hai thập kỷ phát triển, IJSO đã trở thành một cộng đồng học thuật uy tín, quy tụ ngày càng nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ có nền khoa học - giáo dục phát triển, đồng thời là thước đo quan trọng phản ánh chất lượng đào tạo khoa học phổ thông của mỗi quốc gia.

Năm 2025, IJSO được tổ chức tại Lãnh thổ Liên bang Sirius (Sochi, Liên bang Nga) - trung tâm giáo dục và khoa học hiện đại hàng đầu của Nga. Kỳ thi diễn ra dưới sự phối hợp của Bộ Giáo dục Liên bang Nga, Quỹ Giáo dục Tài năng và Thành công và Viện Vật lý - Công nghệ Moscow.

IJSO là sân chơi lớn giúp các em chinh phục đam mê khoa học (Ảnh: Thanh Tùng)

Kỳ thi năm nay quy tụ 122 thí sinh đến từ 24 quốc gia và vùng lãnh thổ, diễn ra từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 12. Đây là cuộc thi khoa học tích hợp ba môn Vật lý, Hóa học và Sinh học, đòi hỏi thí sinh không chỉ có nền tảng kiến thức vững chắc mà còn phải sở hữu tư duy liên ngành, kỹ năng nghiên cứu, khả năng làm việc nhóm và sử dụng thành thạo tiếng Anh - ngôn ngữ thi chính thức của kỳ thi.

Các thí sinh phải trải qua ba nội dung thi gồm: Bài thi trắc nghiệm, bài thi lý thuyết cá nhân và bài thi thực hành đồng đội. Đặc biệt, phần thi thực hành được đánh giá là “thử thách lớn” khi yêu cầu các em vận dụng linh hoạt kiến thức của cả 3 lĩnh vực khoa học trong những tình huống thực tiễn, mô phỏng nghiên cứu khoa học thực sự.

Vượt qua những yêu cầu khắt khe và áp lực của một kỳ thi quốc tế, Đội tuyển Việt Nam - với các học sinh ưu tú của Thủ đô Hà Nội làm nòng cốt đã xuất sắc giành trọn vẹn 6/6 huy chương. Thành tích ấn tượng này gồm 3 Huy chương Bạc và 3 Huy chương Đồng, khẳng định rõ nét vị thế của học sinh Việt Nam trên bản đồ khoa học trẻ thế giới.

“Thử thách lớn” của cuộc thi yêu cầu các em vận dụng linh hoạt kiến thức của cả 3 lĩnh vực khoa học trong những tình huống thực tiễn, mô phỏng nghiên cứu khoa học thực sự (Ảnh: Thanh Tùng)

Cụ thể, 3 Huy chương Bạc thuộc về các em: Đỗ Bảo Trang (lớp 10 Lý 1), Hoàng Khôi Nguyên (lớp 10 Lý 1) và Trần Ngọc Hùng (lớp 10 Toán 1). 3 Huy chương Đồng được trao cho các em: Nguyễn Đông Quân (lớp 10 Hóa 1), Trịnh Nguyên Hưng (lớp 10 Lý 2) và Đỗ Mạnh Hưng (lớp 10 Toán 1). Tất cả đều là học sinh Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, chiếc nôi đào tạo học sinh giỏi hàng đầu cả nước.

Thành tích “trọn vẹn” tại IJSO 2025 là kết quả của một quá trình nỗ lực bền bỉ của các em học sinh, sự tận tâm, chuyên nghiệp của đội ngũ giáo viên, cùng với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Sở GD&ĐT Hà Nội. Đây không chỉ là niềm tự hào của riêng nhà trường, của ngành Giáo dục Thủ đô, mà còn là minh chứng sinh động cho chất lượng giáo dục mũi nhọn của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.

Theo cô Mai Thị Tình - giáo viên Sinh học Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, bộ đề IJSO 2025 được các đoàn dự thi đánh giá là khó nhất từ trước đến nay.

“Đề thi năm nay có rất ít câu hỏi đơn môn, thay vào đó là những câu hỏi tích hợp, yêu cầu kiến thức sâu rộng và khả năng liên kết cả ba lĩnh vực Vật lý, Hóa học và Sinh học. Để chuẩn bị cho kỳ thi, các em đã được huấn luyện thực hành bài bản bởi đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội và VinUni”, cô Tình chia sẻ.

Không chỉ đối mặt với độ khó của đề thi, các thí sinh còn phải vượt qua những yếu tố khách quan. Ngay trước giờ thi thực hành, do lý do an ninh, thời gian thi bị lùi lại, ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của nhiều đội tuyển. Tuy nhiên, các học sinh Việt Nam vẫn giữ được sự bình tĩnh, tập trung cao độ và hoàn thành bài thi một cách tự tin, hiệu quả.

Trao cơ hội, khơi gợi đam mê

Trở về sau kỳ thi cho đến hiện tại những cảm xúc của Đỗ Bảo Trang, lớp 10 Lý 1 như vẫn còn nguyên vẹn. Bảo Trang chia sẻ: “Đến giờ, mỗi khi nghĩ về khoảng thời gian tham dự kỳ thi, em vẫn cảm thấy hồi hộp, xúc động.

Điều ý nghĩa nhất với em không chỉ là tấm huy chương mà là cơ hội được gặp gỡ những người bạn có chung niềm đam mê khoa học. Cuộc thi giúp em nhận ra rằng ngoài kia còn rất nhiều bạn giỏi hơn mình, từ đó nhắc nhở bản thân phải luôn nỗ lực, không ngủ quên trên chiến thắng”.

Cuộc thi cũng là dịp để các em thể hiện kỹ năng nghiên cứu, khả năng làm việc nhóm (Ảnh: Thanh Tùng)

Tình yêu khoa học của Bảo Trang được nuôi dưỡng từ những năm học THCS, khi em được nghe các anh chị đi trước kể về IJSO - một sân chơi lớn, đầy thử thách nhưng cũng vô cùng truyền cảm hứng.

Với Trang, khó khăn lớn nhất không nằm ở môn chuyên Lý mà ở Sinh học - lĩnh vực đòi hỏi cách tiếp cận hoàn toàn khác. Phương pháp học tập của các em là nghiên cứu kỹ các đề thi IJSO qua các năm, rèn luyện khả năng tư duy tích hợp và thực hành thường xuyên.

Cũng giống như Trang, Hoàng Khôi Nguyên lớp 10 Lý 1 đã biết đến IJSO từ rất sớm và nuôi dưỡng ước mơ được bước ra đấu trường quốc tế. 2 tháng từ khi tập trung đội tuyển đến khi đến nước Nga xa xôi tham gia cuộc thi với em và các bạn trôi qua nhanh như một cái chớp mắt.

Đó là cơ hội quý giá để Nguyên được thử sức mình ở sân chơi lớn nhưng điều quý giá hơn là qua cuộc thi, em và các bạn cảm nhận được tình yêu thương, sự tin cậy của thầy cô, nhà trường dành cho.

Nhà giáo Trần Thùy Dương - Hiệu trưởng trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam và các em học sinh tham dự kỳ thi IJSO 2025 (Ảnh: Thanh Tùng)

“Cô Tình - giáo viên lãnh đội coi chúng em như con của mình còn cô Dương cùng các thầy cô trong ban giám hiệu trên cả tuyệt vời - luôn ân cần quan tâm, khích lệ chúng em. Đó là động lực rất lớn để chúng em thêm tự tin vững bước”, Trang chia sẻ.

Tôn trọng sự sáng tạo, khích lệ học sinh thỏa sức với đam mê cũng là quan điểm xuyên suốt trong công tác giáo dục mũi nhọn tại trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam.

Theo nhà giáo Trần Thùy Dương - Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, việc học sinh tham gia các sân chơi không đơn giản là ghi thành tích mà qua đó khẳng định niềm đam mê của mình, giúp các em có cơ hội học tập thông qua thực hành.

“Nhà trường không lấy thành tích để áp đặt học sinh. Từ niềm đam mê tự thân, các em được khích lệ, được thử sức và dần nhận ra khả năng của chính mình”, nhà giáo Trần Thùy Dương nhấn mạnh.

Ở Ams, các em luôn nhận được sự quan tâm, định hướng và khích lệ từ thầy cô, ban giám hiệu (Ảnh: Thanh Tùng)

Nhiều năm qua, Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam đã xây dựng môi trường học tập giàu cảm hứng với các câu lạc bộ khoa học, công nghệ, robot… dành cho học sinh. Hàng năm, nhà trường đều tổ chức các hội chợ khoa học thường niên. Tình yêu khoa học không chỉ lan tỏa trong khối học sinh chuyên tự nhiên mà còn thu hút cả học sinh chuyên Sử, chuyên Anh tham gia và gặt hái thành công…

“Từ Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, tôi kỳ vọng tình yêu khoa học và công nghệ sẽ không chỉ dừng lại trong khuôn viên nhà trường, mà còn lan tỏa mạnh mẽ tới học sinh ở nhiều trường khác.

Đây chính là nền tảng và cũng là cơ hội để Ams tiếp tục tiến bước, từng bước đưa giáo dục STEM trở thành một nội dung đào tạo chính thống, bền vững, thay vì chỉ dừng lại ở các câu lạc bộ hay hoạt động mang tính phong trào.

Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam - chiếc nôi đào tạo học sinh giỏi hàng đầu Thủ đô (Ảnh: Thanh Tùng)

Chúng ta vẫn thường nói đến giáo dục toàn diện. Mọi người có thể hiểu là giáo dục học sinh giỏi toàn diện, giỏi tất cả các môn nhưng số học sinh đó không nhiều. Theo tôi, giáo dục toàn diện thực chất là tạo điều kiện để mỗi học sinh được phát triển đúng với thế mạnh của mình.

Khi được tin tưởng, được khích lệ và được học tập trong môi trường giàu cảm hứng, các em sẽ tự tin khám phá bản thân, nuôi dưỡng đam mê và phát huy tối đa tiềm năng của chính mình”, nhà giáo Trần Thùy Dương nhấn mạnh.

Ngọc Minh