“Lên thành phố” - bộ phim về những nữ lao động trẻ nhập cư đạt Giải thưởng tại Mỹ

Những thước phim về lao động nhập cư

Hàng năm ở Việt Nam có hơn 6 triệu người di cư từ nông thôn lên thành thị. Trong đó, nhóm trẻ trong độ tuổi từ 15-24 chiếm 1/3 tổng số người di cư, một nửa trong số đó là phụ nữ. Một số định cư lâu dài tại các thành phố, tuy nhiên, rất nhiều trường hợp chỉ là nhập cư tạm thời để làm việc.

Họ thường làm các công việc gọi là 3D: dirty (bẩn thỉu), dangerous (nguy hiểm) và difficult (khó khăn). Xây dựng và hòa nhập với cuộc sống ở Hà Nội, nếu chỉ trong thời gian ngắn là một nhiệm vụ đầy thử thách với những người phụ nữ trẻ này.

Trong khuôn khổ dự án TRYSPACES nghiên cứu về trải nghiệm không gian công cộng của những người trẻ trong đô thị, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp với HealthBridge Việt Nam tổ chức thực hiện và sản xuất bộ phim tài liệu “Lên thành phố - Making our place” về cơ hội tiếp cận không gian công cộng cho nhóm nữ lao động nhập cư tại Hà Nội.

Poster bộ phim "Lên thành phố"- Making our place tham dự Liên hoan phim Better Cities Film Festival 2020

Bộ phim tài liệu là thước phim chậm về cuộc sống của những người phụ nữ rời quê hương lên thành phố để tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn. Họ là chị đồng nát; người giúp việc gia đình theo giờ; là nhân viên bán hàng quần áo; bán hàng online hay là nhân viên gội đầu của một salon tóc nho nhỏ. Với họ, Hà Nội là đích đến hay điểm dừng chân trong cuộc đời để trải nghiệm, trưởng thành và mưu sinh với ước mong thay đổi số phận và tăng thêm thu nhập cho cuộc sống gia đình.

Đâu đó trong cuộc sống bộn bề ngoài kia, chúng ta cũng đã từng giao tiếp với một trong số những người lao động đó. Có bao giờ ta lắng lại để suy nghĩ về cuộc sống của họ ra sao trên thành phố tấp nập này? Họ có đạt được những mong muốn đang theo đuổi? Hay có những khó khăn gì đang níu chân?

Bằng phương pháp tiếp cận mới trong nhân học, bộ phim "Lên thành phố" được ra mắt sau 3 tháng sản xuất (tháng 12/2019 - tháng 2/2020), đi sâu khai thác câu chuyện chân thật của 7 nữ lao động trẻ nhập cư từ 16-29 tuổi, đến từ các tỉnh: Nam Định, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Đà Nẵng, Quảng Ninh.

Chuyện công việc, chuyện gia đình, mối quan hệ với những người xung quanh đã được lột tả một cách khách quan và rất “chạm” tới cảm xúc của người xem qua chính lời tâm sự, sẻ chia của nhân vật trong phim. Bên cạnh nỗi lo về sinh kế, những người phụ nữ trẻ cũng mang khát khao hòa nhập với cộng đồng, có cơ hội nghỉ ngơi tái tạo sức lao động, thư giãn tại không gian công cộng và các điểm vui chơi trong thành phố…

Với những thước phim giản dị, chân thực, bộ phim đã gắn kết người xem với một thông điệp đầy nhân văn: “Hãy xóa bỏ rào cản, chung tay xây dựng một không gian công cộng an toàn, thân thiện và bình đẳng trong tiếp cận các dịch vụ cho các nữ lao động trẻ nhập cư tại các thành phố lớn”.

Đó là chuyện của Thắm, 28 tuổi làm nghề đồng nát : “Mình ở quê lên Hà nội gần được bảy năm rồi. Công việc của mình chính là thu mua phế liệu. Ở quê trông vào cái đồng ruộng rất khó để nuôi được các con, nên bắt buộc hai vợ chồng lên đây kiếm thêm thu nhập, cho cuộc sống đỡ hơn. Cuối tuần, hai vợ chồng thường đi lễ, và tranh thủ cho con ghé qua siêu thị hoặc các khu vui chơi tại vì thời gian ban ngày hai vợ chồng đều đi làm, chỉ tranh thủ buổi tối đưa con đi lễ mới cho con đi chơi được.

Mỗi lần mình vào siêu thị thì rất ngại xe đạp của mình có rất nhiều đồ như chai lọ, bao tải, giấy tờ... Mình vào cũng mất công gửi xe, đi cũng mất thời gian. Mình mong muốn Hà Nội có cuộc sống an bình hơn nhất là cho phụ nữ hoặc trẻ con. Như mình hay đi đêm về hôm, nên mong muốn về an toàn giao thông an toàn về tất cả mọi thứ”.

Những hình ảnh hậu trường thực hiện bộ phim "Lên thành phố"

Đó là chuyện của Hằng, 29 tuổi làm nghề giúp việc gia đình theo giờ: “Mình sống ở quê Nam Định, nhà thuần nông, cho nên là công việc không n có nhiều để làm. Mình ra Hà Nội từ năm 15 tuổi cùng với mẹ với suy nghĩ hy sinh cho chị em được học hành, sau này có cuộc sống ổn định hơn. Công việc của mình xa nhà không về thường xuyên được, phải gửi con ở nhà với ông bà ngoại.

Thỉnh thoảng vào những kỳ nghỉ hè ông bà cho cháu lên chơi, mình cũng cho con tới những khu vui chơi như công viên Thủ Lệ hay những khu trung tâm thương mại. Mới vừa rồi mình cho con ra công viên Thủ Lệ chơi. Mình thấy công viên thay đổi nhiều, họ trồng nhiều hoa, trang trí nhiều thứ để thu hút trẻ con”.

Đó là chuyện của Minh, 23 tuổi làm nghề vẽ túi: "Mình cảm thấy là mình rất khác với mọi người. Mình ngại tiếp xúc vì có cảm giác mọi người luôn nhìn và bàn tán về mình. Mình bị nói là mày đổi cái giọng nói của mày đi, giọng mày khó nghe bớt dùng từ địa phương đi. Có bạn còn bảo: Thôi mày nói giọng bắc đi cho dễ nghe. Mỗi lần nghe như thế, mình thấy khá là phũ phàng. Mong muốn của mình là mọi người xung quanh cởi mở hơn với những người ở vùng miền khác. Bản thân mình thấy không đến mức phải soi xét như thế”.

Đó là chuyện của Phương, 20 tuổi làm nghề bán hàng online: “Mình tên là Phương, mình bắt đầu lên Hà Nội làm được 2 năm và công việc của mình là bán hàng online. Ở quê mình nghề đấy hiện tại còn khó làm ăn, lên Hà Nội sẽ tiện kho hàng hơn với lại khách hàng trên Hà Nội cũng nhiều hơn. Thế nên mình chọn lên Hà Nội.

Nhiều khi mình cũng muốn cho con đi chơi mà ở chỗ mình đang ở, khu vui chơi dành cho trẻ em không có. Đi chơi ở các công viên xa thì phương tiện chỗ mình đi cũng ít, bắt xe buýt thì cũng phải đi bộ mất một đoạn, nếu gọi bắt xe grab thì nó cũng hơi tốn so với túi tiền của mình. Thế nên mình cũng rất hạn chế cho con đi chơi, đa số là vào thời gian rảnh cuối tuần mới dẫn các con đi được”.

Đạt giải lại Liên hoan phim tại Mỹ

Tháng 10/2020, bộ phim “Lên thành phố - Making our place” tham dự Better Cities Film Festival 2020 (Liên hoan phim Những thành phố tốt đẹp hơn 2020) và vinh dự nhận giải thưởng The Best Next Gen Award (Phim tài liệu về Thế hệ tương lai xuất sắc nhất).

Phim nằm trong số 25 phim đạt giải thưởng trong tổng số gần 90 phim từ các quốc gia trên thế giới tham dự như: Mỹ, Chi Lê, Ấn Độ, Đức, Bra-xin, UAE, Maroc, Anh, Úc, Canada, Tây Ban Nha, Pháp và Cuba...

Các giải thưởng được đánh giá và lựa chọn thông qua một hội đồng giám khảo quốc tế uy tín là những người nổi tiếng bao gồm: Các nhà đô thị học, kiến ​​trúc sư và các nhà làm phim như Jan Gehl, Christopher Leinberger, Tami Door, Trinity Simons, Ethan Kent, Mick Cornett và Rama Perparim.

Tiến sĩ Chris Elisara, người đồng sáng lập First + Main Films chia sẻ “Chúng tôi tự hào vinh danh những nhà làm phim này, những người sử dụng tài năng và niềm đam mê của mình để kể những câu chuyện về việc tạo ra những địa điểm tốt hơn.

Tác phẩm của họ thật tuyệt vời, sâu sắc và phản ánh sứ mệnh của Liên hoan phim Thành phố tốt hơn đó là truyền cảm hứng và trao quyền cho cộng đồng”.

Ông cũng cho biết thêm: “Trong đại dịch này, chúng tôi cần những câu chuyện như thế này nhiều hơn nữa để nâng cao tinh thần và truyền cảm hứng cho chúng tôi để xây dựng những nơi tốt hơn cho một tương lai tốt đẹp hơn”.

Ông John Paget, đồng sáng lập của First + Main Films cũng bày tỏ: “Các bộ phim đoạt giải năm nay sẽ được chiếu ở các thành phố trên toàn cầu, đem đến cho cộng đồng nguồn cảm hứng và ý tưởng để trở thành những nơi tốt hơn”.

Năm 2021, Việt Nam sẽ sản xuất phim truyện hoạt hình chiếu rạp

Phim “Trở về giữa yêu thương” lên sóng sau “Lửa ấm”

Phim hoạt hình "Naruto" chính thức được mua bản quyền chiếu tại Việt Nam