Có hay không việc tạo điều kiện cho HTX Phú Thịnh khai thác khoáng sản trái quy định?

Liên quan đến bài báo “Đồng Nai: Xôn xao người phụ nữ chèo xuồng ra giữa sông phản đối hút cát”, phản ánh video thu hút nhiều người quan tâm việc “người phụ nữ tại xã Núi Tượng, huyện Tân Phú, Đồng Nai, chèo xuồng mỏng manh ra giữa dòng chặn xà lan hút cát cỡ lớn mang dòng chữ HTX Phú Thịnh"… UBND huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai vừa có thông tin gửi đến báo Tuổi trẻ Thủ đô.

Người phụ nữ chèo xuồng mỏng manh ra giữa dòng sông Đồng Nai phản đối xà lan hút cát (Ảnh cắt từ video)

Theo văn bản của UBND huyện Tân Phú, hiện trên địa bàn huyện có 3 đơn vị được cấp giấy phép khai thác khoáng sản cát. Trong đó, Hợp tác xã Xây dựng và Công nghiệp Phú Thịnh (HTX Phú Thịnh) được cấp Giấy phép số 3483 ngày 22/10/2008 của UBND tỉnh Đồng Nai về khai thác khoáng sản tại mỏ cát xây dựng sông Đồng Nai đoạn thuộc xã Tà Lài - Núi Tượng, huyện Tân Phú.

Về việc phản ánh của người dân, UBND Tân Phú thông tin, ngày 27/7/2022 và 18/8/2022, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai (TNMT) chủ trì phối hợp với phòng TNMT huyện Tân Phú, UBND xã Núi Tượng, Vườn quốc gia Cát Tiên kiểm tra thực thế trên sông Đồng Nai đoạn thuộc xã Tà Lài - Núi Tượng, ghi nhận trên bờ sông Đồng Nai có 1 điểm sạt lở mới và 9 điểm sạt lở cũ. Sở TNMT đã báo cáo, tham mưu UBND tỉnh trả lời đơn của công dân theo quy định.

Bên cạnh đó, UBND huyện Tân Phú đã ban hành Kế hoạch số 252, ngày 7/10/2022 về việc tổ chức đối thoại giữa Chủ tịch UBND huyện với Nhân dân Ấp 4, xã Núi Tượng.

Chiếc xà lan hút cát mang số hiệu TN-0132 Hợp tác xã Phú Thịnh được người dân yêu cầu cung cấp pháp lý khi đang khai thác trên sông Đồng Nai (Ảnh cắt từ video)

Ngày 4/11/2022, UBND huyện Tân Phú tổ chức đối thoại với Nhân dân sinh sống dọc bờ sông Đồng Nai tại Ấp 4, xã Núi Tượng về hoạt động khai thác cát trên sông Đồng Nai đoạn thuộc xã Núi Tượng của HTX Phú Thịnh.

Ngày 10/11/2022, UBND huyện Tân Phú ban hành Văn bản số 5449 về hoạt động khai thác cát trên sông Đồng Nai của HTX Phú Thịnh kiến nghị UBND tỉnh, Sở TNMT xem xét yêu cầu HTX Phú Thịnh thực hiện đánh giá trữ lượng, tác động khai thác cát đối với hai bờ sông, từ đó xem xét tiếp tục hay dừng hoạt động khai thác cát hoặc điều chỉnh thời gian khai thác phù hợp.

Ngày 1/8/2023, UBND huyện chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp với UBND xã Núi Tượng và UBND xã Tà Lài tổ chức kiểm tra thực tế hoạt động khai thác khoáng sản cát xây dựng trên sông Đồng Nai đoạn qua địa bàn 2 xã của HTX Phú Thịnh. Thời điểm trên, nước sông Đồng Nai đang lên cao nên không khảo sát được hai bên bờ sông.

Ngày 23/8/2023, UBND huyện ban hành Văn bản số 359 về tình hình hoạt động khai thác cát xây dựng trên sông Đồng Nai của HTX Phú Thịnh và tiếp tục kiến nghị UBND tỉnh, Sở TNMT yêu cầu HTX Phú Thịnh đánh giá lại trữ lượng, tác động khai thác hai bên bờ sông để xem xét tiếp tục hay dừng hoạt động khai thác cát hoặc điều chỉnh thời gian khai thác cho phù hợp.

UBND huyện Tân Phú cho biết thêm, thời gian tới UBND huyện sẽ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác quản lý khoáng sản trên địa bàn và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm nếu có; Tiếp tục kiến nghị UBND tỉnh, Sở TNMT có ý kiến chỉ đạo xử lý các kiến nghị của UBND huyện tại Văn bản số 5449 ngày 10/11/2022 và Văn bản số 359 ngày 23/8/2023.

Trước đó, ngày 1/8/2023, qua quá trình kiểm tra, UBND huyện Tân Phú đã phát hiện hàng loạt sai phạm trong hoạt động khai thác cát của HTX Phú Thịnh và đã có báo cáo kiến nghị gửi UBND tỉnh và Sở TNMT Đồng Nai.

Tỉnh Đồng Nai cần xử lý nghiêm các tổ chức vi phạm trong việc khai thác khoáng sản đặc biệt là cát lòng sông, lòng hồ (Ảnh minh họa)

Theo báo cáo của UBND huyện Tân Phú: Giấy phép hoạt động bến thủy nội địa của HTX Phú Thịnh tại Quyết định số 451 ngày 8/4/2022 do Sở Giao thông vận tải tỉnh Đồng Nai cấp thời hạn đến ngày 8/4/2023. Dù đã hết hạn nhưng HTX Phú Thịnh vẫn thực hiện hoạt động.

Qua kiểm tra, HTX Phú Thịnh chưa gắn thiết bị định vị, camera hành trình theo quy định của Chính phủ về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông. HTX Phú Thịnh chưa lắp đặt trạm cân để giám sát khối lượng cát nhập về và bán ra tại bến bãi theo quy định của Chính phủ.

Các phương tiện khai thác có trọng tải vượt quy định giấy phép cấp. HTX không xây dựng kế hoạch khai thác gửi các cơ quan đơn vị, Nhân nhân dân giám sát theo quy định; Không báo cáo định kỳ hoạt động khai thác khoáng sản gửi cơ quan theo quy định.

Nhằm đảm bảo an ninh nông thôn, không để xảy ra điểm nóng về an ninh trật tự trên địa bàn, UBND huyện Tân Phú báo cáo đề xuất UBND tỉnh, Sở TNMT tỉnh Đồng Nai xem xét, yêu cầu HTX Phú Thịnh thực hiện đánh giá lại trữ lượng khai thác đối với hai bờ sông để xem xét tiếp tục hay dừng hoạt động khai thác cát hoặc điều chỉnh thời gian khai thác cho phù hợp.

Trường hợp đảm bảo trữ lượng và không bị ảnh hưởng đối với hai bờ sông thì tiếp tục cho khai thác nhưng phải đáp ứng các điều kiện vị trí khai thác; Phải định vị và thả phao theo quy định và được sử dụng tối đa hai phương tiện khai thác, vận chuyển, tải trọng tối đa không vượt quá 20m³; Phương tiện phải gắn thiết bị định vị, camera hành trình, được đăng kiểm; Người lái có giấy phép điều khiển theo quy định.

Thời gian khai thác bắt đầu từ 6 giờ đến 11 giờ 30 sáng, chiều từ 13 giờ 30 đến 18 giờ. Tuyệt đối không được khai thác vào ban đêm.

Đơn vị phải đăng ký một bến bãi tập kết cát; Khối lượng cát xây dựng bán ra phải qua cân tải trọng (kết quả cân được lưu giữ phục vụ giám sát khối lượng cát tiêu thụ). Tại bến bãi, HTX phải lắp đặt camera giám sát, trạm cân, công khai các thông tin khai thác cho chính quyền và Nhân dân giám sát.

Trong quá trình khai thác, HTX Phú Thịnh phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trong trong phạm vi khai thác đã được cấp phép; Trường hợp để xảy ra việc sạt lở bờ sông thì phải khắc phục bồi thường thiệt hại cho Nhân dân hoặc sẽ bị thu hồi giấy phép khai thác nếu chậm trễ khắc phục bồi thường.

Định kỳ hàng tháng, HTX Phú Thịnh phải thống kê, tính toán và cập nhật số liệu trong sổ sách và tài liệu quy định; Khai báo sản lượng thực tế để tính thuế tài nguyên khoáng sản; Xác định sản lượng khai thác hàng năm trong báo cáo định kỳ khai thác khoáng sản gửi cơ quan thuế theo quy định.

Dù giấy phép khai thác được tỉnh Đồng Nai cấp từ năm 2008, Sở GTVT cấp phép bến thủy nội địa từ ngày 8/4/2022 nhưng ngày 1/8/2023, UBND huyện Tân Phú tổ chức kiểm tra hoạt động khai thác cát của HTX Phú Thịnh đã phát hiện hàng loạt sai phạm tại đơn vị. Qua đó, dư luận không khỏi nghi ngờ về việc ai đang tạo điều kiện để HTX Phú Thịnh ngang nhiên "tung hoành" khai thác cát khi chưa đủ điều kiện theo quy định?