Bài 3: Biến rác thành … “vàng”

Vì thế, khi dự án đưa vào thực tế được kỳ vọng không chỉ giải quyết vấn đề về môi trường mà còn biến rác thải thành… “vàng”.

Vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường

"GypFoam - vật liệu xây dựng đa năng từ phế thải nông nghiệp và công nghiệp” là tên dự án được nhóm sinh viên Trường Đại học Xây dựng và Trường Đại học Ngoại thương phối hợp thực hiện.

Trưởng nhóm Cao Đức Tâm, sinh viên năm cuối Trường Đại học Xây dựng Hà Nội cho biết, theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường những năm gần đây cho thấy, lượng rác thải nông nghiệp chưa được xử lý ở Việt Nam ước tính 62,5 triệu tấn. Trong đó, lượng rơm rạ ước tính 47,623 triệu tấn/năm, chỉ 20% được thu gom và sử dụng, phần lớn còn lại chủ yếu là đốt. Bên cạnh đó, mỗi năm có trên 750.000 tấn thạch cao phế thải được thải ra ngoài môi trường và số lượng không ngừng tăng lên theo các năm.

Các thành viên dự án “Vật liệu xây dựng đa năng từ phế thải nông nghiệp và công nghiệp”

Rác thải từ nông nghiệp đang gây ra ô nhiễm trầm trọng cho nguồn nước và ảnh hưởng đến môi trường không khí. Do đó, sản xuất vật liệu xây dựng từ phế thải là một trong những giải pháp hữu hiệu để thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn.

Ứng dụng công nghệ sinh học và khoa học kỹ thuật trong xử lý phế thải nông nghiệp, công nghiệp nhóm bạn trẻ tạo ra những tấm vật liệu có tên gọi GypFoam có nhiều ưu điểm hơn các sản phẩm cùng loại hiện có trên thị trường. Đặc biệt, nhóm bạn trẻ sử dụng các phế thải nông nghiệp (bã mía. rơm rạ...) và phế thải công nghiệp (Gypsum - phế thải trong quá trình sản xuất phân bón DAP) để chế tạo ra loại vật liệu xây dựng mới thân thiện với môi trường, giá thành rẻ.

Sản phẩm có thể được sử dụng vào nhiều công dụng khác nhau như: Tấm trần, tấm vách ngăn tường, tấm panel, tấm PU giả đá... Đặc biệt, sản phẩm có nhiều ưu điểm hơn các vật liệu cùng phân khúc trên thị trường như: Chống cháy, cách âm, cách nhiệt, chịu mài mòn tốt, có khả năng hút ẩm nhưng vẫn giữ nguyên được những tính chất cơ lý vốn có ban đầu.

Theo Trưởng nhóm Cao Đức Tâm, sinh viên năm cuối Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, GypFoam là vật liệu xây dựng đa năng sử dụng 70% phế thải do đó có giá thành rẻ nhưng vẫn đạt các tính chất cơ lý tốt như cách nhiệt, cách âm, chống cháy. Do đó, khi sản phẩm được sản xuất quy mô lớn sẽ xử lý được lượng phế thải nông nghiệp và lượng Gypsum khổng lồ đang dư thừa. Từ đó, vấn đề ô nhiễm môi trường do phế thải nông nghiệp cũng được giải quyết.

Trong quá trình xử lý phế thải nông nghiệp nhóm ưu tiên lựa chọn phương pháp phân hủy sinh học kết hợp khoa học kỹ thuật để tạo ra sản phẩm. Phương pháp này có ưu điểm là an toàn với con người, vô hại với môi trường và phụ phẩm của quá trình xử lý là phân bón sẽ được bán ra để bù chi phí cho việc sản xuất.

Dự án của nhóm bạn trẻ đã xuất sắc giành giải thưởng nhiều cuộc thi

“Phế thải Gypsum được sử dụng làm chất độn, gia tăng khả năng chống cháy cho sản phẩm. Nhựa PU có 2 thành phần gồm Polyol và Isocyanate được sử dụng làm chất nền. Trộn các thành phần theo phối liệu cùng một lượng nhỏ phụ gia, dưới sự nở ra của bọt xốp PU trong khuôn, sẽ tạo ra được sản phẩm vật liệu thân thiện với môi trường”, Tâm chia sẻ.

Đưa sản phẩm đến người tiêu dùng

Các mẫu sản phẩm demo của dự án đã đạt 85% so với sản phẩm sẽ thương mại hóa ra thị trường. Độ bền sản phẩm có thể lên đến 10 năm. Đặc biệt, nhóm đã tính toán giá thành sản phẩm rất rẻ chỉ 500.000 đồng/m3 trong khi sản phẩm cùng loại có giá lên đến 820.000 đồng/m3, đồng thời lại thân thiện với môi trường. Vì thế, sản phẩm sẽ được người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn, trong bối cảnh nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng tại các nước đang phát triển như Việt Nam rất lớn.

Mặt khác, công nghệ sản xuất không quá phức tạp, dễ dàng tiếp cận với các doanh nghiệp khởi nghiệp, sản phẩm có tính đa dạng cao khi kết hợp cùng một số phụ gia khác để tạo ra tấm thạch cao vân đá, vân gỗ, tấm panel…

Bước đầu, nhóm nghiên cứu cung cấp ra thị trường bộ 3 sản phẩm chính gồm: Tấm panel vách ngăn; tường siêu nhẹ (cho công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp, những công trình yêu cầu vật liệu nhẹ) và tấm trang trí nội thất trong nhà mang kiến trúc giả đá, giả gỗ, giả bê tông…

Thí nghiệm kiểm tra khả năng chống cháy của sản phẩm

Để có được những thành quả ấn tượng đó các thành viên trong nhóm đã trải qua hành trình nghiên cứu, làm việc không biết mệt mỏi. Tâm cho biết, ý tưởng dự án này nảy sinh từ bài học trên lớp về bộ môn phát triển bền vững. Được sự hỗ trợ từ thầy cô giáo, từ tháng 7/2023, Tâm lập nhóm triển khai dự án.

“Sau hơn 1 năm, nhóm đã tuyển 200 thành viên và cũng đã loại đi gần 200 thành viên. Hiện giờ, chỉ có 4 người kiên nhẫn đi cùng nhau, gồm: Trưởng nhóm Cao Đức Tâm, Đỗ Văn Hùng (Trường Đại học Xây dựng Hà Nội), Khương Việt Hằng, Lê Nhật Thành (Trường Đại học Ngoại thương)”, Tâm chia sẻ.

Tâm cho biết thêm, khó khăn lớn nhất là quá trình thử nghiệm cấp phối số liệu với 1.000 mẫu. Mỗi mẫu thử 8 tính chất để xây dựng nên vật liệu thân thiện với môi trường. Nhóm đã thử mấy trăm lần đều thất bại, mỗi lần ra một số liệu khác nhau. Đã có lúc cả nhóm mệt mỏi, chán nản, muốn bỏ cuộc.

Tuy nhiên với sự động viên, hỗ trợ của thầy giáo, nhóm đã vượt qua quyết tâm hoàn thành dự án. Trong đó, nhóm đoạt giải Nhì cuộc thi Bệ phóng khởi nghiệp 2024 do Thành đoàn Hà Nội tổ chức. Trước đó, dự án liên tục đạt các giải thưởng cao trong các cuộc thi khởi nghiệp, như giải Nhì cuộc thi UAVS Startup challenge tại Australia; giải Nhất cuộc thi Sinh viên sáng tạo khởi nghiệp Huce-InTech 2023 tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội; giải Nhì cuộc thi Sáng tạo khởi nghiệp công nghệ Techstart 2024 tại Đại học Bách Khoa Hà Nội; top 10 Startup Wheel 2024.

Trưởng nhóm Cao Đức Tâm cho biết, hiện nay, nhóm tiếp tục mang dự án đi tranh tài ở các cuộc thi để tìm kiếm nhà đầu tư, vừa ráo riết chuẩn bị cho thành lập công ty và thương mại hóa sản phẩm vào quý III/2025. Khách hàng mục tiêu nhóm hướng đến là chủ đầu tư xây dựng các công trình đặc thù cần sử dụng vật liệu xây dựng đa năng như: Khu công nghiệp, kho lạnh, phòng sạch, văn phòng di động, phòng chiếu phim…

Hiện, nhóm đã ký kết được với một số đối tác cung ứng nguyên liệu đầu vào và tiêu thụ sản phẩm. Nhóm cũng đang tích cực phát triển thêm các đối tác mới để khi công ty đi vào hoạt động sẽ vận hành trơn tru và sớm đưa những sản phẩm chất lượng đến tay người tiêu dùng.

Nguyễn Dũng