Kỳ 2: Có trách nhiệm của hai nguyên Chủ tịch tỉnh Lào Cai trong sai phạm về quản lý khoáng sản

Công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh, tuy đã được các cấp các ngành quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện các quy định các quy định của pháp luật nhưng vẫn còn nhiều tồn tại, khuyết điểm, vi phạm ở hầu hết các khâu từ quy hoạch khoáng sản, cung cấp thông tin về quy hoạch và giới thiệu địa điểm dự án, thẩm định dự án đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư, cấp giấy phép khai thác khoáng sản, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất liên quan đến hoạt động khoáng sản và thực hiện nghĩa vụ tài chính như: tiền thuê đất, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường; gây thất thu ngân sách Nhà nước.

Thanh tra Chính phủ khẳng định trách nhiệm chính thuộc Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai; Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách; Giám đốc các Sở: Kế hoạch và Đầu tư; Tài nguyên và Môi trường, Công thương, Xây dựng, Tài chính, Cục Thuế tỉnh và các cơ quan, tổ chức, các nhân có liên quan.

Sai phạm về quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản ở Lào Cai, Thanh tra Chính phủ chỉ ra trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Lào Cai

Một số vi phạm cụ thể được nêu ra trong thông báo số 901 của Thanh tra Chính phủ như:

UBND tỉnh Lào Cai chưa ban hành kịp thời một số văn bản quy định về phí bảo vệ môi trường và một số văn bản quy định về tính thuế tài nguyên chưa sát với giá khoáng sản thực tế của thị trường đã đem lợi cho doanh nghiệp và thất thu ngân sách Nhà nước.

Theo đó, trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh và giám Sở Tài chính Cục trưởng Cục Thuế giai đoạn năm 2008 – 2012.

Về việc lập thẩm định, phê duyệt, quy hoạch khoáng sản làm vật liệu thông thường trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2005 – 2020, không có diện tích, ranh giới quy hoạch của từng điểm mỏ là chưa đúng với quy định tại điều 20 nghị định số 124/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 của Chính phủ về quản lý vật liệu xây dựng gây khó khăn cho công tác quản lý và bảo vệ khoáng sản.

Trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh, trách nhiệm trực tiếp thuộc Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách và giám đốc sở xây dựng giai đoạn 2007 – 2016.

Về việc cung cấp thông tin về quy hoạch và giới thiệu địa điểm dự án có 13 dự án khoáng sản được giới thiệu địa điểm với diện tích vượt so với quy hoạch là 196,77ha vào đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp và các loại đất khác; có 11 dự án khai thác khoáng sản nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41 ha, là chưa đúng với quy định tại Điều 33 luật xây dựng năm 2003 và Điều 41 nghị định số 08/2005/NĐ-CP ngày 24/01/2015 của Chính phủ về quy hoạch xây dựng.

Ngoài ra, Sở Xây dựng còn giới thiệu địa điểm 31 dự án khoảng khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, với tổng diện tích 101,76ha, trong quy hoạch có trong gạch chì thể hiện địa điểm mỏ, không có diện tích quy hoạch, ranh giới.

Trách nhiệm thuộc về Giám đốc Sở Xây dựng và các phòng ban chuyên môn thuộc Sở giai đoạn 2007 – 2015.

Riêng đối với các dự án khai thác tuyển và luyện vàng gốc mỏ vàng Minh Lương: Việc giới thiệu địa điểm và thông báo quỹ đất quy hoạch ký là 21,18ha, nhưng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cấp Giấy phép khai thác khoáng sản với diện tích khu vực khai thác là 112ha; ngày 18/11/2010, UBND tỉnh Lào Cai lại cấp giấy phép chứng nhận đầu tư số 12121000234, chứng nhận Công ty đầu tư dự án khai thác tuyến và luyện quặng vàng gốc mỏ vàng Minh Lương với diện tích 151,18 ha vượt so với quy hoạch 130ha, vi phạm nguyên tắc sử dụng đất đai được quy định tại Điều 11, Luật Đất đai năm 2003. Trách nhiệm thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Lào Cai.

Không những vậy, việc dự án khai thác vàng gốc mỏ vàng Sa Phìn và Tsuha, được cho thuê 9,6 ha đất rừng phòng hộ và 9,654 ha đất chưa sử dụng nhưng quy hoạch là rừng phòng hộ; 15,83 ha đất tại Tsuha, xã Nậm Xây quy hoạch rừng sản xuất, nhưng những diện tích này không quy hoạch là đất hoạt động khoáng sản, vi phạm Điều 4 Luật Khoáng sản 2010 quy định về nguyên tắc hoạt động khoáng sản. Trách nhiệm thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Lào Cai, Sở Tài nguyên và Môi trường.

Ông Nguyễn Thành Sinh (Tháng 6/2009 đến 4/2015 giữ chức Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai. Từ tháng 4/2015 đến nay là Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai). Ảnh Sở TN&MT Lào Cai

Tiếp đó, đối với dự án xây dựng nhà hàng, khách sạn: Sở Xây dựng tỉnh giới thiệu địa điểm lập dự án với diện tích 3,77 ha không thuộc quy hoạch sử dụng đất dịch vụ, đồng thời UBND tỉnh Lào Cai có văn bản cho chủ trương để chủ đầu tư tận thu, thu gom quặng Apatit khi thực hiện dự án xây dựng nhà hàng khách sạn là vi phạm Điều 65 và điều 67 Luật Khoáng sản năm 2010.

Trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng giai đoạn 2010 – 2013.

Ngoài ra, việc thẩm định cấp giấy chứng nhận đầu tư đối với hoạt động khai thác khoáng sản: Công tác thẩm định có nhiều khuyết điểm như: việc đánh giá hiệu quả đầu tư, năng lực tài chính. kinh nghiệm của Chủ đầu tư chưa chính xác, dẫn đến nhiều dự án triển khai chậm tiến độ, một số dự án hoạt động không hiệu quả và có dự án phải chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản.

Việc UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư số: 112.000.369, ngày 01/4/2013 chỉ “được hưởng các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định tại Nghị định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11/12/2008 và số 122/2011/NĐ-CP ngày 27/12/2011 của Chính phủ là không đúng quy định tại các Nghị định nêu trên. Ngoài ra còn một số Giấy chứng nhận đầu tư không ghi cụ thể dự án được hưởng ưu đãi đầu tư về miễn giảm, mà chỉ ghi “dự án được hưởng các ưu đãi theo luật đầu tư năm 2005 và các quy định hiện hành”, là không đúng với quy định tại Điều 41 Nghị định số 108/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ và Quyết định số 1088/2006/QĐ-BKH ngày 19/10/2006 của Bộ Kế hoạch – Đầu tư. Trách nhiệm thuộc về Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, giai đoạn 2005-2015.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra trách nhiệm của Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư (giai đoạn 2005-2015) trong sai phạm về lĩnh vực khoáng sản.

Đối với một số dự án khai thác khoáng sản được chủ đầu tư chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là vi phạm quy định tại Điều 66 của Luật Khoáng sản. Việc UBND tỉnh Lào Cai cho phép một số chủ đầu tư khai thác tận thu khoáng sản 8 năm (vượt thời hạn 3 năm), là vi phạm Điều 50, Luật khoáng sản năm 1996.

Trách nhiệm thuộc Chủ đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Lào Cai, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2005-2015.

Ông Mai Đình Định, nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Lào Cai. Ảnh Báo Lào Cai.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra sai phạm về việc cấp giấy phép khai thác và giao đất khai thác khoáng sản: Giai đoạn 2007- 2015, đã cấp giấy phép khai thác khoáng sản và giao đất tại 13 dự án, diện tích vượt so với quy hoạch 196,77ha (8 dự án khai thác khoáng sản, diện tích 135,82ha và 5 dự án tận thu khoáng sản, diện tích 60,96ha) vào đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp và các loại đất khác; có 11 dự án khai thác khoáng sản nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41 ha, vi phạm khoản 1, Điều 4, Luật Khoáng sản năm 2010.

Đối với Công ty Apatit Việt Nam: Một số Khai trường của Công ty Apatit Việt Nam đã khai thác nhiều năm, nhưng đến thời điểm thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan, đơn vị có liên quan chưa thực hiện việc căm mốc và bàn giao mốc giới tại một số khu vực khai thác, vi phạm Điều 52 Luật Khoáng sản năm 2010. Công ty vẫn khai thác quặng Apatit tại một số khai trường khi Giấy phép khai thác đã hết hạn khai thác.

Đối với Công ty TNHH Xây dựng, Thương mại Lilama: UBND tỉnh cho phép Công ty thực hiện dự án nhà hàng, khách sạn, nhưng thực tế khai thác Apatit trái phép, vi phạm Điều 65 và Điều 67 của Luật Khoáng sản năm 2010.

Về vấn đề trên, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ trách nhiệm thuộc Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, thời kỳ xảy ra các sai phạm nêu trên.

Thực hiện nghĩa vụ tài chính: Giai đoạn từ 2008 – 2011, UBND tỉnh Lào Cai không ban hành quyết định tính hệ số quy đổi khối lượng từ quặng thành phẩm hoặc quặng tuyển ra quặng nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường, gây thất thoát ngân sách Nhà nước, vi phạm quy định tại Nghị định số 63/2008/NĐ-CP ngày 13/5/2008 của Chính phủ và Thông tư 67/2008/TT-BTC ngày 21/7/2008 của Bộ Tài chính về phí bảo vệ môi trường dối với khai thác khoáng sản.

Qua thanh tra tại 06 chủ đầu tư, đã phát hiện việc quản lý nguồn thu tài chính từ hoạt động khoáng sản đang còn nhiều khuyết điểm, vi phạm, gây thất thoát ngân sách Nhà nước với số tiền trên 95 tỷ đồng.

Báo điện tử Tuổi trẻ Thủ đô sẽ tiếp tục thông tin.

Bài liên quan

Lào Cai: Hàng loạt sai phạm về chấp hành pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản

Lào Cai: Người dân Xuân Tăng kêu cứu tại dự án trường đại học Fansipan bị dừng

Lào Cai: Nguy cơ ô nhiễm môi trường từ "núi" rác thải khoáng sản

Lào Cai: Nhà máy luyện kim Lào Cai san lấp gây sạt lở đất vào nhà dân