Đánh giá rõ kết quả các gói hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi Covid-19

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra tại kỳ họp

Báo cáo thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 tại phiên khai mạc kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa XV sáng 20/10, Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh trình bày nêu rõ, bên cạnh nhiều khó khăn có một số điểm sáng, nổi bật trong điều hành kinh tế vĩ mô năm 2021: Dự kiến 8/12 chỉ tiêu đạt mục tiêu kế hoạch đề ra; Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp, tháng 9/2021 giảm 0,26% so với tháng trước (tăng 0,74% so với cùng kỳ năm trước), bình quân 9 tháng tăng 0,88%; CPI bình quân 9 tháng tăng 1,82%, cả năm ước tăng dưới 4%, đạt mục tiêu đề ra.

Thu ngân sách Nhà nước (NSNN) ước vượt dự toán, bội chi NSNN trong phạm vi dự toán (4%), cơ bản bảo đảm nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch bệnh và thực hiện các nhiệm vụ cấp bách khác; Huy động vốn đầu tư toàn xã hội cả năm ước tăng 4,2%, khoảng 35% GDP; Số lượng các dự án FDI quy mô lớn (trên 50 triệu USD) vẫn duy trì tăng. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là động lực tăng trưởng của toàn nền kinh tế (9 tháng tăng 6,05%)…

Xuất, nhập khẩu hàng hóa trong 9 tháng đầu năm giữ mức tăng trưởng cao, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu ước đạt khoảng 483,17 tỷ USD, tăng khoảng 24,4% so với cùng kỳ năm trước; Trong đó, xuất khẩu tăng 18,8%, nhập khẩu tăng 30,5%. Các sản phẩm chủ lực ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản đều tăng; Kim ngạch xuất khẩu một số nông sản 9 tháng đầu năm đạt khá so với cùng kỳ năm trước; An ninh lương thực trong nước cơ bản được bảo đảm; Nông nghiệp tiếp tục đóng vai trò bệ đỡ của nền kinh tế trong khó khăn...

Để nhìn nhận đầy đủ, toàn diện hơn tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, trên cơ sở bám sát các nhóm nhiệm vụ, giải pháp theo Nghị quyết số 124/2020/QH14 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 và các nghị quyết chuyên đề khác của Quốc hội, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn một số vấn đề.

Cụ thể, Chính phủ cần đánh giá rõ hơn kết quả, tỷ lệ giải ngân các gói hỗ trợ cho người dân và tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19. Theo Ủy ban Kinh tế, một số chính sách được giải ngân với tỷ lệ cao nhưng một số chính sách chưa tương xứng với tính chất phức tạp, dài hạn và quy mô tác động lớn của đại dịch; Còn khó khăn trong điều kiện tiếp cận, tỷ lệ giải ngân một số gói hỗ trợ đạt thấp; Việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội cho người lao động còn nhiều hạn chế, bất cập và chưa kịp thời với một số đối tượng; Các chính sách được ban hành chủ yếu là các giải pháp giải cứu ngắn hạn mang tính ứng phó trước mắt, có thời hạn áp dụng hạn chế.

Chiến lược ứng phó dịch bệnh gắn với hỗ trợ, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế ở cấp độ quốc gia và địa phương còn hạn chế; Chưa chuẩn bị đầy đủ cho kịch bản dịch bùng phát nhanh, quy mô lớn; Chưa xây dựng được bộ tiêu chí, điều kiện thống nhất về làm việc, sản xuất, kinh doanh an toàn và kế hoạch phục hồi kinh tế mang tính tổng thể…

Bên cạnh đó, Chính phủ cần phân tích, đánh giá làm rõ hơn nguyên nhân các chỉ tiêu không đạt, đặc biệt với chỉ tiêu đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GDP cả năm ước đạt khoảng 32%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra từ 45-47%.

Theo Ủy ban Kinh tế, có ý kiến đề nghị làm rõ hơn chỉ tiêu tốc độ tăng năng suất lao động xã hội, ước cả năm khoảng 4,4-4,9% đạt mục tiêu năm 2021, chưa rõ đạt hay không đạt mục tiêu đề ra (khoảng 4,8%).

Về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư quan trọng quốc gia trong những tháng còn lại của năm 2021, Ủy ban Kinh tế cho biết, đa số ý kiến cho rằng tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu và thiếu thông suốt, thiếu đồng bộ. Công tác chuẩn bị đầu tư, giao vốn chưa được chuẩn bị kỹ, lựa chọn các công trình trọng tâm, trọng điểm còn hạn chế; Các Bộ, cơ quan Trung ương và chính quyền một số địa phương chưa thực sự vào cuộc, chưa có cách làm sáng tạo; Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa rõ nét; Cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành, giữa Trung ương và địa phương trong việc xử lý vướng mắc đầu tư công chưa hiệu quả.

Về chuỗi sản xuất, cung ứng bị gián đoạn, đứt gãy cùng với sự thiếu hụt lao động phục vụ sản xuất dẫn tới sản lượng công nghiệp giảm với tốc độ nhanh, nhất là tại các tỉnh thành phía Nam, nhiều ý kiến cho rằng sự gián đoạn chuỗi cung ứng và chậm trễ trong vận chuyển sẽ còn tiếp diễn; Trong giai đoạn tới cần sớm có giải pháp căn cơ để tận dụng cơ hội từ sự phục hồi kinh tế của các thị trường lớn, không để đánh mất các đơn hàng cung ứng, xuất khẩu, không để quốc gia khác thay thế Việt Nam trong chuỗi sản xuất toàn cầu; Việc quay trở lại chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ cực kỳ khó khăn và cần phải mất quá trình lâu dài.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ bổ sung thống kê, cập nhật số lượng doanh nghiệp vận tải rút lui khỏi thị trường theo ngành, lĩnh vực; Số liệu về doanh nghiệp rời bỏ thị trường theo quy mô doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa; Số liệu về tiền thuế nộp ngân sách Nhà nước của các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh để có được bức tranh tổng thể về sức khỏe của các chủ thể kinh tế, từ đó làm căn cứ xây dựng các gói hỗ trợ có mục tiêu, địa chỉ rõ ràng…