Sớm bố trí nguồn lực đầu tư nâng cấp hệ thống công trình phòng chống thiên tai

Lịch sử lặp lại

Sau 4 năm kể từ trận lũ lịch sử được ghi nhận vào năm 2018, nhiều địa phương ven sông Bùi, sông Tích, sông Đáy thuộc một số huyện ngoại thành Hà Nội lại bị ngập sâu trong nước, kéo dài nhiều ngày.

Nguyên nhân được chỉ ra là do đợt mưa lớn kéo dài trung tuần vừa qua đã khiến nhiều khu vực ngoại thành Hà Nội bị ngập nước. Đặc biệt, tại 14 thôn thuộc 9 xã, thị trấn của huyện Chương Mỹ, khoảng 312 hộ dân với hơn 1.500 nhân khẩu đã bị ngập sâu, có vị trí đo được lên đến 1m.

Ông Hoàng Văn Đăng, Trưởng thôn Hạnh Côn (xã Nam Phương Tiến, huyện Chương Mỹ) cho biết: "Từ năm 2018 đến nay, ngôi làng nhỏ nằm ven sông Bùi mới lại bị ngập sâu nước đến nửa mét. Mùa mưa lũ những năm gần đây, nước sông Bùi có thời điểm vẫn lên cao, nhưng chủ yếu chỉ gây ngập ruộng đồng và đường giao thông…”.

Mưa lớn tại khu vực Bắc Bộ khiến mực nước các sông ở Hà Nội dâng cao. Lũ từ Hòa Bình tràn về đã khiến một số khu như Bùi Xá, Cầu Sét (thị trấn Xuân Mai, huyện Chương Mỹ) ngập lụt

Nhớ lại trận lụt lịch sử hồi tháng 7/2018, người dân sinh sống ven sông Bùi, sông Tích thuộc địa phận các huyện Chương Mỹ, Quốc Oai hẳn vẫn chưa quên. Đó là thời điểm mực nước sông Bùi lên tới +7,51m, con số cao nhất ghi nhận được trong lịch sử. Trong khi mực nước sông Tích cũng cao hơn báo động 3 đến 0,6m.

Trận lụt năm đó đã khiến hàng ngàn hộ dân thuộc các huyện Chương Mỹ, Quốc Oai... chìm trong biển nước. Nhiều hộ gia đình phải sơ tán đến nơi tránh trú an toàn. Tình trạng ngập lụt kéo dài hàng tháng trời, khiến sản xuất bị ngưng trệ, đời sống của người dân gặp muôn vàn khó khăn, dù đã được chính quyền các cấp hỗ trợ tích cực.

Lý giải nguy cơ ngập lụt trên địa bàn thành phố Hà Nội trong những năm vừa qua, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội Nguyễn Duy Du cho biết: Tình trạng ngập lụt không còn là hiện tượng hiếm gặp trên địa bàn thành phố. Lịch sử đã từng ghi nhận những trận lũ lớn trên sông Tích, sông Bùi, xảy ra vào các năm 1971, 1985, 2008, 2017. Điều này cho thấy, nguy cơ xảy ra lũ lụt tại Hà Nội luôn tiềm ẩn và không thể chủ quan.

Huyện Chương Mỹ có địa hình thấp trũng, là vùng thoát lũ của Hà Nội nên thông thường, năm nào nơi đây cũng xảy ra ngập lụt

Thống kê sơ bộ của các địa phương cho thấy, trận mưa lớn kéo dài ít này qua đã khiến cho hơn 442ha diện tích canh tác nông nghiệp bị ngập úng, cùng gần 29.000 gia súc, gia cầm bị chết. Huyện Chương Mỹ đã phải huy động hơn 800 người thuộc các lực lượng, cùng Nhân dân bảo vệ, chống tràn và vỡ đê Bùi II, đê Đồng Trối để bảo vệ vùng dân cư phía trong đê…

Bên cạnh thiệt hại trên địa bàn huyện Chương Mỹ, mưa lớn 2 ngày qua đã khiến tổng số hơn 4.500ha cây trồng tại các quận, huyện khác như: Hoài Đức, Đan Phượng, Hà Đông, Thanh Oai, Mỹ Đức… bị ảnh hưởng. Trạm bơm Đốc Tín, cống Gốc Gạo và cống Chùa thuộc quản lý của Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển thủy lợi sông Đáy cũng bị hư hỏng do mưa lớn.

Trước đó, huyện Ứng Hòa cũng đã có báo cáo về 2 sự cố sạt lở do ảnh hưởng của mưa lớn. Cụ thể là mái thượng lưu đê tả Đáy từ K59+205 đến K59+225 thuộc xã Sơn Công và đoạn từ K47+885 đến K47+930 thuộc xã Viên Nội. Cung sạt dài hàng chục mét và sâu từ 0,7 - 1,6m. Diễn biến sạt lở vẫn còn rất đáng lo ngại.

Tại xã Tân Tiến, nước dâng cao gây ngập nhiều thôn xóm bắt đầu từ đêm 8/9

Đáng chú ý, kết quả rà soát, đánh giá mới đây của Sở NN&PTNT Hà Nội cho thấy, có đến 18 xã, thị trấn thuộc 3 huyện trên địa bàn TP nhiều khả năng xảy ra lũ quét, lũ rừng ngang khi có mưa lớn kéo dài. Cụ thể là các xã: An Phú, Hợp Thanh (huyện Mỹ Đức); 7 xã thuộc huyện miền núi Ba Vì gồm: Khánh Thượng, Minh Quang, Ba Vì, Ba Trại, Tản Lĩnh, Vân Hòa, Yên Bài.

Đặc biệt, vùng hữu Bùi thuộc huyện Chương Mỹ là khu vực tập trung nhiều xã, thị trấn có khả năng bị ngập lụt nhất khi xảy ra mưa lớn. Trong đó, các địa phương tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng của lũ quét, lũ rừng ngang gồm các xã: Thủy Xuân Tiên, Tân Tiến, Nam Phương Tiến, Hoàng Văn Thụ, Hữu Văn, Trần Phú, Mỹ Lương, Đồng Lạc và thị trấn Xuân Mai.

Cần sớm nâng cấp hệ thống đê điều

Những năm qua, Hà Nội đã rất quan tâm, bố trí nguồn lực lớn để đầu tư nâng cấp hệ thống công trình phòng, chống thiên tai. Tính từ năm 2016 đến nay, UBND thành phố Hà Nội đã giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội khoảng 171 tỷ đồng đã được để triển khai các dự án cải tạo, nâng cấp đê điều, trong đó có các đoạn tuyến thuộc sông Bùi, sông Tích, sông Đáy - những lưu vực thường xuyên bị ảnh hưởng của lũ rừng ngang.

Mặc dù vậy, đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cho thấy những tuyến đê này có thân nhỏ, mái dốc, mặt cắt hẹp. Mặt đê nhiều đoạn tuyến cũng chưa được cứng hóa. Một số tuyến đê bị hư hỏng nghiêm trọng nhưng chưa được đầu tư như tuyến hữu Đáy thuộc huyện Quốc Oai, tuyến tả Tích qua huyện Thạch Thất, tuyến Tân Tiến thuộc huyện Đan Phượng… Chính vì vậy khi xảy ra lũ lớn, các tuyến đê rất dễ xảy ra sự cố, đặc biệt là tình trạng sạt lở, hư hỏng cống qua đê và tràn bờ.

Các đơn vị quân đội được điều động để đắp cao các đoạn đường ngăn nước ngập vào khu vực sinh sống của người dân xóm Khúc Bằng (xã Tân Tiến)

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Chu Phú Mỹ, yêu cầu đặt ra hiện nay là cần đầu tư, nâng cấp tổng thể hệ thống đê điều trên tuyến sông Bùi, sông Tích, sông Đáy; đặc biệt là một số tuyến đê đóng vai trò phòng, chống lũ rừng ngang ở cấp 4, cấp 5, hoặc chưa được phân cấp.

Để chủ động ứng phó với nguy cơ từ lũ rừng ngang, UBND thành phố đã phê duyệt phương án ứng phó với lũ lớn trên sông Bùi, sông Tích. Trong đó giao nhiệm vụ cho các địa phương lên phương án chi tiết để sẵn sàng di dời người dân sinh sống ở ven sông, ven suối đến nơi tránh trú an toàn trong tình huống lũ khẩn cấp.

“Trước diễn biến thiên tai ngày một bất thường, Hà Nội cũng đã xây dựng phương án cứu trợ khẩn cấp nhằm bảo đảm đời sống của người dân khi có sự cố thiên tai như lũ quét, lũ rừng ngang. Khối lượng hàng hóa dự trữ có thể bảo đảm để đáp ứng nhu cầu lương thực, thực phẩm cho 250.000 người dân trong thời gian 7 ngày liên tục...”, ông Chu Phú Mỹ thông tin thêm.