Đến năm 2041, tuổi nghỉ hưu của nữ mới đạt 60?

Nếu theo phương án mỗi năm tăng thêm 3 tháng thì phải đến năm 2041, tuổi nghỉ hưu của nữ mới đạt 60, trong khi đó, chỉ đến năm 2029, tuổi nghỉ hưu của nam đã đạt 62. Như vậy là quá lâu, nhất là với nữ, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nêu ý kiến về Đề án cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Chiều 10/5, Hội nghị Trung ương 7 đã thảo luận về Đề án cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH). Từ nhiều khía cạnh như tăng trưởng kinh tế, cơ cấu dân số, bình đẳng giới, cân đối quỹ bảo hiểm, ý kiến của các Ủy viên Trung ương đều thống nhất nhận định, điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu là xu thế chung của thế giới và hoàn toàn phù hợp với tình hình của Việt Nam trong thời gian tới đây.

Cần rút ngắn lộ trình đối với nữ

Tán thành phương án điều chỉnh tuổi nghỉ hưu nam 62 tuổi, nữ 60 tuổi, các Ủy viên Trung ương cho rằng, việc điều chỉnh này phải tiến hành khẩn trương theo lộ trình nhưng không tạo sốc cho thị trường lao động.

“Đến năm 2026, Việt Nam bắt đầu vào giai đoạn già hóa dân số. Các chuyên gia quốc tế đánh giá Việt Nam sẽ là một quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Nếu chúng ta không có một quyết tâm chính trị, không có tầm nhìn xa và hành động mau lẹ thì chúng ta sẽ chuyển gánh nặng này cho thế hệ con cháu chúng ta. Tuổi bình quân của Việt Nam hiện nay là một trong những nước có tốc độ đạt tuổi thọ cao nhất trong khu vực” – ông Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội nêu rõ.

Theo ông Đào Ngọc Dung, Đề án nêu 2 phương án, nhưng kinh nghiệm Quốc tế cho thấy, tốt nhất nên chọn phương án mỗi năm tăng 3 tháng.

"Như vậy, kể từ khi thực hiện đề án vào năm 2021 thì sau 8 năm với nam và 20 năm nữa với nữ, chúng ta mới hoàn thiện được chính sách tuổi nghỉ hưu chứ không phải như dư luận hiện nay hiểu rằng, chúng ta quyết một cái là nữ nghỉ hưu ở 60 tuổi và nam 62 tuổi ngay" - ông Dung giải thích.

Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, thì phương án đó là quá lâu đối với nữ.

“Nếu theo phương án đưa ra, nam cần 6-8 năm nhưng nữ cần tới 15-25 năm để hoàn thành chính sách nghỉ hưu. Tôi thấy thời gian như vậy là quá lâu, nhất là đối với nữ mặc dù như Bộ trưởng nói là không gây sốc. Đặc biệt, thời điểm hoàn thành tuổi nghỉ hưu này cách khá xa giữa nam và nữ, theo đó, nam thì năm 2029 đã hoàn thành, còn nữ phải đến 2041 nếu bắt đầu thực hiện từ năm 2021. Vì vậy, tôi đề nghị nghiên cứu rút ngắn lộ trình thực hiện có tính đến yếu tố thu hẹp khoảng cách giới trong thực hiện lộ trình đó”, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nêu ý kiến.

Hạn chế nhận bảo hiểm một lần

Đưa ra dẫn chứng 2012 – 2017 mỗi năm bình quân có 628.000 người hưởng bảo hiểm là con số khá cao, làm sai lệch bản chất của chính sách bảo hiểm, nhiều Ủy viên trung ương đề xuất có quy định theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng chế độ một lần.

“BHXH vốn là chính sách an sinh xã hội tốt đẹp của Đảng và Nhà nước ta. Mục tiêu của chính sách là đóng hiện tại để hưởng tương lai, đóng khi tuổi trẻ để sống khỏe khi tuổi già. Thế nhưng thực tế chưa được như mong muốn của chúng ta, thể hiện rõ nhất là số lao động hưởng BHXH một lần tăng cao" - ông Bùi Văn Cường, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nói.

Theo ông Cường, chỉ tính giai đoạn 2012-2017, cứ hai người tham gia đóng BHXH thì có một người rút ra khỏi hệ thống. Đây là câu chuyện cần phải quan tâm.

"Tôi đề nghị nghiên cứu thiết kế tính toán, quy định khi người lao động nhận trợ cấp một lần thì chỉ nhận phần người lao động đóng, còn phần của nhà nước hoặc phần của người sử dụng lao động đóng thì không được nhận. Như vậy mới hạn chế được việc người lao động xin hưởng BHXH một lần", Chủ tịch Tổng Liên đoàn LĐ Việt Nam đề xuất.

Trong khi đó, Phó Bí thư tỉnh ủy Sóc Trăng Lâm Văn Mẫn lại đề xuất, khi cho người lao động hưởng một lần thì cho họ hưởng ngay chứ không phải chờ một năm như hiện nay.

"Quy định hiện nay là sau một năm mới được hưởng nên có tình trạng do người lao động khó khăn, do di chuyển hoặc do doanh nghiệp… và người ta cần tiền mặt… dẫn đến việc đem sổ BHXH đi cầm cố để nhận một mức thấp hơn, thậm chí là thấp hơn rất nhiều. Điều này rất là đau đớn và nhức nhối“ – ông Mẫn nêu thực tế.

Cũng tại phiên thảo luận, nhiều ý kiến đề nghị cần tách bạch giữa bảo hiểm tự nguyện và bảo hiểm bắt buộc, thiết kế các gói bảo hiểm tự nguyện ngắn hạn, linh hoạt để người lao động có lựa chọn tham gia và thụ hưởng.

Phát biểu xây dựng Đề án, Hồ Đức Phớc, Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng, không thể nhập chung BHXH tự nguyện vào BHXH bắt buộc.

"BHXH tự nguyện là đóng từng nào thì hưởng từng ấy, đóng cao thì hưởng cao, đóng thấp thì hưởng thấp. Cho nên, trong BHXH bắt buộc thì người lao động phải đóng 7% và người sử dụng lao động đóng 15%, tổng là 22% thì BHXH tự nguyện người lao động đóng cả 22%. Nếu nhập chung vào, sau này có thể sẽ dẫn đến mất cân đối và nhà nước lại phải chi ngân sách. Cần hạch toán, tách bạch riêng như một công ty bảo hiểm nhân thọ” - ông Phớc nói.

Một vấn đề lâu nay được các chuyên gia quan tâm là việc quản lý, sử dụng Quỹ BHXH như thế nào để mang lại lợi ích cao nhất. Theo ý kiến của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Đức Hiển, phải tạo điều kiện để BHXH sinh lời.

"Hiện nay tôi nắm được một số thông tin rằng 90.000 tỷ đồng chưa biết sẽ đầu tư vào đâu, mà trong luật thì chỉ được phép mua trái phiếu Chính phủ. Còn với các ngân hàng thương mại quốc doanh thì hiện nay chỉ đầu tư vào 5 ngân hàng thôi chứ không dám đầu tư vào ngân hàng khác. Rõ ràng chúng ta phải ưu tiên cho việc sử dụng quỹ này, tạo điều kiện cho quỹ phát triển. Một quỹ tài chính phải có thu, có chi và có sinh lời“ – Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Đức Hiển nhấn mạnh.

Xuân Hưng