Ưu tiên chứng chỉ tiếng Anh quốc tế: Không công bằng trong tuyển sinh đại học

Cuộc chạy đua giữa các sĩ tử

Vừa qua, hàng loạt trường ĐH công bố phương án tuyển sinh chính quy năm 2022. Điều dễ dàng nhận thấy là các trường đã giảm sâu chỉ tiêu xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp THPT và tăng chỉ tiêu xét tuyển, thậm chí là tuyển thẳng thí sinh có chứng chỉ tiếng Anh IELTS, TOEFL hoặc các chứng chỉ đánh giá năng lực quốc tế như A-Level, SAT…

Đơn cử như trường ĐH Bách khoa Hà Nội, thí sinh có chứng chỉ IELTS Academic đạt từ 6.5 trở lên (hoặc tương đương) và có điểm trung bình chung học tập từng năm học lớp 10, 11, 12 đạt 8.0 trở lên sẽ được ưu tiên xét tuyển vào ngành Ngôn ngữ Anh và Kinh tế quản lý; Hay thí sinh muốn vào ngành Y khoa của ĐH Y Hà Nội, có chứng chỉ IELTS 6.5 trở lên sẽ được áp dụng điểm trúng tuyển thấp hơn 3 điểm. Đặc biệt, Học viện Ngoại giao ưu tiên xét tuyển đối với thí sinh có điểm IELTS từ 7.0 trở lên (hoặc tương đương)…

Nhiều học sinh đang cố gắng thi lấy chứng chỉ tiếng Anh IELTS, TOEFL... để chuẩn bị cho đợt tuyển sinh ĐH năm 2022

Việc ưu tiên này cũng đã áp dụng tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, theo đó, thí sinh có chứng chỉ tiếng Anh quốc tế cũng được miễn thi và được quy đổi thành mức điểm xét tuyển từ 7 trở lên tùy từng trường.

Em Ngô Thành Đạt, học sinh lớp 12, trường THPT Trần Phú (Hà Nội) vừa kết thúc buổi học ôn IELTS chia sẻ: “Ước mơ của em là được theo học ngành Khoa học máy tính tại trường ĐH Bách khoa Hà Nội nhưng trường công bố số lượng xét tuyển dựa trên kết quả thi tốt nghiệp THPT 2022 chỉ có 10 - 20%. Tỷ lệ này thấp hơn mọi năm rất nhiều nên em phải lựa chọn ôn thi chứng chỉ IELTS để chắc suất vào trường.

Lịch học các môn trên trường dày đặc, giờ mỗi tuần phải “gánh” thêm 3 buổi luyện đề IELTS khiến em luôn trong tình trạng quá tải nhưng nếu không học thì tỷ lệ đỗ rất mong manh".

Em Nguyễn Phương Uyên, học sinh lớp 12, trường THPT Lê Quý Đôn (Hà Nội) tâm sự: “Em đã thi đến lần thứ 2 nhưng vẫn chưa đạt được mức điểm IELTS như kỳ vọng. Hiện tại, em vẫn phải tiếp tục tham gia lớp luyện đề, cải thiện các kỹ năng với hy vọng lần thi tới sẽ đạt được mục tiêu.

Từ cuối năm lớp 11, em đã xác định đăng ký xét tuyển ngành Truyền thông quốc tế của Học viện Ngoại giao. Sau khi theo dõi điểm xét tuyển các năm thì phương án tốt nhất vẫn là xét tuyển bằng chứng chỉ IELTS kết hợp điểm trung bình lớp 10, 11, 12. Mặc dù đã đạt mức điểm xét tuyển là 7.0 IELTS của trường đề ra nhưng để “chắc ăn” em cần phải đạt 7.5 IELTS".

Không ít phụ huynh đang chạy đua cho con đi ôn luyện để thi lấy chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế

Hơn một tuần nay tất tả tìm lớp luyện thi IELTS cho cậu con trai, chị Đinh Thị Thúy Hằng (Thanh Xuân, Hà Nội) cho hay, sau khi tính toán, cân nhắc hai vợ chồng chị quyết định “chắt bóp” hơn chục triệu cho con tham dự lớp luyện thi IELTS 3 tháng với hy vọng cánh cửa ĐH rộng mở hơn.

“Nhìn quanh bạn bè đồng nghiệp, ai cũng cho con đi tham gia luyện thi chứng chỉ tiếng Anh quốc tế, không IELTS thì TOEFL, con mình không có chứng chỉ cũng lo. Nếu xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT như mọi năm tính ra mỗi môn con phải được 9 điểm hoặc hơn, chưa kể nhiều thí sinh còn được cộng điểm ưu tiên. Thôi đành nhịn ăn, nhịn tiêu để cánh cửa vào ĐH của con được rộng mở”, chị Thúy Hằng nói.

Thu hẹp cơ hội của những thí sinh ở vùng khó khăn

Trước cuộc đua ưu tiên xét tuyển IELTS giữa các thí sinh, cô Nguyễn Kim Chung, giáo viên trường THPT Ngọc Hồi (Hà Nội) bày tỏ qua điểm: “Không phủ nhận năng lực ngoại ngữ là điều cần thiết đối với học sinh hiện nay. Nó giúp các em có nhiều cơ hội tiếp cận với những tri thức toàn cầu nhưng việc ưu tiên xét tuyển IELTS khiến hàng loạt học sinh đổ xô đi ôn luyện là điều không nên. Bởi lẽ, không phải thí sinh nào cũng có điều kiện tiếp cận chứng chỉ này.

Để luyện và thi IELTS thí sinh không những phải đầu tư thời gian, mà còn phải đầu tư một khoản chi phí khá lớn. Mỗi khóa học, thí sinh phải bỏ ra ít nhất 8 – 10 triệu đồng tùy trung tâm, chưa kể lệ phí thi là 4.750 nghìn đồng/lần đăng ký. Với mức chi phí này, ngay cả những học sinh ở Hà Nội cũng gặp khó khăn chứ chưa nói đến các em học sinh ở vùng nông thôn hay vùng sâu vùng xa.

"Do đó, việc ưu tiên xét tuyển IELTS sẽ gây ra sự bất bình đẳng giữa các thí sinh tại các vùng miền khác nhau", cô Chung phân tích thêm.

Ưu tiên chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế trong thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học khiến nhiều em học sinh ở nông thôn bị thiệt thòi

Thầy Phạm Huy Hoàng, giáo viên trường THPT Thăng Long (Hà Nội) cũng cho hay, nếu tỷ lệ ưu tiên xét tuyển chứng chỉ IELTS tăng đồng nghĩa với cơ hội của những thí sinh không có chứng chỉ này sẽ bị thu hẹp và đây cũng là một thiệt thòi rất lớn.

Dưới góc nhìn của nhà quản lý giáo dục, TS Nguyễn Hoàng Yến, nguyên Phó Viện trưởng, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho rằng: “Các trường ĐH xét tuyển dựa trên các chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế cần có sự tính toán chi tiết để không cản trở, hạn chế cơ hội của nhóm yếu thế trong xã hội”.

Bởi lẽ, theo TS Yến, chứng chỉ IELTS hay bất kỳ một chứng chỉ ngoại ngữ nào khác chỉ có thể đánh giá trình độ sử dụng ngôn ngữ của thí sinh. Ngôn ngữ chỉ là công cụ để giao tiếp, sau đó là tiếp nhận tri thức mới và truyền đạt suy nghĩ, tư tưởng của người học đến một phạm vi tiếp nhận rộng lớn hơn. Do vậy, chứng chỉ ngoại ngữ không thể đánh giá toàn diện được khả năng của thí sinh trong kỳ thi, nó chỉ là một cơ sở tin cậy để đánh giá khả năng ngoại ngữ của thí sinh.

Mặt khác, theo TS Yến, việc “nâng tầm” chứng chỉ IELTS trong việc xét tuyển vào các trường ĐH rất dễ dẫn đến việc bỏ lọt nhân tài như các kỳ xét tuyển trước.

“Thật đáng tiếc cho những thí sinh đạt điểm tổng 27 - 28 điểm nhưng vì không có chứng chỉ IELTS mà tuột mất cơ hội theo đuổi ngành học mơ ước”, TS Yến nói.

Thay vì chỉ sử dụng chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, các trường ĐH cũng nên đưa chứng chỉ ngoại ngữ theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (Vstep) đã được Bộ GD&ĐT công nhận vào xét tuyển. Như vậy, học sinh sẽ có một “thước đo” ngoại ngữ chuẩn xác, bình đẳng mà không tốn kém như các chứng chỉ tiếng Anh quốc tế.

Mai Khôi