Khẩn trương xây dựng Đề án phát hiện và bồi dưỡng nhân tài trẻ Việt Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi gặp mặt, biểu dương các học sinh đoạt giải tại các kỳ thi quốc tế năm 2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, các cơ quan, cùng 91 học sinh đại diện cho hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên cả nước đã đạt thành tích xuất sắc tại các đấu trường trí tuệ và tài năng quốc tế năm 2025.

Những "Chiến binh Sao Vàng"

Phát biểu ý kiến tại buổi gặp mặt, bày tỏ vui mừng chào đón 91 cháu học sinh đạt thành tích xuất sắc - những "Chiến binh Sao Vàng", Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại, truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, quý trọng hiền tài là những giá trị nhân văn sâu sắc, cao cả, truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, được hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử và là nguồn lực nội sinh mạnh mẽ của dân tộc ta. Hơn 5 thế kỷ trước (năm 1484), danh sĩ Thân Nhân Trung đã khắc trên văn bia đề danh tiến sĩ lời khẳng định sâu sắc: "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia". Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã nhấn mạnh: "Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người".

Thấm nhuần lời dạy của Bác, Đảng, Nhà nước ta xác định con người là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, động lực, nguồn lực phát triển, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm nền tảng cho phát triển nhanh, bền vững; giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là nền tảng hình thành và phát triển nhân cách, năng lực, "đức - trí -thể - mỹ" của mỗi con người là yếu tố quan trọng nhất bảo đảm sự thành công trong đột phá phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Thủ tướng lưu ý, xây dựng cơ chế, chính sách đột phá, nhất là ưu đãi, hỗ trợ học phí, cấp học bổng cho các học sinh tài năng, khuyến khích cơ chế đào tạo song bằng và thí điểm học vượt cấp, vượt lớp phù hợp thực tiễn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Để đạt được 2 mục tiêu chiến lược 100 năm, Bộ Chính trị đã ban hành các Nghị quyết số 57, 59, 66, 68, 70, 71, 72-NQ/TW về các quyết sách tạo đột phá phát triển trong các lĩnh vực then chốt (bao gồm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; hội nhập quốc tế; xây dựng và thực thi pháp luật; kinh tế tư nhân; bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia; giáo dục và đào tạo; y tế).

Khẳng định dân trí phải được nâng cao, nhân lực phải được đào tạo, nhân tài phải được bồi dưỡng, Thủ tướng nhấn mạnh, trong bối cảnh phát triển bùng nổ của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây… và xu thế chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, công tác đào tạo, bồi dưỡng, phát triển tài năng và trọng dụng nhân tài là yêu cầu khách quan, là lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu. Hơn lúc nào hết, chúng ta cần tập trung ưu tiên mọi nguồn lực, có cơ chế, chính sách đột phá trong lĩnh vực quan trọng này.

Theo Thủ tướng, nhờ sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và của toàn xã hội, nền giáo dục nước ta đã không ngừng phát triển và đạt được những kết quả rất đáng trân trọng, đặc biệt là đào tạo, bồi dưỡng, phát triển tài năng.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Việt Nam thuộc nhóm 21 quốc gia sớm đạt mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc đến năm 2030 về giáo dục chất lượng. Đặc biệt, đạt được những thành tích nổi bật tại các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, các cuộc thi khoa học, kỹ thuật, thể thao, văn hóa nghệ thuật trong nước, khu vực và quốc tế; đặc biệt tại các kỳ thi Olympic. Nhiều năm liền, Việt Nam thuộc nhóm 10 quốc gia có kết quả tốt nhất tại các kỳ thi Olympic Toán học, Vật lí, Hóa học, Sinh học và Tin học trên toàn thế giới với số lượng huy chương liên tục tăng.

Trong năm học 2024-2025, Việt Nam có 7 đoàn tham dự các Olympic khu vực, quốc tế ở các môn Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học và Tin học với 37/37 lượt học sinh tham gia và tất cả các cháu đều đoạt giải (gồm 13 Huy chương Vàng, 16 Huy chương Bạc, 8 Huy chương Đồng), đặc biệt cả 4/4 cháu tham dự Olympic Hóa học quốc tế đều đoạt Huy chương Vàng, thành tích cao nhất từ trước đến nay.

Đại diện các em học sinh đoạt giải tại các kỳ thi quốc tế năm 2025 phát biểu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Trên khắp mọi miền Tổ quốc, nhiều ngôi trường trở thành cái nôi "đào tạo nhân tài" nổi tiếng cả trong và ngoài nước, có nhiều học sinh đoạt giải Olympic quốc tế như Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, chuyên Lam Sơn - Thanh Hóa, trường THPT chuyên Quốc học Huế, trường Trung học phổ thông năng khiếu TP HCM, THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An)…

Bày tỏ vui mừng, xúc động khi trực tiếp lắng nghe những chia sẻ chân thực, đầy nhiệt huyết của các cháu tại cuộc gặp mặt, Thủ tướng khẳng định những tấm huy chương quý giá, đầy tự hào của các cháu là kết tinh của trí tuệ, ý chí bền bỉ, tinh thần vượt khó, khát vọng vươn lên, cùng sự nỗ lực học tập và rèn luyện không ngừng; được vun đắp bởi sự tận tâm chăm lo của thầy cô, nhà trường, gia đình và toàn xã hội.

Những thành tích xuất sắc này không chỉ là niềm tự hào của từng cháu học sinh mà còn là minh chứng cho chất lượng giáo dục phổ thông ngày càng được nâng cao, cho hướng đi đúng đắn trong công tác phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng nhân tài của nước nhà. Kết quả rất đáng tự hào đạt được góp phần tiếp thêm sức mạnh, phát huy truyền thống hiếu học, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ con người Việt Nam, tạo động lực, truyền cảm hứng mạnh mẽ trong toàn xã hội, vun đắp niềm tin, kỳ vọng vào tương lai phát triển của đất nước.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng những thành tích xuất sắc của các cháu và các nhà trường trong thời gian qua, đóng góp quan trọng vào những thành tích của nền giáo dục nước nhà và những thành tựu chung của đất nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tặng quà các em học sinh đoạt giải tại các kỳ thi quốc tế năm 2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Khuyến khích cơ chế đào tạo song bằng và thí điểm học vượt cấp, vượt lớp

Thời gian tới, để thực hiện thành công các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao được xác định là một trong 3 đột phá chiến lược, Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, các Bộ trưởng, Trưởng ngành, Bí thư, Chủ tịch các địa phương tiếp tục quan tâm, chăm lo hơn nữa cho giáo dục và đào tạo – "sự nghiệp trồng người".

Về quan điểm, phải ưu tiên bố trí nguồn lực, tập trung chăm lo hơn nữa cho phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng và phát triển học sinh tài năng; xác định rõ là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các địa phương và toàn xã hội; khơi dậy mọi nguồn lực, thúc đẩy tinh thần ham học hỏi, sáng tạo của các học sinh tài năng và phong trào thi đua học tập suốt đời.

Việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng các học sinh tài năng phải trên cơ sở khoa học, phù hợp và đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Chú trọng phát hiện, tuyển chọn các thầy cô giáo, các huấn luyện viên tài năng, có trình độ chuyên môn giỏi, giàu kinh nghiệm để đào tạo, bồi dưỡng các học sinh tài năng, phấn đấu đạt thành tích cao hơn nữa trong các kỳ thi trong nước, quốc tế, khẳng định trí tuệ, nhân tài Việt Nam, truyền thống hiếu học, ngàn năm văn hiến của đất nước.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long tặng quà các em học sinh đoạt giải tại các kỳ thi quốc tế năm 2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Về định hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, Thủ tướng yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo quan tâm hơn nữa tới công tác đặc biệt quan trọng này; phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương xây dựng Đề án phát hiện và bồi dưỡng nhân tài trẻ Việt Nam, trong đó nghiên cứu các giải pháp đột phá nhằm phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ nhân tài trẻ, trình Thủ tướng Chính phủ trong quý I/2026.

Trong đó, Thủ tướng lưu ý, xây dựng cơ chế, chính sách đột phá, nhất là ưu đãi, hỗ trợ học phí, cấp học bổng cho các học sinh tài năng, khuyến khích cơ chế đào tạo song bằng và thí điểm học vượt cấp, vượt lớp phù hợp thực tiễn. Tập trung phát triển các cơ sở giáo dục phổ thông và đại học có thế mạnh trở thành hạt nhân các mạng lưới đào tạo xuất sắc và tài năng trong các bộ môn STEM, một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên như: Trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, vật liệu mới, công nghệ sinh học và các môn khoa học xã hội nhân văn… Có chính sách đặc thù thu hút nhân tài, các nhà khoa học, chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài về làm việc tại Việt Nam, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong giảng dạy, đào tạo và nghiên cứu khoa học.

Khuyến khích tổ chức, tham gia các hội thảo, diễn đàn giữa các nhà khoa học trong, ngoài nước với các nhà khoa học trẻ, nghiên cứu sinh, sinh viên giỏi, tài năng, các nhà khoa học trẻ; thúc đẩy chia sẻ kinh nghiệm, ý tưởng liên kết hợp tác trong đào tạo tài năng và nghiên cứu khoa học, qua đó, giúp các cháu tự tin trước bạn bè quốc tế, tự tin làm chủ kiến thức.

Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu bảo đảm tiếp cận giáo dục bình đẳng đến tất cả các đối tượng, nhất là người yếu thế, người ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng khó khăn. Cùng với đó, các bộ, ngành, địa phương tạo mọi điều kiện thuận lợi cho công tác đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng nhân tài trên các lĩnh vực; các địa phương ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư cho đào tạo, bồi dưỡng học sinh tài năng ở tất cả các cấp học, tạo điều kiện tốt nhất cho thế hệ trẻ học tập, làm việc, cống hiến cho quê hương đất nước.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn tặng quà các em học sinh đoạt giải tại các kỳ thi quốc tế năm 2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung thực hiện hiệu quả nhiệm vụ tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng tài năng trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, bảo đảm các chế độ, chính sách đặc thù, hướng tới nâng cao thành tích, vị thế quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Đối với các trường, Thủ tướng yêu cầu tập trung thực hiện các chương trình đào tạo bồi dưỡng thường xuyên, liên tục, toàn diện, phát triển từ nền tảng đến nâng cao, đặc biệt chú trọng các môn STEM; tập trung phát triển sớm tài năng trẻ, đa dạng hóa phương pháp đào tạo, bồi dưỡng; đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, thư viện, phòng thí nghiệm, thực hành…; có chế độ khen thưởng, động viên xứng đáng cho giáo viên, học sinh tài năng xuất sắc, đạt thành tích cao.

Các thầy cô giáo tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học, chú trọng phát triển tư duy, kỹ năng, nhất là tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết các vấn đề, thường xuyên tự bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nhận thức tầm quan trọng cho bồi dưỡng nhân tài đất nước; chú trọng định hướng, khuyến khích, tạo động lực, hỗ trợ, đồng hành cùng các cháu đạt kết quả cao nhất. Thủ tướng cũng lưu ý cần có tư duy, phương pháp luận và cách tiếp cận phù hợp với các em học sinh, nhất là với nhân tài và học sinh cá biệt, luôn coi các em như người thân để có sự chia sẻ, cảm thông, hỗ trợ.

Nhấn mạnh các cháu học sinh là những chủ nhân tương lai của đất nước, Thủ tướng nhắc lại lời Bác Hồ kính yêu từng căn dặn: "Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em". Khẳng định tương lai tươi đẹp đang chờ đón các cháu, Thủ tướng đề nghị hãy noi theo những tấm gương sáng của các thế hệ đi trước và phát huy những thành tích đạt được và nỗ lực đạt thành tích cao hơn; luôn chăm chỉ, chuyên cần, cố gắng học tập tốt, rèn luyện tốt; giữ vững niềm tin, làm tròn trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng, xã hội, nhất là tinh thần nhân văn, chia sẻ, giúp đỡ các bạn bè yếu thế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các em học sinh đoạt giải tại các kỳ thi quốc tế năm 2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

"Các cháu hãy sống một cuộc sống tràn đầy đam mê, hoài bão, khát vọng vươn lên, vượt qua khó khăn, thách thức và giới hạn của chính bản thân mình để gặt hái những thành công lớn hơn, chinh phục những đỉnh cao hơn. Hãy học để có phẩm chất đạo đức tốt, trí tuệ sáng tạo, sức khỏe dồi dào và tâm hồn nhân ái; học để tự khẳng định mình; học để trở thành những công dân hữu ích, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân", Thủ tướng phát biểu và đề nghị các bậc phụ huynh, cộng đồng và toàn xã hội quan tâm, chăm lo, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho các em học tập, sinh hoạt, trân trọng cảm ơn các "Mạnh Thường Quân" đã luôn đồng hành, hỗ trợ với tinh thần "học sinh là trung tâm, thầy cô giáo là động lực, gia đình là điểm tựa, nhà trường là bệ đỡ, xã hội là nền tảng".

Trước thềm năm mới 2026 và chuẩn bị đón Tết Nguyên đán Xuân Bính Ngọ sắp tới, Thủ tướng chúc toàn thể ngành giáo dục và đào tạo, các thầy, cô giáo tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp và những kết quả đã đạt được, luôn đoàn kết, chung sức, đồng lòng, nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, phấn đấu đạt được những thành tích cao hơn, chất lượng tốt hơn trong giáo dục và đào tạo trên tất cả các cấp học, ngành học, trên mọi vùng miền của đất nước Việt Nam thân yêu.

Thủ tướng chúc các cháu học sinh tiếp tục nỗ lực phấn đấu, luôn xứng đáng là những con ngoan, trò giỏi, giành được nhiều thành tích hơn nữa trong học tập, rèn luyện, chinh phục đỉnh cao mới; để đất nước ta có những chủ nhân tương lai thực sự siêng năng, tài giỏi, mạnh khỏe, có trí tuệ, thông minh, có sức khỏe, nhân văn, luôn sống, học tập, làm việc cống hiến hết mình, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng hùng cường, thịnh vượng, nhân dân Việt Nam ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Tại buổi gặp mặt, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng: Sự kiện Thủ tướng Chính phủ gặp mặt, biểu dương các em học sinh đoạt giải trong các kỳ thi quốc tế năm 2025 thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, là sự động viên, cổ vũ rất lớn lao đối với các ngành giáo dục nói chung và với các em học sinh nói riêng, với công tác phát hiện, bồi dưỡng các học sinh có năng lực.

Bộ trưởng cho biết, trong 10 năm qua, các đoàn học sinh Việt Nam dự thi quốc tế, các môn văn hóa, khoa học cơ bản đã đạt 434 giải quốc tế, trong đó có 132 huy chương vàng, 169 huy chương bạc, 133 huy chương đồng và các bằng khen. Nhiều học sinh xuất sắc đã được huy chương vàng liên tiếp trong 2 năm hoặc đạt các điểm cao nhất, có học sinh đã dành huy chương vàng ngay khi còn đang học lớp 10. Tiếp bước thành tích ấn tượng, các thế hệ học sinh trong năm 2025 đã đạt được những thành tích rất đáng tự hào.

Trên cơ sở đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục đại trà để tạo điều kiện tốt nhất cho giáo dục mũi nhọn, ngành giáo dục và đào tạo đang tiếp tục duy trì, bổ sung các chính sách để chăm lo phát triển, phát hiện và bồi dưỡng nhân tài.

VGP