Nhận bảo hiểm xã hội một lần: Không nên vì quyền lợi trước mắt

Việc người lao động đăng ký nhận bảo hiểm xã hội một lần không ảnh hưởng nhiều đến quỹ BHXH, tuy nhiên, đó sẽ là một thiệt thòi rất lớn đối với chính họ

Bài liên quan

Bị đột quỵ có được hưởng bảo hiểm xã hội một lần không?

Đề xuất giải quyết chế độ BHXH đối với người bị cách ly do COVID-19

Thời gian được hưởng chế độ sau khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Từng bước mở rộng đối tượng, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân

Mất nhiều quyền lợi

Thời gian gần đây, tình trạng người lao động hưởng chế độ BHXH một lần tăng cao, có nhiều người lao động nghỉ việc đã nhận trợ cấp BHXH một lần thay vì tích lũy thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động. Sau đó, không ít người đã hối tiếc, mong được hoàn trả lại song không được cơ quan BHXH chấp nhận do chưa có quy định nào về việc này.

Đơn cử như trường hợp của chị Vũ Thị Loan, ở Bắc Từ Liêm (Hà Nội), năm 2010, chị Loan bắt đầu làm việc tại khu Công nghiệp - Chế xuất Nam Thăng Long (Hà Nội). Năm 2018, do lời gợi ý của người thân, chị Loan đã quyết định xin nghỉ việc và làm thủ tục nhận BHXH một lần để lấy tiền mở cửa hàng kinh doanh tại nhà. Mấy năm gần đây công việc kinh doanh không thuận lợi, chị Loan muốn tham gia BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu khi về già, sau khi nghe cán bộ phụ trách công tác BHXH tại địa phương giải thích, chị Loan mới cảm thấy tiếc vì ngày trước đã vội vàng xin nhận trợ cấp BHXH một lần.

“Bây giờ tôi muốn hoàn trả số tiền đã nhận và tiếp tục đóng bổ sung những năm tháng còn thiếu để được cộng dồn thời gian đóng nhưng không được. Giá như ngày xưa tôi không vội vàng quyết định nhanh chóng nhận BHXH một lần thì giờ đây tôi đã không phải hối tiếc như này”, chị Vũ Thị Loan chia sẻ.

Nói về nguyên nhân khiến nhiều người lao động quyết định nhận BHXH một lần, ông Vũ Đức Thuật, Phó Giám đốc BHXH thành phố Hà Nội cho biết: Một trong những lý do khiến người lao động muốn nhận BHXH một lần là điều kiện hưởng quá đơn giản, chỉ cần nghỉ việc một năm không tiếp tục tham gia là được hưởng. Trong khi đó, điều kiện tối thiểu về thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu dài (20 năm), khiến một số người lao động nản lòng.

Bên cạnh đó, tâm lý “trẻ cậy cha, già cậy con” vẫn còn nặng nề, chưa hình thành văn hóa đóng - hưởng để tự đảm bảo an sinh khi về già, cùng với điều kiện về đời sống còn khó khăn nên mong muốn có một khoản tiền để chi tiêu trước mắt...

Nếu quyết định nhận trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần, người lao động sẽ mất quyền lợi nhận lương hưu khi hết tuổi lao động

Theo thống kê của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, gần đây, mỗi năm có khoảng 700.000 người lao động nhận trợ cấp BHXH một lần, đồng nghĩa với việc có khoảng 700.000 người đã ra khỏi hệ thống mạng lưới an sinh xã hội. Việc người lao động đăng ký nhận BHXH một lần không ảnh hưởng nhiều đến quỹ BHXH, tuy nhiên, đó sẽ là một thiệt thòi rất lớn đối với người dân. Bởi khi người lao động nghỉ hưu sẽ có tiền lương hưu hàng tháng và có thẻ BHYT miễn phí. Nếu lĩnh BHXH một lần khi về già sẽ gặp khó khăn. Vì vậy, người lao động cần suy nghĩ thấu đáo khi quyết định nhận BHXH một lần.

Cần hiểu rõ để quyết định đúng

Chính sách BHXH là chính sách rất nhân văn của Đảng và Nhà nước đảm bảo mọi công dân có quyền được hưởng an sinh xã hội. Theo đó, người lao động khi làm việc được người sử dụng lao động đóng BHXH để hưởng đủ các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất. Người đủ 15 tuổi trở lên mà không thuộc trường hợp được người sử dụng đóng BHXH thì được tham gia BHXH tự nguyện để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất. Vì vậy khi còn trong độ tuổi lao động và sức khỏe để làm việc, người lao động cần hết sức thận trọng khi cân nhắc để hưởng BHXH một lần.

Nói về quyền lợi của chính sách BHXH, ông Vũ Đức Thuật, Phó Giám đốc BHXH Hà Nội cho biết: Người lao động cần hiểu rằng, khoản tiền đóng vào quỹ BHXH là “của để dành” của chính mình, nó không mất đi mà được cơ quan BHXH quản lý và đầu tư tăng trưởng. Do đó, người lao động hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện.

“Trong thời gian bảo lưu, nếu chẳng may qua đời thì còn được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở, thân nhân tùy theo điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng (tối đa 4 người) đến khi trưởng thành (nếu là con) hoặc hưởng đến khi chết (nếu là vợ, chồng hoặc cha, mẹ đã hết tuổi lao động và không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng thấp hơn mức lương cơ sở). Trường hợp nhận trợ cấp tuất một lần thì mức trợ cấp được tính như BHXH một lần. Với những lợi ích trên, người lao động cần phải cân nhắc kỹ để bảo đảm cho tương lai.

Còn đối với những người lao động đã tham gia BHXH trên 10 năm nhưng vì lý do nào đó mà quyết định đi rút BHXH một lần cũng đồng nghĩa từ bỏ quyền được nghỉ hưu an hưởng tuổi già của mình. Nếu đi làm trở lại, để hưởng hưu trí họ sẽ phải đóng BHXH tự nguyện cho đến khi đủ 20 năm. Đây là một thiệt thòi rất lớn mà nhiều người chưa ý thức được”, Phó Giám đốc BHXH thành phố Hà Nội Vũ Đức Thuật nhấn mạnh.

Mở rộng diện bao phủ BHXH để tăng tỷ lệ người dân được hưởng lương hưu là mục tiêu quan trọng nhất của bất cứ quốc gia nào. Việc người lao động nhận BHXH một lần đồng nghĩa với việc họ tự tước bỏ quyền được đảm bảo an sinh xã hội - trở thành vấn đề đáng lo ngại cho xã hội trong tương lai. Chính vì vậy, Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII) về cải cách chính sách BHXH đặt ra yêu cầu phải chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần. Đồng thời, cần có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí; giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH một lần.

Có thể thấy, việc đưa ra quy định này rất phù hợp trong bối cảnh nhiều người lao động còn thờ ơ, thiếu trách nhiệm với chính bản thân mình cũng như với cộng đồng. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu rút ngắn điều kiện thời gian đóng BHXH tối thiểu được hưởng lương hưu; tăng mức hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện… để người lao động thấy được lợi ích thiết thực của việc tích lũy thời gian đóng BHXH.