Báo chí phải là ngọn cờ dẫn dắt, truyền cảm hứng sáng tạo

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam!

Thưa các nhà báo lão thành và những người làm báo Cách mạng Việt Nam!

Thưa quý vị đại biểu và độc giả, khán thính giả cả nước!

Hôm nay, trong không khí thiêng liêng, xúc động và tự hào, chúng ta long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025) - một thế kỷ đồng hành cùng dân tộc, một hành trình vẻ vang viết nên bằng trí tuệ, tâm hồn dân tộc, bằng tinh thần Cách mạng tấn công, bằng sự hy sinh cao cả và bằng nỗ lực không ngừng nghỉ của những người làm báo cách mạng Việt Nam. Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tôi trân trọng gửi tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, quý vị đại biểu, các thế hệ những người làm báo lời tri ân sâu sắc, lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Tôi cũng nhiệt liệt chúc mừng những người làm báo cách mạng Việt Nam lần thứ hai được nhận phần thưởng cao quí do Đảng, Nhà nước và Nhân dân trao tặng: “Huân chương Hồ Chí Minh” vì đã có nhiều công lao đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Lễ kỷ niệm

100 năm báo chí vững bước đi lên cùng đất nước

Thưa các đồng chí, các quí vị đại biểu!

Trên hành trình tìm đường cứu nước thấm đẫm hồn dân tộc và khát khao mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, Bác Hồ của chúng ta đã gặp Chủ nghĩa Mác – Lênin. Người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã sớm nhận thức vai trò đặc biệt quan trọng của báo chí đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng nhân dân. Nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập Báo Thanh niên, cơ quan ngôn luận của tổ chức “Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội”. Ngày 21 tháng 6 năm 1925, báo Thanh niên ra số đầu tiên đánh dấu sự ra đời của nền báo chí cách mạng Việt Nam, gieo hạt giống đỏ cho một dòng báo chí mang sứ mệnh giải phóng dân tộc, thức tỉnh ý chí cách mạng và truyền bá ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin đến với phong trào yêu nước. Đây không chỉ là sự kiện mở đầu cho một nền báo chí mới, mà sự kiện này còn là bước chuyển mình có ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Việt Nam, là một trong những bước chuẩn bị quan trọng cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930.

Từ “hạt giống” đầu tiên đó, với sự dìu dắt của Nhà báo Nguyễn Ái Quốc, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng, báo chí cách mạng Việt Nam không ngừng lớn mạnh. Những nhà cách mạng, nhà báo tiền bối như Nguyễn Văn Cừ, Hà Huy Tập, Lê Duẩn, Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Phan Đăng Lưu, Nguyễn Văn Linh, Xuân Thủy… và sau này là cố nhà báo, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các nhà lãnh đạo, nhà tuyên giáo, nhà báo là các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đã để lại dấu ấn sâu đậm qua các bài viết sâu sắc, giàu tính lý luận về chủ nghĩa cộng sản, về tinh thần yêu nước, về cảm hứng cách mạng, lòng tự tôn dân tộc, qua đó tuyên truyền lý luận, cổ vũ phong trào, tổ chức lực lượng cách mạng, biến báo chí trở thành vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, làm nên những cuộc cách mạng long trời lở đất mà đỉnh cao là Cách mạng Tháng Tám năm 1945 – đập tan xiềng xích của thực dân, phát xít, chấm dứt tàn dư chế độ phong kiến lạc hậu, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn với Chủ nghĩa xã hội, đưa Nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước và định vị Việt Nam trên bản đồ chính trị thế giới.

Chặng đường 100 năm lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam là minh chứng sinh động cho vai trò to lớn của ngòi bút trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Khi chưa có Đảng, chưa có Chính quyền, Báo chí là ngọn lửa tinh thần dẫn dắt, định hướng tư tưởng, đường lối, là ánh sáng chỉ hướng tương lai; tập hợp quần chúng, xây dựng chính đảng, xây dựng nhà nước. Trong khói lửa chiến tranh, báo chí là vũ khí sắc bén, mạnh hơn các loại đạn bom, xe tăng, đại bác, truyền tải tinh thần kháng chiến, lòng quả cảm và khát vọng độc lập, kêu gọi toàn dân tộc đấu tranh giải phóng và thống nhất non sông. Trong xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, báo chí là nhịp cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân, là diễn đàn tin cậy của Nhân dân, là sức mạnh, là nguồn cảm hứng cho toàn dân tộc trên con đường hướng tới tương lai giàu mạnh, phồn thịnh, độc lập, tự do, phát triển bền vững.

Từ những tờ báo in thủ công giữa rừng chiến khu đến những cơ quan báo chí đa phương tiện ngày nay, từ những bài báo viết tay dưới bom đạn đến những phương tiện hiện đại ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, những người làm báo cách mạng Việt Nam đã khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, dấn thân, sáng tạo, kiên trung với lý tưởng, luôn bám sát đời sống thực tiễn, hòa chung hơi thở và nhịp sống của Nhân dân.

Trong suốt chiều dài công cuộc đổi mới đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, báo chí không chỉ là nhân chứng mà còn là lực lượng trực tiếp thúc đẩy tiến trình cải cách, mở cửa và hội nhập quốc tế. Báo chí đã góp phần quan trọng trong việc hình thành và phát triển một xã hội dân chủ, văn minh, thông tin đa chiều, trung thực, góp phần nâng cao dân trí, tạo đồng thuận xã hội và tăng cường kiểm soát quyền lực, gắn Nhân dân với Đảng, Đảng với Nhân dân.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Lễ kỷ niệm

Những năm gần đây, báo chí nước ta đã chủ động đổi mới nội dung, hình thức, công nghệ và tư duy làm báo. Với gần 800 cơ quan báo chí, hàng chục nghìn nhà báo, phóng viên, biên tập viên, đội ngũ những người làm báo đã và đang không ngừng sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến để tạo nên một diện mạo, sắc thái, nội dung báo chí mới, hiện đại, nhân văn và gần dân.

Báo chí cũng là lực lượng chủ công trong việc quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới, thể hiện sự đoàn kết và trách nhiệm của Việt Nam với bạn bè, lực lượng tiến bộ và sự phát triển của thế giới; báo chí là phương tiện để lan tỏa các giá trị văn hóa dân tộc, khơi dậy tinh thần yêu nước, khát vọng phát triển và khẳng định bản sắc văn hoá Việt Nam trong thời đại hội nhập. Là sản phẩm văn hóa, báo chí khơi dậy vẻ đẹp đời sống, phát hiện, tôn vinh những tấm gương người tốt, việc tốt, mô hình sáng tạo, cách làm hiệu quả, nhân lên những giá trị tích cực trong xã hội. Qua các tác phẩm đầy tính nhân văn, báo chí góp phần định hình tư duy công chúng, cổ vũ lối sống đẹp, lan tỏa tinh thần trách nhiệm và khát vọng cống hiến, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Trong bối cảnh thế giới biến động nhanh chóng, phức tạp, đa chiều, báo chí cách mạng luôn giữ vững vai trò là lực lượng tiên phong trong việc giữ ổn định chính trị, tăng cường đồng thuận xã hội, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, chủ động đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng, báo chí đã tham gia có trách nhiệm, tích cực tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng về công cuộc chuyển đổi số, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng.

Đặc biệt, trong những năm qua, trên mặt trận đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, báo chí đã có những đóng góp nổi bật. Nhiều phóng sự điều tra, bài viết phân tích đã làm sáng tỏ sự thật, góp phần hỗ trợ các cơ quan chức năng xử lý vi phạm, củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự nghiêm minh của pháp luật và quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước. Lĩnh vực này báo chí đã trở thành một trong những “mũi nhọn” sắc bén, dũng cảm đưa sự thật ra ánh sáng, bảo vệ cái đúng, giữ gìn cái tốt, đấu tranh không khoan nhượng với cái sai, cái xấu, cái ác. Trong thiên tai, dịch bệnh, nhất là đại dịch COVID-19 vừa qua, báo chí trở thành “tuyến đầu thông tin”, lan toả lòng nhân ái, cổ vũ tinh thần vượt khó và niềm tin vào thắng lợi..

Có thể khẳng định: báo chí cách mạng Việt Nam đã và đang thực hiện tốt sứ mệnh cao cả - kiến tạo niềm tin, xây dựng đồng thuận, lan tỏa khát vọng phát triển, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc trong kỷ nguyên mới.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt biểu dương và trân trọng ghi nhận những đóng góp quan trọng của báo chí cách mạng Việt Nam trong suốt chặng đường 100 năm xây dựng, trưởng thành. Những thành tựu đạt được của báo chí cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng là kết tinh lý tưởng, lao động sáng tạo không mệt mỏi, tinh thần cống hiến vì Tổ quốc, vì Nhân dân của các thế hệ những người làm báo Việt Nam.

Xứng đáng là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa trong kỷ nguyên mới

Thưa các đồng chí và quý vị đại biểu!

Kỷ nguyên mới của dân tộc đang mở ra chân trời phát triển mới, đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu cách mạng mới với quyết tâm cao, khát vọng lớn xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng. Trong bối cảnh đó, báo chí cách mạng Việt Nam càng phải khẳng định rõ bản lĩnh cách mạng, vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, là trụ cột tư tưởng, lực lượng xung kích kiến tạo niềm tin và sự đồng thuận trong xã hội; góp phần quan trọng trong việc nhân lên những giá trị nhân văn, tiến bộ, lan tỏa mạnh mẽ tinh thần đổi mới, sáng tạo, truyền cảm hứng học tập, lao động, cống hiến. Báo chí phải không ngừng tự đổi mới để phát triển tương xứng với tầm vóc thời đại, với sự phát triển của đất nước, thực sự trở thành nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, phục vụ sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và Nhân dân trên hành trình dựng xây và phát triển đất nước.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh cho báo chí cách mạng Việt Nam

Để đáp ứng yêu cầu đó, tôi đề nghị các cơ quan báo chí và đội ngũ những người làm báo tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, trong kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam, các cơ quan báo chí và đội ngũ những người làm báo cần nhận thức sâu sắc trách nhiệm chính trị - xã hội đặc biệt cao cả của mình trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Báo chí cách mạng phải là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội, là diễn đàn tin cậy của Nhân dân, nhịp cầu nối liền ý Đảng - lòng dân; thực hiện tốt nhiệm vụ đưa chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân; tạo môi trường để nhân dân tham gia vào hoạt động báo chí, phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân với Đảng, Nhà nước, bảo đảm tính tư tưởng, chính chiến đấu, tính Nhân dân của báo chí; huy động sức mạnh của nhân dân tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Là những chiến sỹ trên mặt trận tư tưởng văn hóa, các nhà báo phải mẫu mực về đạo đức nghề nghiệp, vững về tư tưởng, lập trường bản lĩnh chính trị, trung thành với lý tưởng cách mạng, thực sự chuyên nghiệp, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, dũng cảm đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực, đủ sức đề kháng với những cám dỗ; nhà báo phải là nhà hoạt động xã hội uy tín; là người làm công tác tuyên giáo và dân vận; tham gia tích cực hoạt động đối ngoại nhân dân. Trong mọi hoàn cảnh, cần đặt tinh thần trách nhiệm chính trị, trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp lên trên hết, trước hết; từng tác phẩm báo chí phải thực hiện tốt chức năng cung cấp thông tin chính xác, khách quan, trung thực, nhân văn và hữu ích. Người làm báo thời đại mới phải không ngừng học hỏi, trau dồi kỹ năng, tích hợp công nghệ hiện đại.

Thứ hai, báo chí cách mạng là bộ phận không thể tách rời sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, phải có tinh thần tiến công cách mạng, biết dũng cảm đấu tranh, loại bỏ cái xấu, cái trì trệ, lạc hậu; tích cực cổ vũ, khích lệ cái mới, cái tiến bộ; tiên phong, dũng cảm trước những vấn đề lớn, mới của đất nước; không né tránh, thỏa hiệp với những biểu hiện cản trở sự nghiệp cách mạng. Phải thực sự trở thành ngọn cờ dẫn dắt, truyền cảm hứng sáng tạo, cổ vũ tinh thần đổi mới và khát vọng cống hiến trong cán bộ, đảng viên và toàn xã hội. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, báo chí cần thổi luồng sinh khí mới, khơi dậy quyết tâm, lòng yêu nước, tinh thần cống hiến trong toàn xã hội, tạo động lực tinh thần to lớn, bền bỉ cho sự nghiệp phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thứ ba, với tư cách là bộ phận cấu thành quan trọng của đời sống văn hóa, báo chí phải khẳng định rõ vai trò trong công cuộc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; phải tích cực tham gia vào công cuộc chấn hưng văn hóa, phát triển con người Việt Nam hiện đại, giàu bản sắc. Mỗi nhà báo, mỗi cơ quan báo chí phải là biểu tượng của văn hóa ứng xử, chuẩn mực đạo đức và tinh thần phục vụ xã hội; góp phần gìn giữ, phát huy những giá trị nhân văn truyền thống, lan tỏa điều thiện, điều đẹp; tích cực quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam với bạn bè thế giới; chủ động tiếp nhận tinh hoa văn hóa nhân loại để làm giàu bản sắc văn hóa dân tộc.

Thứ tư, trước làn sóng chuyển đổi số và sự cạnh tranh quyết liệt của không gian truyền thông toàn cầu, báo chí phải nhanh chóng thích ứng, tiên phong đổi mới mạnh mẽ tư duy, làm chủ công nghệ, đột phá trong phương thức làm báo và truyền tải thông tin. Tăng cường sự hiện diện của báo chí cách mạng trên các nền tảng mạng xã hội, giữ vững mặt trận thông tin tuyên truyền trước sự phát triển của các nền tảng xuyên biên giới. Đây là đòi hỏi tất yếu để báo chí có thể làm chủ mặt trận thông tin và truyền thông trên không gian mạng và nâng cao giá trị của mỗi cơ quan báo chí. Các cơ quan báo chí chủ lực như Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, một số Cổng thông tin điện tử của các cơ quan Trung ương cần tập trung cao cho chuyển đổi số, tăng cường hợp tác và hội nhập, làm tốt vai trò dự báo, thực hiện tốt chức năng định hướng thông tin, xứng đáng là những “ngọn hải đăng” cho hệ thống báo chí cách mạng nước nhà.

Thứ năm, đổi mới tư duy lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý báo chí theo hướng xây dựng và kiến tạo môi trường hoạt động để báo chí phát huy tốt nhất bản chất cách mạng, sứ mệnh phụng sự đất nước, phục vụ nhân dân. Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, kiên quyết không làm thay, không cầm tay chỉ việc. Thể chế hóa chủ trương của Đảng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về báo chí bảo đảm đồng bộ, minh bạch, hiện đại và hiệu quả. Tiếp tục triển khai hiệu quả quy hoạch, sắp xếp các cơ quan báo chí theo hướng tinh, gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Có giải pháp khắc phục cho được tình trạng chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan báo chí; kiên quyết loại bỏ ra khỏi đội ngũ báo chí những người làm báo giảm sút ý chí chiến đấu, phai nhạt lý tưởng cách mạng, có các hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm qui định của cơ quan, tổ chức...Tăng cường áp dụng khoa học công nghệ, dữ liệu lớn để phân tích, đánh giá, tổng hợp thông tin góp phần nâng cao chất lượng định hướng thông tin theo phương châm chủ động, kịp thời, thuyết phục, hiệu quả, sát thực tiễn. Xây dựng cơ chế đặt hàng công khai, minh bạch, hỗ trợ có trọng điểm các cơ quan báo chí thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, nhất là trong các lĩnh vực trọng yếu, địa bàn chiến lược, lĩnh vực nhạy cảm. Phát triển cơ quan, tập đoàn báo chí chủ lực quốc gia có vai trò định hướng thông tin; có cơ chế phù hợp để phát triển sự nghiệp báo chí cách mạng.

Tổng Bí thư Tô Lâm gắn Huân chương Hồ Chí Minh lên lá cờ truyền thống của Báo chí cách mạng Việt Nam

Thưa các đồng chí và quý vị đại biểu!

Phát huy truyền thống vẻ vang 100 năm hình thành và phát triển, báo chí cách mạng Việt Nam phải tiếp tục vươn mình mạnh mẽ, khẳng định vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước. Những người làm báo Việt Nam phải thực sự là những chiến sĩ xung kích, mang trong mình bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần đổi mới, khát vọng cống hiến, dấn thân vì sự nghiệp chung của dân tộc. Báo chí phải trở thành lực lượng kiến tạo niềm tin, cổ vũ khát vọng phát triển, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, trường tồn trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Xin chúc các nhà báo, quý vị đại biểu sức khỏe, hạnh phúc và thành công!

Xin trân trọng cảm ơn!

Lê Trang