Tag

Những nghi lễ dân gian đặc sắc chỉ có ở Lễ hội đền Trần Thái Bình

Văn hóa 28/01/2023 09:28
aa
TTTĐ - Lễ rước nước, thi làm cỗ cá… là những hoạt động mang đậm nét văn hóa dân gian chỉ có ở lễ hội đền Trần Thái Bình.
Lễ hội đền Trần Thái Bình khai mạc nhưng không khai ấn Nhiều hoạt động tưởng nhớ, tri ân công lao của các vị vua triều Trần 200 nghệ sĩ, diễn viên tham dự chương trình “Hào khí Đông A”

Độc đáo lễ rước nước, thi làm cỗ cá

Sau 2 năm ngừng tổ chức vì dịch COVID-19, năm nay, Lễ hội đền Trần tỉnh Thái Bình được tổ chức trở lại, diễn ra trong 5 ngày (từ 13 đến 17 tháng Giêng năm Quý Mão) tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần (xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình).

Đáng chú ý, trong phần “lễ” gồm các hoạt động như lễ bái yết, dâng hương... thì lễ rước nước ở đền Trần Thái Bình có ý nghĩa quan trọng, tạo nên nét độc đáo, đặc sắc trong di sản văn hóa phi vật thể của Lễ hội đền Trần Thái Bình.

Lễ rước nước ở lễ hội đền Trần Thái Bình là loại hình văn hóa dân gian, một nghi thức tâm linh đặc sắc. Các nghi lễ diễn ra không chỉ cầu cho mưa thuận gió hòa, âm dương tương hợp mà còn mang ý nghĩa tri ân tổ tiên nhà Trần, một vương triều khởi nghiệp từ nghề chài lưới gắn với sông nước. Nghi lễ này sẽ được thực hiện trước khi diễn ra lễ khai hội đền Trần Thái Bình.

Theo quan niệm xưa kia, nước là một trong những yếu tố hàng đầu để hình thành nên nền nông nghiệp, chi phối mạnh mẽ đến mùa màng, đời sống của người nông dân.

Do đó, Nhân dân tổ chức lễ rước nước với cả tấm lòng thành kính. Lễ rước nước bắt đầu khi các vị cao niên thắp hương kính cẩn mời anh linh các vị vua triều Trần chứng giám.

Đi đầu đoàn rước là đội múa lân rồi tới kiệu mang liệt vị liệt tổ nhà Trần: Trần Kinh, Trần Hấp, Trần Lý, Trần Thừa và Thái sư Trần Thủ Độ. Tiếp theo là đoàn rước thuộc các làng, xã trong và ngoài huyện. Dọc đường đi tới bến sông, cờ quạt, chiêng trống vang vọng, nhân dân háo hức đi theo lễ rước nước, một lòng hướng về tổ tiên, cầu cho năm mới an lành.

Nghi lễ này được địa phương tổ chức rất long trọng, trang nghiêm và thành kính; thu hút hàng ngàn người dân, du khách thập phương cùng tham dự.

Những nghi lễ dân gian đặc sắc chỉ có ở Lễ hội đền Trần Thái Bình
Lễ rước nước ở đền Trần Thái Bình

Ngoài lễ rước nước, thi cỗ cá ở đền Trần Thái Bình là một tục lệ lạ, hiếm thấy ở các địa phương khác trên cả nước. Nguồn gốc thi cỗ cá ở đền Trần được tổ chức để mọi người nhớ tới thuở hàn vi, tổ tiên nhà Trần sống chủ yếu bằng nghề chài lưới.

Trước lễ hội đền Trần một ngày, những người thợ làm cỗ cá lành nghề đã tất bật với mâm cỗ cá kỳ công.

Để có cá tiến vua, trước ngày thi từ nhiều tháng trời, các làng đã cử người có kinh nghiệm đi khắp nơi lựa chọn, tìm mua cá to, thường là cá trắm, cá chép, cá mè đem về ao thả.

Người được chọn nuôi cá phải là người có uy tín trong làng, gia đình hòa thuận. Ngoài ra, ao thả nuôi cá phải sạch sẽ, thoáng mát, nước trong ao không ô nhiễm, sao cho cá đủ lớn theo trọng lượng mà làng quy định.

Cá để làm cỗ dâng lên vua phải đáp ứng đủ các tiêu chí như không được trật vẩy, gẫy vây, gẫy đuôi, phải nặng ít nhất từ 3,5kg trở lên và được lựa chọn cẩn thận, đặc biệt khi đã bắt lên thì cần bọc riêng từng con.

Vào ngày thi cỗ cá, 8 giáp thuộc 8 thôn của xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình đều chuẩn bị những mâm cỗ cá thịnh soạn. Cá trắm, cá chép, cá mè được đặt trên gắng đóng bằng gỗ, tầng dưới là giò, nem, ninh, mọc, mỗi thứ 4 bát như tứ linh chầu xung quanh.

Cỗ cá được kiệu bởi 4 nam thanh nữ tú, đi theo sau là các cụ cao niên và đội tế của thôn. Đoàn rước với trống rong cờ mở rợp trời đã tạo nên không khí náo nức, rộn ràng của làng quê trong ngày hội. Tiếng trống rộn vang trên con đường làng.

Nghe tiếng trống, ai cũng biết cỗ cá của làng mình đang được rước về dâng vua. Không khí rộn ràng làng xóm, lòng người càng trở nên náo nức.

Tục thi cỗ cá trong lễ hội đền Trần không chỉ tỏ lòng thành kính của nhân dân xã Tiến Đức đối với các bậc tiền nhân mà còn là ước vọng của người dân về một năm mới nhiều may mắn, thuận buồm xuôi gió, làm ăn phát đạt, hạnh phúc.

Những nghi lễ dân gian đặc sắc chỉ có ở Lễ hội đền Trần Thái Bình
Thi cỗ cá là nét văn hóa đặc trưng ở Lễ hội đền Trần Thái Bình

Nhiều hoạt động hấp dẫn trong Lễ hội đền Trần năm 2023

Bà Trương Thị Hồng Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Thái Bình cho hay, năm nay, Lễ hội đền Trần Thái Bình diễn ra với quy mô cấp tỉnh trong 5 ngày từ 13 - 17 tháng Giêng năm Quý Mão gồm cả hai phần “lễ” và “hội” với quy mô hoành tráng, công phu.

Lễ hội nhằm tôn vinh công lao dựng nước và giữ nước của nhà Trần trong lịch sử Việt Nam, giáo dục truyền thống, đạo lý “uống nước nhớ nguồn” cho các thế hệ con cháu.

Đây cũng là dịp để quảng bá về mảnh đất, con người Thái Bình nói chung, Hưng Hà nói riêng và khẳng định giá trị di sản văn hóa nhà Trần ở Thái Bình.

Bên cạnh những nghi lễ truyền thống vẫn được tái hiện ở lễ hội năm nay, Ban Tổ chức cũng tổ chức nhiều hoạt động khác mừng Đảng, mừng Xuân như Triển lãm mỹ thuật nhiếp ảnh Thái Bình với những bức ảnh đặc sắc, phản ánh vẻ đẹp đất và người Thái Bình.

Ngoài ra, Ngày hội Thơ Việt Nam cũng diễn ra tại đây, ngày hứa hẹn đem đến không gian nghệ thuật tao nhã, nhẹ nhàng trong tiết trời xuân mới, là trải nghiệm thú vị mà du khách thập phương nên thưởng thức.

Bên cạnh đó, các hội thi gói bánh chưng, thi nấu cơm cần, thi đấu võ cổ truyền, kéo co… sẽ tạo ra không khí sôi động, đầy hứng khởi cho Nhân dân và khách thập phương.

Những nghi lễ dân gian đặc sắc chỉ có ở Lễ hội đền Trần Thái Bình
Khu di tích lịch sử lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần ở xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt

Bà Hạnh cho biết, sau 2 năm dừng tổ chức vì dịch COVID-19, đồng thời, năm nay lễ hội đền Trần được tổ chức với quy mô cấp tỉnh nên chắc chắn sẽ lượng khách thập phương về chiêm bái, tham quan rất đông. Công tác tổ chức chú trọng để đảm bảo lễ hội diễn ra trang trọng, tươi vui trong không khí mừng Đảng, mừng Xuân.

“Ban tổ chức đã thành lập 4 Tiểu ban phụ trách về nội dung, tuyên truyền, hậu cần, khánh tiết và an ninh trật tự… nhằm đảm bảo các hoạt động lễ hội tổ chức theo đúng quy định pháp luật; trang trọng, ấn tượng, an toàn, tiết kiệm và có tính giáo dục cao, xứng tầm với vai trò, vị thế của nhà Trần trong tiến trình lịch sử dân tộc.

Nội dung trong lễ hội phong phú, đa dạng, hấp dẫn, kết hợp hài hòa giữa tính truyền thống và hiện đại, thể hiện nét văn hóa đặc sắc của đất và người Thái Bình của vùng đất Long Hưng, Hưng Hà.

Bên cạnh đó, Ban Tổ chức cũng chú trọng thực hiện nghiêm các biện pháp quản lý, kiểm soát phòng, chống dịch bệnh, nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cho nhân dân và du khách tham gia lễ hội” – Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Bình khẳng định.

Lễ khai mạc đền Trần tỉnh Thái Bình năm 2023 sẽ diễn ra vào tối 13 tháng Giêng với chương trình nghệ thuật đặc sắc “Hào khí Đông A”.

Đặc biệt, trong lễ khai mạc sẽ có đại diện lãnh đạo UBND tỉnh Thái Bình và đại diện Tổ chức Kỷ lục Việt Nam trao bằng vinh danh kỷ lục cặp bánh Bảo Hưng lớn nhất Việt Nam cho Ban Lãnh đạo Công ty CP Quốc tế Bảo Hưng.

Lễ khai mạc với nhiều tiết mục đặc sắc, có sự tham gia của 200 nghệ sĩ, diễn viên và được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài Phát thanh và Truyền hình Thái Bình; tiếp sóng trực tiếp trên Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC. Chương trình do Tỉnh ủy - UBND tỉnh Thái Bình, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Bình, Công ty Cổ phần Quảng cáo Truyền thông Oscar, Báo Tuổi trẻ Thủ đô phối hợp thực hiện.

Năm 2014, Lễ hội đền Trần Thái Bình được Bộ VH-TT-DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; Khu di tích lịch sử lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần ở xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.

Những nghi lễ dân gian đặc sắc chỉ có ở Lễ hội đền Trần Thái Bình

Bảo Phương

Đọc thêm

Phường Láng: Đêm hội mừng chính quyền địa phương 2 cấp Nghệ thuật

Phường Láng: Đêm hội mừng chính quyền địa phương 2 cấp

TTTĐ - Hàng trăm người dân phường Láng đã cùng nhau hòa mình vào không khí tươi vui, đoàn kết tại chương trình nghệ thuật tối 9/7, chào mừng việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đây không chỉ là sự kiện văn hóa mà còn là thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm xây dựng một nền hành chính minh bạch, hiệu quả, lấy người dân làm trung tâm.
Phường Láng rộn ràng đêm hội Nghệ thuật

Phường Láng rộn ràng đêm hội

TTTĐ - Hàng trăm người dân phường Láng đã cùng nhau hòa mình vào không khí tươi vui, đoàn kết tại chương trình nghệ thuật tối 9/7, chào mừng việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đây không chỉ là sự kiện văn hóa mà còn là thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm xây dựng một nền hành chính minh bạch, hiệu quả, lấy người dân làm trung tâm.
Quân khu 7 phát động cuộc thi tìm hiểu 80 năm lịch sử vẻ vang Văn hóa

Quân khu 7 phát động cuộc thi tìm hiểu 80 năm lịch sử vẻ vang

TTTĐ - Cục Chính trị Quân khu 7 vừa ban hành kế hoạch tổ chức cuộc thi tìm hiểu “80 năm lịch sử vẻ vang của Quân khu 7”, dành cho 100% sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sỹ, công nhân và viên chức quốc phòng, lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ trong lực lượng vũ trang Quân khu 7 và toàn thể Nhân dân.
Hà Nội quyết tâm trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa của cả nước Văn hóa

Hà Nội quyết tâm trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa của cả nước

TTTĐ - Kỳ họp thứ 25, HĐND TP Hà Nội sẽ xem xét, thông qua hai nghị quyết về Trung tâm công nghiệp văn hóa và Khu phát triển thương mại và văn hóa. Đây là minh chứng cho sự quyết tâm của chính quyền TP trong việc đưa Hà Nội trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa của cả nước.
Hai nghị quyết mở đường cho hành trình sáng tạo của Thủ đô Văn hóa

Hai nghị quyết mở đường cho hành trình sáng tạo của Thủ đô

TTTĐ - Kỳ họp thứ 25 của Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội diễn ra vào thời điểm bản lề, khi Thủ đô đang chủ động chuyển mình để hiện thực hóa những đột phá mà Luật Thủ đô (sửa đổi) mang lại. Nổi bật trong chương trình nghị sự là việc xem xét và thông qua hai nghị quyết quan trọng về Trung tâm công nghiệp văn hóa và Khu phát triển thương mại và văn hóa. Không đơn thuần là bước triển khai luật pháp, đây còn là minh chứng cho tầm nhìn dài hạn và tư duy đổi mới của Hà Nội trong việc đặt văn hóa vào trung tâm của chiến lược phát triển. Hai nghị quyết ấy được kỳ vọng sẽ tạo nên hệ sinh thái thể chế đặc thù, khơi mở những “cơ hội mới - giá trị mới”, đưa Thủ đô tiến bước mạnh mẽ hơn trên con đường trở thành một đô thị văn hiến, văn minh và hiện đại trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu.
Tu bổ một số di tích trong khu phố cổ Hà Nội Văn hóa

Tu bổ một số di tích trong khu phố cổ Hà Nội

TTTĐ - Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội vừa yêu cầu tạm dừng đón khách tham quan tại di tích đền Quan Đế, Trung tâm Giao lưu văn hóa phố cổ Hà Nội, ngôi nhà di sản số 87 Mã Mây.
Phát huy giá trị văn hóa dân gian trong biểu diễn nhạc nhẹ Nghệ thuật

Phát huy giá trị văn hóa dân gian trong biểu diễn nhạc nhẹ

TTTĐ - Đề tài “Phát huy giá trị văn hóa dân gian trong biểu diễn phong cách hát nhạc nhẹ" đóng góp thêm một số thể thức mới vào hoạt động biểu diễn ca khúc phong cách hát nhạc nhẹ, nhằm bắt nhịp thời đại và giúp học viên hiểu thêm, cảm nhận được cái hay, cái đẹp của văn hóa dân gian theo lối tiếp cận hiện đại phù hợp với lớp trẻ.
Mẫu biểu trưng chính thức phục vụ tuyên truyền dịp Quốc khánh 2/9 Văn hóa

Mẫu biểu trưng chính thức phục vụ tuyên truyền dịp Quốc khánh 2/9

TTTĐ - Ngày 8/7, Văn phòng UBND thành phố Hà Nội ban hành Văn bản số 10392/VP-KGVX về việc sử dụng mẫu biểu trưng (logo) tuyên truyền kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025).
"Thoải mộng" của Cao Minh Tiến đến với người yêu thời trang Hà Nội Thời trang - Làm đẹp

"Thoải mộng" của Cao Minh Tiến đến với người yêu thời trang Hà Nội

TTTĐ - “Thoải mộng” gồm hơn 80 thiết kế đã từng được NTK Cao Minh Tiến trình diễn thành công lần đầu tiên tại Tuần lễ Thời trang quốc tế Việt Nam 2025 tại TP Hồ Chí Minh. Dư âm và thành công của bộ sưu tập khiến Cao Minh Tiến đã quyết định tiếp tục trình diễn với công chúng mộ điệu thời trang tại Hà Nội.
Gần 100 vũ công biểu diễn tại vũ kịch "Sắc màu tuổi thơ Vol.6" Nghệ thuật

Gần 100 vũ công biểu diễn tại vũ kịch "Sắc màu tuổi thơ Vol.6"

TTTĐ - Sau hành trình 10 năm hình thành và phát triển, "Sắc màu tuổi thơ" - một trong những dự án nghệ thuật cộng đồng quy mô nhất dành cho trẻ em và thanh thiếu niên tại Việt Nam chính thức công bố ra mắt mùa diễn cuối cùng mang tên "Sắc màu tuổi thơ Vol.6 - Mơ".
Xem thêm