Phát triển khoa học và công nghệ cần phải là hướng đi của giáo dục ĐH

Các trường đại học khối Kỹ thuật công nghệ đã tham gia tích cực vào giải quyết các vấn đề kinh tế xã hội, cho các ngành, các lĩnh vực trọng điểm của đất nước, hoạt động khoa học và công nghệ của các trường đại học đã hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng, giảm giá thành sản phẩm tạo ra sản phẩm mới thay thế nhập khẩu trong các ngành kinh tế mũi nhọn.

Có 9/16 trường ĐH khối Kỹ thuật công nghệ trong giai đoạn 2011-2015 đã có 1.729 hợp đồng chuyển giao công nghệ đã được ký kết và thực hiện, tổng lợi nhuận từ nguồn thu các hợp đồng này là 553,09 triệu đồng.

Điểm mạnh của hoạt động khoa học và công nghệ ngành giáo dục và đào tạo là nghiên cứu trong lĩnh vực nông- lâm- ngư -y. Các công trình nghiên cứu về giống, quy trình canh tác, phòng chống dịch bệnh trong trồng trọt và chăn nuôi đã tạo tiền đề cho nền nông nghiệp nước ta cất cánh.

Báo cáo nêu rõ: Nhờ ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học của các trường đại học nông nghiệp mà nước ta đã trở thành nước xuất khẩu hàng đầu trên thế giới về lúa, cà phê, hạt điều. Ngoài ra, nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực y học của các trường đại học y-dược cũng là một thế mạnh so với các nước trong khu vực. Rất nhiều nghiên cứu về y-dược của các trường đại học nước ta ngang tầm với các nước phát triển trên thế giới. Khối các trường Nông-Lâm-Ngư-Y giai đoạn 2011-2016 đã có tổng cộng 570 sản phẩm ứng dụng được tạo ra, trong đó có 62 sản phẩm thuộc lĩnh vực y dược, 508 sản phẩm ứng dụng thuộc lĩnh vực nông lâm ngư.

Giai đoạn 2011 – 2016 cũng đã có 17 sản phẩm khoa học công nghệ được đăng ký sở hữu trí tuệ, trong đó có 4 sản phẩm thuộc lĩnh vực y dược và 13 sản phẩm thuộc lĩnh vực nông lâm ngư

Khối các trường KHXH&NV (7/16 trường khảo sát) có các đề tài tư vấn về chính sách cho các cấp trong cả giai đoạn 2011-2015. Nguồn thu từ các đề tài tư vấn này không cao nhưng vẫn cao hơn so với nguồn thu từ đề tài cấp bộ/ngành. Tổng số đề tài tư vấn khai thác được của các trường khoảng 67 đề tài với tổng số tiền thu về gần 30 tỷ đồng.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, nghiên cứu khoa học (NCKH) và đào tạo là 2 trụ cột của các trường đại học, nhưng triển khai thế nào có sự khác nhau giữa các quốc gia, các cơ sở đào tạo.

Đối với NCKH, chuyên giao công nghệ trong các trường đại học khác với các cơ sở không đào tào ở chỗ không chỉ tạo ra sản phẩm khoa học công nghệ phục vụ cuộc sống mà trước hết còn là để nâng cao chất lượng đào tạo.

Khác với phổ thông, giáo dục đại học quan trọng là tạo ra tri thức mới, các nhà trường nếu không đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ sẽ thuần túy là truyền bá mà không sáng tạo. Quốc gia càng phát triển bền vững nghiên cứu khoa học cơ bản càng được coi trọng, nếu chỉ chuyển giao mà không trên nền tảng khoa học cơ bản thì chỉ là ăn xổi, những quốc gia mạnh đều có nền tảng khoa học cơ bản mạnh, đây cần phải là hướng đi của giáo dục đại học.

Bộ trưởng cũng cho rằng, nghiên cứu khoa học đã thực hiện ở nhiều nhà trường nhưng không đến nơi đến chốn, rất nhiều thời gian sức lực các trường dành cho đào tạo, dường như khoa học công nghệ được xếp sau, đây là thực trạng. Tinh thần nghiên cứu không tương ứng với đào tạo trường sẽ không bền vững, các trường phải thấy rằng nghiên cứu tuy tốn kém, khó khăn nhưng tạo ra thương hiệu cho nhà trường, thu hút được sinh viên giỏi, giảng viên giỏi. Một trưởng không mạnh nghiên cứu khó giữ chân nhà khoa học giỏi.

Bộ trưởng bày tỏ mong muốn, Hội nghị này là để các nhà trường cùng hiến kế xây dựng chiến lược nghiên cứu khoa hcoj, trên cơ sở đó rà soát những vấn đề thuộc Bộ sẽ giải quyết ngay, vấn đề lón hơn báo cáo Chính phú, Quốc hội, tạo cơ chế hoạt động KHCN, trong đó có KHCN trong các trường đại học.