Nhà văn, kiến trúc sư, nhiếp ảnh gia chưa được xét tặng danh hiệu nghệ sĩ Nhân dân, nghệ sĩ ưu tú

Chiều 15/6, với 424/437 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 85,14% tổng số đại biểu, Quốc hội đã thông qua Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi).

Luật thi đua, khen thưởng (sửa đổi), gồm 96 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024.

Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật

Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo luật trước khi thông qua, Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đồng ý với phương án 1 bổ sung đối tượng xét tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước "nghệ sĩ Nhân dân", "nghệ sĩ ưu tú".

Trong đó, một số đại biểu đề nghị làm rõ khái niệm "nghệ sĩ" để bảo đảm sự tường minh. Đồng thời có đánh giá tác động việc mở rộng đối tượng xét tặng danh hiệu này để Quốc hội có căn cứ xem xét, quyết định.

Đa số ý kiến cũng đề nghị giao Chính phủ quy định chi tiết về đối tượng, tiêu chuẩn xét tặng đảm bảo không bỏ sót đối tượng, làm rõ thế nào là "tác phẩm xuất sắc, có giá trị cao về tư tưởng nghệ thuật và được công chúng yêu thích và đón nhận". Đối với nhà văn và kiến trúc sư, đa số ý kiến đề nghị nghiên cứu thêm cho phù hợp và tạo sự đồng thuận cao.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, việc rà soát để tiếp tục bổ sung người sáng tạo tác phẩm văn hóa, nghệ thuật thuộc đối tượng được xét tặng danh hiệu "nghệ sĩ Nhân dân", "nghệ sĩ ưu tú" là cần thiết, đảm bảo nguyên tắc "công bằng" trong khen thưởng. Tuy nhiên, đây là vấn đề mới, trong thời gian ngắn chưa thể đánh giá tác động kỹ lưỡng, đầy đủ. Do đó, sau khi lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức có liên quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chỉ quy định trong luật những vấn đề đã chín, đã kỹ, đã rõ, còn lại giao Chính phủ quy định.

Theo đó, danh hiệu "nghệ sĩ Nhân dân", "nghệ sĩ ưu tú" để tặng cho cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên. Đối với người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật không thuộc đối tượng quy định trên sẽ do Chính phủ quy định.

Theo phương án 1 được đưa ra thảo luận tại hội trường trước đó, đối tượng xét tặng danh hiệu vinh dự nhà nước "nghệ sĩ Nhân dân", "nghệ sĩ ưu tú" được bổ sung cho người hoạt động trong lĩnh vực nhiếp ảnh, kiến trúc, nhà văn, "soạn giả" sân khấu.

Như vậy, dự thảo luật được thông qua chưa quy định nội dung này mà giao cho Chính phủ quy định.

Đại biểu bấm nút thông qua Luật thi đua khen thưởng sửa đổi

Về hình thức khen thưởng, theo ông Cường có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung hình thức "thư khen".

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, hình thức "thư khen" trong thời gian qua được thực hiện theo quy định của khoản 2 Điều 101 Luật thi đua, khen thưởng hiện hành rất đa dạng, gắn với cá nhân người đứng đầu cơ quan, tổ chức, có tác dụng kịp thời biểu dương gương tốt, việc tốt, động viên, khuyến khích cá nhân, tập thể hăng hái thi đua, làm việc tốt, có nhiều hành động tốt.

Nếu luật hóa, một mặt, sẽ không tạo sự chủ động, linh hoạt. Mặt khác, phải xác định chủ thể có thẩm quyền quyết định tặng; Vị trí của "thư khen" trong các hình thức khen thưởng; Quy trình, thủ tục xét tặng; Các tiêu chuẩn xét tặng trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc "không khen thưởng nhiều hình thức cho một thành tích đạt được". Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin phép Quốc hội không luật hóa hình thức "thư khen".