Không nên coi thường biến chứng thủy đậu

Hai thanh niên khỏe mạnh nguy kịch vì biến chứng thủy đậu

Bệnh nhân N.T.B (sinh năm 1994), trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh lý nền. Ngày thứ hai sau khi sốt cao kèm nổi ban phỏng nước, anh B. đã nhập viện. Đến ngày thứ ba, khi dấu hiệu tổn thương nặng hơn, anh được chuyển lên bệnh viện tỉnh, rồi được chuyển cấp cứu lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vào ngày thứ tư.

Khi nhập viện, anh B đã trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn nặng, suy đa tạng, rối loạn đông máu nghiêm trọng. Anh phải dùng thuốc vận mạch liều cao và lọc máu cấp cứu. Dù được hồi sức tích cực, sau 12 giờ điều trị, bệnh nhân không đáp ứng, tình trạng sốc trở nên kháng trị, gia đình xin đưa về.

Tổn thương ở bệnh nhân mắc thủy đậu. Ảnh: BVCC

Kết quả xét nghiệm sau đó xác định bệnh nhân bị bội nhiễm tụ cầu vàng (loại vi khuẩn sinh độc tố mạnh) trên nền bệnh thủy đậu. Đặc biệt, chỉ số Procalcitonin (PCT) - dấu hiệu quan trọng của nhiễm trùng huyết nặng - vượt ngưỡng máy đo (>100 ng/mL), cho thấy tình trạng nhiễm trùng đã vượt tầm kiểm soát.

ThS.BS Đặng Hoàng Điệp, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: “Thủy đậu do virus gây ra. Tuy nhiên, các bóng nước trên da vỡ làm hàng rào bảo vệ tự nhiên bị phá vỡ, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Trong đó, tụ cầu vàng là loại vi khuẩn đặc biệt nguy hiểm - nó có thể sinh độc tố mạnh, gây sốc nhiễm khuẩn cấp tính, rối loạn đông máu, suy đa cơ quan và tử vong rất nhanh nếu không được xử trí kịp thời".

Bác sĩ Điệp nhấn mạnh: “Trường hợp này là minh chứng rõ ràng cho thấy bội nhiễm vi khuẩn sau thủy đậu có thể xảy ra ngay cả ở người trẻ, khỏe mạnh, không có bệnh nền và không hề chậm trễ trong điều trị".

Trường hợp thứ 2 là anh M.S.H (34 tuổi, trú tại Thanh Hóa) nhập viện trong tình trạng thủy đậu nặng, ban phỏng nước lan toàn thân, đặc biệt tập trung nhiều ở vùng đầu, mặt, cổ. Tại cơ sở y tế tuyến dưới, anh được chẩn đoán thủy đậu bội nhiễm, có dấu hiệu suy gan và suy thận, nên nhanh chóng được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Khi vào Khoa Hồi sức tích cực, anh H thở oxy qua mặt nạ nhưng ý thức đã giảm nhẹ (điểm Glasgow 13). Chỉ sau 3 giờ điều trị, tình trạng hô hấp suy sụp nhanh chóng, buộc phải đặt nội khí quản và thở máy. Đến đêm cùng ngày, anh rơi vào sốc nhiễm khuẩn, phải lọc máu cấp cứu và điều trị hồi sức tích cực.

Việc tiêm vắc xin thủy đậu là cách phòng ngừa hiệu quả nhất

ThS.BS Trần Văn Quý, Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: “Trong trường hợp bệnh nhân thứ hai, xét nghiệm cho thấy bệnh nhân H nhiễm trùng huyết rất nặng, với bạch cầu tăng cao tới 17.000/mm³ (bình thường 4.000 - 10.000), Procalcitonin (PCT) tăng vọt tới 260 ng/mL (bình thường <0,05 ng/mL). Bệnh nhân bị suy gan nặng, men gan tăng cao, kèm suy thận cấp với lượng nước tiểu giảm rõ rệt, buộc phải lọc máu ngay từ đầu".

“Dù được điều trị tích cực, tình trạng sốc vẫn tiến triển nặng, phải dùng phối hợp hai loại thuốc vận mạch liều cao và đặt ECMO (tim phổi nhân tạo) để hỗ trợ tuần hoàn. Sau can thiệp, một số chỉ số sinh tồn có dấu hiệu cải thiện, nhưng chức năng hô hấp vẫn rất kém. Hiện bệnh nhân đang được duy trì lọc máu liên tục, ECMO, thở máy và dùng kháng sinh phổ rộng để kiểm soát bội nhiễm”, BS. Quý cho biết thêm.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân không nên chủ quan với bệnh thủy đậu.

Hiện anh H vẫn trong tình trạng nguy kịch, tiên lượng rất dè dặt. Trường hợp này cho thấy bệnh thủy đậu có thể diễn tiến nhanh chóng đến suy hô hấp, suy gan, suy thận và suy đa cơ quan, đặc biệt nếu có bội nhiễm vi khuẩn.

Bệnh thủy đậu là bệnh do Varicella zoster virus (VZV) thường sẽ xuất hiện 10 - 14 ngày sau khi người bệnh có sự tiếp xúc với nguồn bệnh. Varicella zoster virus VZV có đặc tính phát ban các đợt liên tiếp với những đặc điểm đi kèm như: ngứa rát, nổi sẩn, mụn nước, mụn mủ, mụn nước có kích thước từ 1 - 3 mm đường kính, chứa dịch trong.

Những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ, vảy tiết mọc lên trên bề mặt da, để lâu sẽ thành sẹo, thường kèm với triệu chứng toàn thân nhẹ. Nhiễm trùng tiên phát ở tuổi trưởng thành có thể có biến chứng viêm phổi và viêm não.

Bác sĩ Quý nhấn mạnh: “Thủy đậu là bệnh lành tính, tuy nhiên, nếu không may xảy ra biến chứng như viêm phổi, viêm não, nhiễm trùng da hoặc bội nhiễm vi khuẩn nguy hiểm như tụ cầu vàng… người bệnh có thể rơi vào nguy kịch rất nhanh, thậm chí tử vong - ngay cả khi trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, không bệnh nền".

Các bác sĩ cảnh báo, người dân không nên chủ quan với bệnh thủy đậu. Nếu thấy sốt cao kéo dài, ban mọc nhanh và dày, kèm theo dấu hiệu nhiễm trùng da (sưng, nóng, đỏ, đau, có mủ), khó thở, nôn nhiều, lơ mơ hay rối loạn ý thức… cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.

Những người thuộc nhóm nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người trên 60 tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền (tiểu đường, xơ gan, suy giảm miễn dịch…) càng cần đặc biệt lưu ý. Việc tiêm vắc xin thủy đậu là cách phòng ngừa hiệu quả nhất, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng nặng nề, nguy hiểm đến tính mạng.