Bệnh nhi uốn ván nguy kịch chỉ vì mảnh gỗ nhỏ đâm vào chân

Một tuần trước khi nhập viện, cháu M chơi đá bóng và bị thanh gỗ mục đâm vào mu bàn chân trái. Gia đình chỉ sơ cứu tại chỗ, không đưa cháu đi tiêm huyết thanh phòng uốn ván (SAT), cũng không phát hiện dị vật còn sót lại trong vết thương.

Ba ngày sau, vết thương khô mặt, chỉ hơi tấy đỏ quanh vùng bị đâm nên gia đình chủ quan, cho rằng không nghiêm trọng.

Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhi M. Ảnh: BVCC

Đến ngày thứ 6, cháu có biểu hiện mệt mỏi, đau mỏi cơ toàn thân, ăn uống kém. Sáng hôm sau, cháu xuất hiện tình trạng cứng hàm, gồng cứng tay chân, co giật toàn thân và được chuyển cấp cứu đến khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Tại đây, cháu được chẩn đoán mắc uốn ván toàn thể, với đường xâm nhập từ vết thương ở mu bàn chân trái.

Khi nhập viện, trẻ rơi vào tình trạng nặng với suy hô hấp cấp, co giật toàn thân, môi tím tái. Các bác sĩ lập tức đặt nội khí quản để hỗ trợ thở máy, làm sạch vết thương và lấy ra một mảnh gỗ kích thước 1 x 0,3 cm còn găm sâu trong bàn chân.

Thạc sĩ, bác sĩ Hà Việt Huy, Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: “Trường hợp cháu M diễn biến rất nhanh và nặng. Bệnh nhân có thời gian ủ bệnh ngắn, triệu chứng khởi phát ồ ạt, co cứng cơ toàn thân, suy thận cấp, nước tiểu đỏ như máu. Nguy cơ tử vong rất cao nên cháu đã được chuyển sang điều trị tích cực tại Trung tâm Hồi sức tích cực”.

Theo bác sĩ Huy, bệnh uốn ván hiện nay hiếm gặp ở trẻ em do phần lớn đã được tiêm phòng đầy đủ từ 2 tháng tuổi đến 7 tuổi. Tuy nhiên, nếu không được tiêm nhắc đúng lịch hoặc xử trí vết thương đúng cách, vi khuẩn uốn ván vẫn có thể xâm nhập và gây bệnh.

“Nha bào uốn ván có thể xâm nhập qua các vết thương ở da và niêm mạc. Các vết thương này có thể rất nhỏ như gai đâm, đinh đâm, xước da, dập móng, ngoáy tai, xỉa răng, bấm lỗ tai… hoặc là những vết thương to, sâu, có nhiều ngóc ngách, thường gặp trong lao động, tai nạn giao thông, gãy xương hở, bỏng sâu… Thậm chí, vi khuẩn có thể xâm nhập sau đẻ nếu còn sót rau, kiểm soát tử cung, nạo thai, sau phẫu thuật đường tiêu hóa, cắt trĩ, cắt rốn bằng dụng cụ không vô trùng", bác sĩ Huy thông tin.

Nhiều trường hợp không phát hiện được đường xâm nhập vì vết thương đã khâu kín hoặc tự liền, trong khi bên trong vẫn còn tổ chức hoại tử, dập nát hoặc dị vật. Nếu có nhiễm khuẩn kèm theo, môi trường này càng thuận lợi cho vi khuẩn uốn ván phát triển và sinh độc tố.

Vi khuẩn uốn ván, đặc biệt là nha bào tồn tại phổ biến trong đất, bụi bẩn, phân gia súc, cống rãnh…

Khi xâm nhập qua vết thương hở, vi khuẩn tiết ra ngoại độc tố tấn công vào tủy sống và não. Độc tố này làm gián đoạn đường truyền tín hiệu từ hệ thần kinh đến cơ bắp, khiến người bệnh co cứng toàn thân. Nếu cơ hô hấp bị ảnh hưởng, bệnh nhân có thể ngừng thở và tử vong.

“Tỷ lệ tử vong do uốn ván rất cao nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng cách tiêm vắc xin uốn ván đầy đủ và xử lý kỹ mọi vết thương, kể cả những vết trầy xước nhỏ. Tiêm vắc xin đúng lịch và nhắc lại khi cần thiết là biện pháp hiệu quả, an toàn và ít tốn kém nhất hiện nay", bác sĩ Huy nhấn mạnh.