Hải Phòng: Chuyện những năm 2008-2009 tưởng đã có hồi kết

Cụ Lê Đích cùng các Cựu chiến binh nhiễm chất độc da cam/dioxin đến làm việc với phóng viên văn phòng báo Tuổi trẻ Thủ đô tại Hải Phòng (Ảnh: Quang Chiến)

Chuyện cũ, người quen

Chiều đông giá lạnh, nhiệt độ ngoài trời hạ xuống trên dưới 10 độ C, một đoàn các cụ Cựu Chiến binh đều 70 - 80 tuổi đến văn phòng báo Tuổi trẻ Thủ đô tại Hải Phòng. Hóa ra, các cụ đều là “người quen” của nhóm PV báo Tuổi trẻ Thủ đô từ hơn chục năm về trước. Câu chuyện của các cụ lần này vẫn là câu chuyện cũ mà Tuổi trẻ Thủ đô đã phản ánh trong ba số báo vào các ngày 28/7/2008, 12/01/2009 và 17/8/2009. Những số báo đó, đến nay các cụ vẫn còn lưu.

Nhóm PV nhớ lại, hơn chục năm về trước, vào các năm 2008-2009, cũng vụ khiếu nại này, rất nhiều Cựu chiến binh (CCB) khắp trong Nam, ngoài Bắc đã tìm đến báo Tuổi trẻ Thủ đô, nhờ cậy sự lên tiếng của báo.

Tìm đến văn phòng đại diện tại Hải Phòng, không chỉ riêng các cụ CCB Hải Phòng mà còn có 277 cụ ở Hà Nội do cụ Nguyễn Mạnh Thi (SN 1948 ở xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn) làm đại diện; Có 803 cụ ở tỉnh Bắc Kạn do các cụ Trương Công Minh (SN 1944), cụ Đinh Ngọc Thanh (SN 1948), cụ Hoàng Văn Mộc (SN 1948) đều trú tại thôn Bản Vẻn, xã Huyền Tụng, thị xã Bắc Kạn (nay là phường Huyền Tụng, thành phố Bắc Kạn). Vì đường sá xa xôi, 242 cụ CCB ở tỉnh Quảng Ngãi cùng nhiều cụ ở phía Nam không thể đến trực tiếp thì gửi đơn thư qua đường bưu điện.

Các bài báo của Tuổi trẻ Thủ đô đăng tải về vụ việc của các cựu chiến binh nhiễm chất độc da cam/dioxin từ năm 2008

Mấu chốt của vụ việc này là ở chỗ: Các thanh tra viên của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) đưa ra rằng những trường hợp các cụ CCB đã được xem xét giải quyết chế độ trợ cấp theo đúng quy định của Quyết định 120/2004 ngày 5/7/2004 của Thủ tướng nay phải được xem xét lại, nếu không vô sinh hoặc không sinh con dị dạng, dị tật, không mắc một trong 17 bệnh, tật theo Danh mục của Bộ Y tế mới ban hành tại Quyết định 09/2008 ngày 20/8/2008 thì đều bị cắt chế độ trợ cấp.

Nhóm PV đã làm việc trực tiếp với lãnh đạo Bộ LĐTBXH, Trung ương Hội Cựu chiến binh VN, Trung ương Hội nạn nhân chất độc da cam/dioxin, cùng nhiều cơ quan, tổ chức khác ở trung ương cũng như ở nhiều tỉnh thành.

Nhờ sự lên tiếng mạnh mẽ của báo Tuổi trẻ Thủ đô cùng các cơ quan tổ chức ở Trung ương, cuối cùng Bộ LĐTBXH ra Văn bản số 1932 ngày 8/6/2009.

Theo đó, thay vì lấy Danh mục trong Quyết định 09/2008 của Bộ Y tế làm căn cứ để rà soát như đòi hỏi trước đây nay Bộ LĐTBXH chỉ đạo phải lấy các văn bản có hiệu lực tại thời điểm xét duyệt hồ sơ làm căn cứ để rà soát. Đó là các Quyết định 26/2000/TTg và Quyết định 120/TTg của Thủ tướng cùng các văn bản hướng dẫn thi hành hai quyết định này.

Kết quả rà soát, Bộ LĐTBXH chỉ đạo: “Những hồ sơ đã được lập đúng và đủ điều kiện theo hướng dẫn tại thời điểm các văn bản trên có hiệu lực, Giám đốc Sở LĐTBXH ra Quyết định cho hưởng lại chế độ trợ cấp người kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học”.

Từ chỉ đạo trên, cuối năm 2009, tất cả 11.447 cựu chiến binh trên toàn quốc được trả lại chế độ trợ cấp này.

Vẫn chưa phải hồi kết!

Trao đổi với chúng tôi, cụ Lê Đích, 81 tuổi, Đảng viên 55 tuổi Đảng, trú tại phường Phù Liễn, quận Kiến An, TP Hải Phòng - một trong số những “người quen” của chúng tôi, bức xúc: “Những cán bộ thanh tra ở Sở LĐTBXH Hải Phòng coi chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước cứ như trò đùa! Họ đơn giản chỉ là những cán bộ thi hành pháp luật, chứ không có quyền thích thì cho, không thích thì cắt, rồi cho lại và bây giờ lại cắt!”.

Cụ Đích cho biết, cụ đã được hưởng chế độ trợ cấp từ năm 2004 theo đúng quy định tại Quyết định 120/2004 ngày 5/7/2004 của Thủ tướng. Năm 2008, cụ bị cắt chế độ. Năm 2009, cụ được trả lại. Thế rồi cuối tháng 10/2020, cụ bỗng nhận được Quyết định của Sở LĐTBXH Hải Phòng về việc cắt chế độ trợ cấp.

Lý do cắt cũng như năm 2008, các cụ không có con dị tật, dị dạng, không vô sinh và không mắc các bệnh trong Danh mục bệnh, tật, dị dạng, dị tật có liên quan đến phơi nhiễm chất độc hóa học dioxin.

Cụ Đoàn Thiện Dụ - CCB ở quận Kiến An bên căn nhà cấp 4 lợp tôn (Ảnh: Phan Anh Cường)

Nỗi lòng người kháng chiến

Cụ Lương Cao Thừa, 71 tuổi, trú ở xã Tam Cường, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng giãi bày, cùng ở huyện Vĩnh Bảo có cụ Bùi Xuân Tụ, 70 tuổi ở xã Đồng Minh cũng đã được Hội đồng Y khoa TP Hải Phòng giám định và kết luận suy giảm sức lao động tới 81% - là mức nặng nhất trong số các CCB bị nhiễm chất độc da cam. Ngày 27/7/2020, lãnh đạo thành phố Hải Phòng đã về gia đình cụ Tụ thăm và tặng quà tri ân những thương bệnh binh tiêu biểu của huyện Vĩnh Bảo. Ấy thế mà, ba tháng sau, cụ Bùi Xuân Tụ nhận Quyết định cắt chế độ khiến cụ bị sốc nặng, phải nằm liệt giường suốt ba tháng qua.

Vài trăm ngàn đồng tiền trợ cấp một tháng, với nhiều người khác có thể không đáng là bao. Song với bản thân cụ Thừa cũng như đa số các CCB nhiễm chất độc da cam/dioxin khác, đây chính là thu nhập duy nhất cho hai vợ chồng già, bởi ở thôn quê hai cụ không có ruộng nương, mấy cô con gái thì đã lấy chồng xa…

Cụ Hoàng Văn Bột ở xã Bắc Hưng huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng, tâm sự: “Bản thân tôi cũng như tất cả các CCB bị cắt chế độ trợ cấp đợt này đều là những CCB tiêu biểu, nhiều cụ 50- 60 năm tuổi Đảng.

Sau hàng chục năm chinh chiến ở chiến trường, nay tuy đã trở về đời thường song chúng tôi vẫn phát huy phẩm chất người lính Cụ Hồ, tham gia lãnh đạo công tác Đảng, công tác Hội ở cơ sở. Khi bỗng dưng nhận được quyết định cắt chế độ trợ cấp, chúng tôi thậm chí không dám đi dự đám cưới con cháu trong làng.

Dịp Tết vừa qua, các cụ chẳng dám sang nhà ai. Bởi đi đâu cũng gặp phải ánh mắt dè bỉu của xóm giềng. Vì mọi người đều biết, theo Pháp lệnh Người có công, chỉ những kẻ man trá hoặc chỉ những kẻ phạm tội phản quốc mới bị cắt chế độ trợ cấp như vậy!”.

Cụ Hoàng Văn Bột, cụ Lương Cao Thừa đều khẳng khái, với phẩm chất người lính Cụ Hồ, các cụ luôn ủng hộ việc cơ quan thanh tra phát hiện và cắt chế độ trợ cấp, thậm chí phải truy tố những kẻ man trá, gian dối, chạy chọt để được hưởng chế độ.

Phan Anh - Quang Chiến