Chính quyền địa phương 2 cấp: Gần dân, sát dân hơn

Quang cảnh buổi Họp báo. Ảnh: Hồ Long

Tham dự và chủ trì buổi Họp báo có các đồng chí: Phạm Tất Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội; Trương Hải Long, Thứ trưởng Bộ Nội vụ; Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao; Hồ Sỹ Hùng, Thứ trưởng Bộ Tài chính.

Cùng dự họp báo có đông đảo phóng viên trong nước và quốc tế.

Xây dựng chính quyền theo hướng gần dân, phục vụ Nhân dân

Đồng chí Phạm Tất Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương. Ảnh: Hồ Long

Tại buổi họp báo, đồng chí Phạm Tất Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết: Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa 15 đã thông qua với số phiếu rất cao Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, theo đó xác lập mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã) thống nhất trong cả nước, phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu tổ chức bộ máy của từng cấp chính quyền.

Đây là sự kiện lớn, mang ý nghĩa lịch sử, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên được tổ chức ở Việt Nam, phục vụ việc thực hiện các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển đất nước trên các lĩnh vực, đảm bảo quốc phòng - an ninh, hội nhập quốc tế.

Đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu rõ: “Đề án về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp cùng với các đề án kèm theo là những vấn đề rất hệ trọng, có tính lịch sử; không chỉ sắp xếp về tổ chức, bộ máy, cán bộ; mà còn phân cấp về thẩm quyền; bố trí lại đơn vị hành chính; phân bổ về nguồn lực; tạo không gian phát triển. Mục tiêu là xây dựng chính quyền theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn; đồng thời, mở ra cục diện mới trong phát triển đất nước với tầm nhìn lâu dài, ít nhất là cho 100 năm tới”.

Mặt khác, đây là vấn đề được cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân Việt Nam rất quan tâm với sự đồng tình ủng hộ, đánh giá rất cao và sẽ được thực hiện đồng bộ từ ngày 1/7/2025.

Có thể nói, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi là nhiệm vụ quan trọng, cần thiết và chiến lược nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, hoàn thiện hệ thống chính trị và pháp luật, đồng thời thể hiện ý chí và nguyện vọng của Nhân dân trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Đồng chí hi vọng rằng, với kết quả của cuộc họp báo này, các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, các tổ chức quốc tế sẽ hiểu thêm, tích cực phối hợp, ủng hộ thực hiện thắng lợi một chủ trương lớn, có ý nghĩa lịch sử của Đảng, Nhà nước Việt Nam; các cơ quan báo chí hiểu rõ và sẽ thông tin để toàn xã hội, người Việt Nam ở nước ngoài, bạn bè quốc tế hiểu rõ, hiểu sâu, từ đó chia sẻ, ủng hộ Việt Nam xây dựng và phát triển đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới.

Tạo nền tảng kiến tạo đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên mới

Các đồng chí lãnh đạo đồng chủ trì buổi họp báo. Ảnh: Hồ Long

Thông tin việc sửa đổi bổ sung Hiến pháp, đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội nhấn mạnh, điều này là vô cùng cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

Ngày 16/6/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với 470 đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành (tương ứng với 100% số đại biểu có mặt tại Hội trường và chiếm tỷ lệ 98,33% tổng số đại biểu Quốc hội). Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày được Quốc hội thông qua.

Đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội phát biểu tại họp báo. Ảnh: Hồ Long

Từ khi thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày 2/9/1945 cho đến nay, Việt Nam đã có 5 bản Hiến pháp. Mỗi bản Hiến pháp đánh dấu chặng đường trưởng thành mới của nhà nước cách mạng Việt Nam, thể chế hóa đường lối của Đảng trong từng giai đoạn, từng thời kỳ phát triển của đất nước.

Trong đó, Hiến pháp năm 2013 là Hiến pháp của thời kỳ đổi mới toàn diện, đồng bộ về kinh tế và chính trị, đúng yêu cầu của công cụ đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước và hội nhập quốc tế.

Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên đổi mới toàn diện, phát triển bền vững của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đặt ra yêu cầu bức thiết của việc cần phải sửa đổi Hiến pháp 2013 để tạo cơ sở cho việc hiến định, sắp xếp tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị và hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Có thể nói, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, phản ánh sâu sắc ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, kết hợp giữa ý Đảng, lòng dân, phù hợp tình hình thực tiễn và yêu cầu xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long phát biểu tại họp báo. Ảnh: Hồ Long

Liên quan đến việc tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cũng khẳng định, đây là chủ trương, chính sách lớn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Việt Nam trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi có một bộ máy quản trị tinh gọn, hiệu quả, hiện đại.

Việc thực hiện nguyên tắc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền giữa chính quyền trung ương và chính quyền địa phương, giữa các cấp chính quyền địa phương để tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cấp chính quyền, đặc biệt là chính quyền ở cấp xã là nơi gần dân, sát dân và phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn.

Chính phủ đã trình và Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12/6/2025 về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 34 nghị quyết sắp xếp ĐVHC cấp xã của 34 tỉnh, thành phố. Theo đó, sau sắp xếp cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (6 thành phố và 28 tỉnh); 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu).

Nói về việc phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp và ủy quyền, đồng chí Trương Hải Long nêu rõ, Luật tổ chức chính quyền địa phương mới đã hoàn thiện các nguyên tắc về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp giữa trung ương với chính quyền địa phương và giữa các cấp chính quyền địa phương một cách khoa học, đồng bộ, thống nhất.

Đồng thời, phân định rõ thẩm quyền giữa tập thể UBND và chủ tịch UBND, qua đó tạo điều kiện xây dựng một cơ chế điều hành linh hoạt, hiệu quả, khuyến khích tính chủ động sáng tạo của người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương.

Đặc biệt, Luật quy định về trao quyền cho chủ tịch UBND cấp tỉnh trong trường hợp cần thiết được trực tiếp chỉ đạo giải quyết điều hành những vấn đề thuộc thẩm quyền của các cơ quan cấp dưới, cơ quan chuyên môn hoặc tổ chức hành chính khác thuộc cấp tỉnh cũng như UBND, chủ tỉnh UBND cấp xã.

Đại diện các đơn vị trong và ngoài nước tham gia buổi họp báo. Ảnh: Hồ Long

Cũng tại buổi họp báo, đồng chí Phạm Tất Thắng cùng các đồng chí đồng chủ trì và các ban, bộ, ngành có liên quan đã giải đáp những băn khoăn, trao đổi với đại diện các cơ quan báo chí trong và ngoài nước về việc tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp. Thể hiện rõ đây chính là chủ trương, chính sách lớn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Việt Nam trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi một bộ máy quản trị tinh gọn, hiệu quả và hiện đại.