Huy động nguồn lực xã hội để có đủ vắc xin cho người Việt chống Covid-19

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Mục tiêu sớm nhất đối với Bắc Giang là phải ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh Covid-19

Quỹ vắc xin phòng dịch Covid-19 được thành lập để tiếp nhận, quản lý và sử dụng các nguồn tài trợ, hỗ trợ, đóng tự nguyện bằng tiền, vắc xin của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước và các nguồn vốn hợp pháp khác cho hoạt động mua, nhập khẩu vắc xin, nghiên cứu, sản xuất vắc xin trong nước và sử dụng vắc xin phòng dịch. Chính phủ đề nghị ban thường trực Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát huy trách nhiệm trong công tác vận động nguồn lực của các tổ chức, cá nhân đóng góp cho quỹ. Đồng thời, cơ quan này cũng thực hiện giám sát để đảm bảo quản lý, sử dụng quỹ đúng mục đích, công khai, minh bạch và hiệu quả.

Quỹ vắc xin phòng dịch Covid-19 được giao cho Bộ Tài chính quản lý và hoạt động chịu sự thanh tra, kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cộng đồng... Ngoài ra, quỹ cũng được báo cáo tình hình thực hiện thu, chi quyết toán tài chính cho Chính phủ, Quốc hội và công khai số tiền huy động, danh sách các tổ chức, cá nhân tài trợ, đóng góp và số tiền đã chi, số dư còn lại nếu có.

Về thẩm quyền quyết định chi, Bộ Y tế chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính tổng hợp nhu cầu mua, nhập khẩu vắc xin, nghiên cứu, sản xuất vắc xin và sử dụng vắc xin phòng dịch Covid-19, trình Chính phủ quyết định. Bộ Tài chính xuất quỹ để chi theo nội dung Thủ tướng phê duyệt và căn cứ hồ sơ đề nghị của Bộ Y tế. Quỹ sẽ tự chấm dứt hoạt động và giải thể sau khi cơ quan có thẩm quyền công bố hoàn thành việc tiêm vắc xin phòng dịch Covid-19 cho người dân. Số dư của quỹ nếu có sẽ được nộp toàn bộ vào ngân sách trung ương để bổ sung nguồn lực cho Chương trình tiêm chủng mở rộng của Nhà nước.

Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm cho công nhân tại Bắc Giang.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: “Chủ trương nhất quán của Chính phủ là cần phải khẩn trương, thực hiện các giải pháp phù hợp để có đủ vắc xin sớm nhất có thể để tiêm phòng cho nhân dân trên diện rộng. Phải có lộ trình, kế hoạch cho từng tháng, quý còn lại của năm 2021 và thời gian tiếp theo thật cụ thể, chi tiết trong từng khâu, từng công đoạn giao nhận, vận chuyển, bảo quản... kể cả về các yếu tố tài chính, kinh phí cho cả quy trình”. Đồng thời Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu rà soát để điều chỉnh, bổ sung danh mục đối tượng được ưu tiên tiêm vắc xin cho phù hợp với tình hình thực tế, chú ý cơ sở sản xuất lớn, khu công nghiệp, khu dịch vụ có đông người lao động. Tiếp thu chỉ đạo ấy, lễ phát động tiêm vắc xin cho công nhân tại Bắc Giang và Bắc Ninh đã được tổ chức. Dự kiến, trong thời gian tới,150.000 công nhân ở Bắc Giang và 90.000 công nhân ở Bắc Ninh sẽ được tiêm vắc xin.

Từ tháng 2/2021 đến cuối tháng 5/2021, Việt Nam đã tiếp nhận 3 lô vắc xin với tổng số khoảng 2,6 triệu liều. Hiện nay, cả nước đã có khoảng 1,1 triệu người được tiêm vắc xin, sẽ có thêm khoảng 1,6 triệu người được tiêm vắc xin vào tháng 6/2021. Mục tiêu của Chính phủ là có đủ 150 triệu liều vắc xin cho nhóm dân số có chỉ định tiêm vắc xin. Rõ ràng, số lượng vắc-xin mà chúng ta còn thiếu là rất lớn. Theo kế hoạch, Việt Nam được tài trợ 38,9 triệu liều vắc xin và đàm phán mua thêm 10 triệu liều vắc xin với hình thức chia sẻ kinh phí từ COVAX. Cộng với việc chắc chắn mua được 30 triệu liều vắc xin AstraZeneca, Chính phủ cũng đã hoàn tất đàm phán để mua 31 triệu liều vắc xin của Pfizer. Như vậy, chúng ta cần kinh phí để mua thêm khoảng 50 triệu liều vắc xin.

Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Bộ Y tế đã rất nỗ lực trong quá trình tìm kiếm nguồn cung cấp vắc xin phục vụ cho đồng bào. Thế nhưng, đúng như cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO, bên cạnh tình trạng khan hiếm thì giá cả vắc-xin cũng đang là gánh nặng cho các quốc gia đang phát triển. Hội nghị Thượng đỉnh của những quốc gia phát triển G20 nhóm họp chuyên đề Y tế ngày 21/5 tại Rome - Ý tái khẳng định: “Đại dịch này tiếp tục là cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội và sức khỏe toàn cầu chưa từng thấy”. Từ tầm nhìn của nước giàu hay từ suy tư của nước nghèo đều nhận ra đại dịch sẽ không kết thúc cho đến khi tất cả các quốc gia có thể kiểm soát được Covid-19. Thế nhưng, oái oăm thay, chủ nghĩa dân tộc khiến các nước giàu tranh thủ tích trữ vắc xin cho riêng mình, còn những nước nghèo thì bơ vơ và âu lo. Thống kê cho thấy, chỉ 0,3% số kiều vắc xin đã tiêm trên toàn cầu được thực hiện tại 29 quốc gia nghèo nhất chiếm 9% dân số. Trong khi đó, Nhật đã có đủ 344 triệu liều vắc xin cho mỗi người dân của họ tiêm chủng đủ hai mũi, từ nay đến cuối năm 2021.

Thứ trưởng Bộ Y tế (đứng thứ ba từ phải qua) và Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh (đứng thứ hai từ trái qua) thăm điểm tiêm vắc xin phòng COVID-19 tại Tập đoàn KHKT Hồng Hải.

Sáu quốc gia đang sở hữu bằng sáng chế vắc-xin chống Covid-19 là Mỹ, Anh, Đức, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc với những vắc xin phổ biến Moderna, Pfizer, AstraZeneca, Sutnik V, Sinopharm, BioNTech… Các nước giàu không chỉ có sẵn tiền bạc, mà họ còn được ưu tiên mua vắc xin do trước đó họ đã tài trợ cho các công trình nghiên cứu. Ví dụ, AstraZeneca được xem là loại vắc xin có giá dễ chịu nhất trên thị trường quốc tế nhưng giá bán cũng không công bằng giữa các nước, nếu như Mỹ chỉ mua với giá 4 USD/ liều thì Uganda phải mua với giá gấp đôi. Vì vậy, ngoài liên minh chia sẻ vắc xin toàn cầu COVAX, một sáng kiến khác cũng vừa được hình thành là ACT-A với sứ mệnh hợp tác toàn cầu mang tính đột phá nhằm đẩy nhanh quá trình phát triển và phân phối công bằng vắc xin, phương pháp chẩn đoán và trị liệu nhằm đối phó Covid-19 ở tất các các quốc gia, bất kể mức thu nhập.

Để có vắc xin tiêm cho người dân, ngoài kinh phí mua vắc xin còn phải cộng thêm kinh phí bảo quản vắc xin. Pfizer có thể bán cho Việt Nam 31 triệu liều, nhưng loại vắc xin này phải bảo quản ở nhiệt độ -70 độ C. Mỗi cái máy đáp ứng yêu cầu bảo quản vắc xin Pfizer khoảng 600 triệu đồng. Theo dự toán của Bộ Tài chính, tổng kinh phí ước để tiêm vắc xin cho người Việt Nam khoảng 25.200 tỷ đồng, trong đó kinh phí mua vắc xin khoảng 21.000 tỷ đồng, còn tiền vận chuyển, bảo quản, phân phối, tổ chức tiêm chủng khoảng 4.200 tỷ đồng. Nghĩa là, ngoài ngân sách trung ương đã chuẩn bị 16.000 tỷ đồng, phải huy động thêm 9.200 tỷ đồng.

Với một nền kinh tế đã bị tác động ít nhiều sau một năm rưỡi ứng phó với Covid-19, thì kinh phí để nhanh chóng mua được vắc xin cho toàn dân cũng là một bài toán tương đối hóc búa. Trong bối cảnh ấy, giá trị tương thân tương ái của người Việt Nam đã đến lúc trỗi dậy mạnh mẽ. Bộ Y tế vừa tiếp nhận một đợt quyên góp lớn, gồm 4 triệu liều vắc xin do Vingroup tài trợ và 100 tỷ đồngđể mua vắc-xin từ bốn ngân hàng uy tín Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank. Ngoài ra, tập toàn T&T ủng hộ 1 triệu liều vắc-xin, ngân hàng SHB ủng hộ 15 tỷ đồng, ngân hàng Tiên Phong ủng hộ 10 tỷ đồng, tập đoàn Hòa Phát ủng hộ 50 tỷ đồng, tập đoàn An Phát Holdings ủng hộ 20 tỉ đồng, tập đoàn Phenikaa ủng hộ 20 tỷ đồng…

Dịch bệnh cũng nguy hiểm như thiên tai và chiến tranh. Khi sức khỏe cộng đồng bị đe dọa thì không ai có quyền thờ ơ, không ai có quyền ích kỷ. Danh sách những tỷ phú của Việt Nam càng ngày càng nhiều hơn, thì việc huy động nguồn lực xã hội để mua vắc xin hoàn toàn không quá khó khăn. Bao nhiêu cụ già đã biết trích lương hưu và bao nhiêu học sinh đã biết tiết kiệm để đóng góp vào chương trình vận động quyên góp mua vắc xin, thì tại sao các đại gia ở biệt thự và đi siêu xe không mở lòng với đồng bào mình? Thời gian qua, Việt Nam tổ chức làm căn cước công dân rất rầm rộ và rất chuyên nghiệp. Phương pháp ấy và thái độ ấy cần được triển khai trong cuộc vận động nguồn lực xã hội để mua vắc xin chống Covid-19. Bởi lẽ, đối với tương lai giống nòi, hộ chiếu vắc xin còn quan trọng hơn căn cước công dân có gắn chip./.