Bài 79: Kĩ năng mềm - “Chìa khóa” để bước vào “đấu trường quốc tế”

>> Thanh niên với vấn đề hội nhập - Khát vọng vươn xa
Bài 78: Muốn thành công phải “máu lửa” đến cùng

Thiếu và yếu “cọ xát”

Theo đánh giá của các nhà tuyển dụng nước ngoài, thanh niên Việt Nam có trình độ văn hoá, chuyên môn và tay nghề, ý chí và nghị lực không thua kém thanh niên các nước. Tuy nhiên, họ còn thua kém thanh niên các nước tiên tiến về kỷ luật lao động, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng tham gia các hoạt động quốc tế...

Ông Nguyễn Hữu Tuất, Tổng giám đốc Công ty CP mPos Việt Nam cho biết: “Chúng tôi định hướng là một công ty toàn cầu. Khi đã là một công ty toàn cầu thì con người cũng phải mang tính “toàn cầu”. Muốn làm tốt thì phải có đội ngũ doanh nhân giỏi ở các quốc gia hội tụ về. Năng lực của đội ngũ ở Việt Nam chưa quen với tầm nhìn toàn cầu. Trong khi đó, Singapore có sẵn đội ngũ như vậy. Phải có những người ấy giúp cho mình thì mới thành công được, chưa kể các vấn đề về văn hóa, ngôn ngữ, uy tín. Vì vậy, việc đầu tiên chúng tôi làm ở Singapore là có một CEO người Singapore, một doanh nhân thành đạt. Như vậy, chúng tôi đã có người giỏi, giúp rút ngắn khoảng cách trong các hoạt động”.

Thực tế, hiện nay ở Việt Nam nhiều nhà máy có vốn đầu tư của Nhà nước được trang bị những thiết bị máy móc tối tân của Nhật, Đức, Anh và nhiều nước phát triển khác. Tuy nhiên, lao động Việt Nam lại chưa đủ trình độ để vận hành hết năng lực của các thiết bị này.

Bà Lê Hoàng Dung, Giám đốc Cty Giáo dục Quốc tế Halo nhận định: “Người lao động, đặc biệt là sinh viên mới ra trường chưa quen với môi trường công nghiệp, làm việc còn rời rạc, thiếu tính kỷ luật, tác phong chưa chuyên nghiệp doanh nghiệp không hài lòng. Vì thế, ngoài học kỹ năng sống trong nhà trường, bản thân sinh viên cần tăng cường các hoạt động xã hội, học hỏi, tích lũy thêm kỹ năng mềm”.

Trên thực tế, các bạn trẻ không chỉ thiếu kĩ năng mềm mà còn thiếu cả sự chủ động. Điều này được đạo diễn trẻ Nguyễn Phi Phi Anh chứng minh: “Thiếu sự chủ động cũng xuất phát từ việc chưa hiểu rõ về bản thân và môi trường sống xung quanh dẫn đến không biết bản thân đứng ở đâu. Tôi từng biết một số người khi gặp đối phương, không biết mình gặp để làm gì, nói chuyện không đâu vào đâu, cuối cùng bị gán mác “thiếu kỹ năng mềm, mặc dù đặt vào hoàn cảnh khác, chắc là nói giỏi lắm”.

Lạc quan ra “đấu trường quốc tế”

Rõ ràng, khi Việt Nam bước vào thời kì hội nhập, kĩ năng mềm rất quan trọng (kĩ năng ở đây không chỉ là giao tiếp, làm việc nhóm mà còn là tác phong công nghiệp). Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ vẫn không biết mình đang thiếu và nhận thức được mình thiếu cái gì. Nhiều người chưa tìm được cách trang bị nhanh, kịp thời với nhu cầu của cuộc sống.

Vậy làm thế nào để các bạn trẻ nhận ra được điều đó? Theo các chuyên gia, trang bị kĩ năng mềm khá đơn giản. Chỉ cần mỗi thanh niên không ngừng học hỏi, đọc sách báo về các nền văn hóa, tìm hiểu về lịch sử, tôn giáo, giá trị, phong tục tập quán của các địa phương, các quốc gia. Chính sự học hỏi tích lũy này giúp cho mỗi người có thể hiểu được nhiều nhất về suy nghĩ gì và hành động của người khác trong giao tiếp cá nhân – cá nhân. Không ngừng cải thiện kỹ năng viết - một kênh giao tiếp quan trọng. Viết sao cho rõ ràng, ngắn gọn, tránh sử dụng thành ngữ, tiếng lóng… Làm sao cho người đọc hiểu thông điệp mình muốn gửi đến họ như mình hiểu. Cải thiện kỹ năng nói, cần luyện sao cho trường độ, cao độ, âm lượng và âm vực tiếng nói rõ ràng, dễ hiểu với người nghe. Ngoài ra khi nói, nên kết hợp với ngôn ngữ cử chỉ (động tác tay, chân, nét mặt…) phù hợp với ngữ cảnh để gây ấn tượng với người nghe. Phải biết lắng nghe người khác bởi điều đó biểu thị sự tôn trọng họ.

Bên cạnh đó, các trường học nên đồng hành với các bạn trẻ bằng cách đưa kỹ năng sống vào giảng dạy như một chương trình chính khóa, như một số trường đại học, cao đẳng hiện nay đang làm. Cụ thể, Trường TC Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn đã thành lập ra một bộ phận giáo dục cộng đồng chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, nội dung chương trình và cụ thể hóa chương trình đào tạo huấn luyện kỹ năng sống; đồng thời đưa vào chương trình đào tạo như những môn học chính khóa khác. Thời gian thực hiện chương trình đào tạo kỹ năng sống đối với hệ tuyển THCS là 3 năm (tương ứng với 6 học kỳ), THPT là 1,5 năm (tương ứng với 3 học kỳ).

Ông Nguyễn Trí Dũng, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn, cho biết: “Qua quá trình đào tạo kỹ năng sống, ý thức rèn luyện của các em đã nâng lên một bước, các em đã chủ động và tích cực hơn trong cuộc sống cũng như học tập. Bên cạnh đó, ý thức tổ chức kỷ luật trong lao động, bảo vệ môi trường, chấp hành nội quy… cũng tăng lên rõ rệt”.

Trường CĐ Nguyễn Trường Tộ cũng là một trong những đơn vị thực hiện tốt công tác đào tạo kỹ năng sống cho sinh viên, đặc biệt là trong hơn một năm nay. “Chúng ta chuẩn bị gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN cuối năm nay, lao động Việt Nam phải cạnh tranh khốc liệt với lao động các nước khác. Vì thế, ngoài vững chuyên môn còn phải giỏi kỹ năng, do vậy trường đã mở nhiều lớp đào tạo kỹ năng mềm cho các sinh viên. Ở lớp học này, sinh viên sẽ được học theo từng chuyên đề như làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng lắng nghe…”, ông Nguyễn Lê Đình Hải chia sẻ.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự hạn chế kỹ năng mềm ở người trẻ Việt. Một trong số đó là thiếu môi trường để “cọ xát” nên người trẻ dễ rơi vào tâm lý e ngại, tự ti khi đất nước hội nhập. Theo anh Nguyễn Phi Phi Anh, lỗi không thuộc hoàn toàn ở các bạn trẻ, mà còn phụ thuộc ở nhiều khía cạnh khác như gia đình, xã hội... Vì vậy, cần khuyến khích mỗi người phải biết tự học hỏi, hoàn thiện bản thân tiến tới tự làm chủ cuộc đời của mình.

“Có được tâm trạng lạc quan, tích cực đối với môi trường và các điều kiện đãi ngộ làm việc, các bạn trẻ rất dễ vui với những điều bình thường, nhỏ bé. Đây chính là thứ cần được gìn giữ để các bạn trẻ có thể phát huy hiệu quả công việc, tự tin bước vào “đấu trường quốc tế”, Phi Phi Anh chia sẻ.

(còn nữa)

Phương Uyên