Người trẻ cần cẩn trọng với “bẫy số" từ mạng xã hội

Mê mẩn vì những thước phim ngắn

Trong thời đại số hóa hiện nay, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người trẻ. Từ việc kết nối bạn bè, cập nhật thông tin, đến giải trí, mạng xã hội mang lại vô số tiện ích. Tuy nhiên, không ít bạn trẻ đang rơi vào tình trạng mất kiểm soát thời gian khi sử dụng mạng xã hội, dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe và cuộc sống.

Theo thống kê từ nhiều nghiên cứu, trung bình một người trẻ có thể dành từ 3 đến 6 giờ mỗi ngày để lướt mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok hoặc Twitter. Việc dành quá nhiều thời gian này thường xảy ra mà người dùng không nhận ra, do bị cuốn vào những nội dung hấp dẫn, những đoạn video ngắn hay các bài viết kích thích sự tò mò.

Nhiều người trẻ "nghiện" mạng xã hội, không kiểm soát được thời gian

Điều đáng lo ngại hơn, một số bạn trẻ thậm chí sẵn sàng hy sinh giấc ngủ, học tập hoặc công việc để "cày view", tương tác, hay đơn giản chỉ để giải trí. Tình trạng này không chỉ làm giảm hiệu suất trong học tập và làm việc, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý, gây ra cảm giác mệt mỏi, căng thẳng, không tập trong vào việc học tập và công việc.

Minh Ánh, sinh viên năm cuối Học viện Báo chí và Tuyên truyền chia sẻ: “Em đã và từng bị cuốn vào vòng xoáy của những video ngắn, đến nỗi quên cả thời gian và bỏ bê nhiều việc quan trọng. Nhiều lúc muốn dứt ra để đi ngủ nhưng càng xem lại càng cuốn, càng cuốn thì lại càng tỉnh táo. Vì thế em cứ xem cho đến 1,2 giờ sáng mới miễn cưỡng tắt điện thoại đi ngủ”.

Cùng sở thích với Ánh, Khánh Huyền, sinh viên năm hai trường Đại học Sư phạm Hà Nội bày tỏ: “Cái cảm giác tò mò về lượt tương tác khiến tôi không thể dừng lại. Mỗi khi có thông báo mới, tôi lại muốn xem ngay. Cứ nghĩ "thêm một chút nữa thôi", tôi lại bị cuốn vào vòng xoáy của mạng xã hội không dứt ra được”.

Quốc Huy cũng như nhiều bạn trẻ khác bị cuốn theo những nội dung hấp dẫn trên mạng xã hội

Là một người dành nhiều thời gian lướt mạng xã hội, đặc biệt là TikTok, bạn Quốc Huy cho hay: “Em luôn tìm kiếm những video mới để xem, và cảm thấy rất lo lắng khi không có điện thoại bên cạnh. Em đã từng bỏ lỡ nhiều buổi học quan trọng và các hoạt động ngoại khóa vì mải mê xem video ngắn, lướt Facebook. Chỉ xa cái điện thoại ra 1 buổi sáng mà em thầy mình trở thành người tối cổ”.

Cần thực hiện "detox kỹ thuật số"

Với sự phát triển vượt bậc của thuật Toán, mạng xã hội ngày càng hiểu rõ hơn về người dùng. Nhờ khả năng phân tích sâu sắc thói quen và sở thích, các nền tảng này không ngừng tạo ra những trải nghiệm được cá nhân hóa cao độ, khiến mọi người luôn cảm thấy thích thú và khó lòng rời mắt.

Lý giải về nguyên nhân khiến người trẻ mất nhiều thời gian cho mạng xã hội, nhiều ý kiến cho rằng, có một bộ phận bạn trẻ chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc phân bổ thời gian hợp lý, dẫn đến việc dễ dàng "đắm chìm" vào thế giới ảo. Ngoài ra, nhu cầu chứng tỏ bản thân hoặc duy trì hình ảnh trên mạng xã hội cũng khiến người trẻ cảm thấy khó rời xa các nền tảng này.

Theo Thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà, Viện Nghiên cứu đào tạo và can thiệp tâm lý Việt Nam cho biết nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng sử dụng mạng xã hội thiếu kiểm soát là do tính chất gây nghiện của mạng xã hội. Các thuật Toán thông minh luôn đưa ra những nội dung hấp dẫn, phù hợp với sở thích của người dùng, khiến họ khó lòng rời mắt khỏi màn hình.

Không ít bạn trẻ dành rất nhiều thời gian trong ngày để lướt mạng xã hội khiến sức khỏe ảnh hưởng

“Việc lướt mạng xã hội quá nhiều như hiện nay của các bạn trẻ dễ dẫn tới tình trạng xao nhãng, thiếu tập trung vào các mục đích, công việc khác trong cuộc sống. Trên mạng xã hội luôn có những câu chuyện, drama bàn tán thường không có hồi kết, các bạn trẻ có thói quen sẽ theo đuổi các thông tin nóng hàng ngày như vậy để nói chuyện với nhau, quên mất đi việc học tập, làm việc và dễ ảnh hưởng tới các vấn đề tinh thần, sức khỏe khác”, Ths Vũ Thu Hà giải thích thêm.

Đưa ra giải pháp để các bạn trẻ có thể sử dụng mạng xã hội thông minh hơn, Ths. Vũ Thu Hà nói: “Cần tập trung xây dựng mục tiêu để tìm hiểu ra điểm mạnh của bản thân. Đặt ra những giới hạn, quy định giờ sinh hoạt, tránh trường hợp “nghiện” mạng xã hội dùng từ sáng tới đêm, không cho cơ thể nghỉ ngơi. Đồng thời, kết nối xã hội nhiều hơn như vẽ, cắm hoa, thể thao… để khám phá bản thân”.

Nhiều chuyên gia tâm lý cũng cho rằng, để quản lý thời gian khi sử dụng mạng xã hội, người trẻ nên dùng các ứng dụng hỗ trợ theo dõi thời gian hoặc đặt giới hạn sử dụng mạng xã hội mỗi ngày. Ngoài việc tham gia những hoạt động thực tế, các bạn cần thực hiện "detox kỹ thuật số" như dành một ngày hoặc một khoảng thời gian nhất định không sử dụng mạng xã hội để tái tạo năng lượng…

Việc sử dụng mạng xã hội không sai nhưng cách chúng ta quản lý thời gian sử dụng mới là yếu tố quyết định. Bạn trẻ cần tự rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và xây dựng lối sống lành mạnh, cân bằng giữa thế giới thực và thế giới ảo. Đây chính là chìa khóa để tận dụng lợi ích từ mạng xã hội mà không để nó kiểm soát cuộc sống của mình.