Bài 1: Không cần startup triệu đô, hãy bắt đầu từ ý tưởng nhỏ

Bắt đầu từ khoảnh khắc giản dị

Từng là thí sinh giành giải nhất trong kỳ thi Olympic Vật lý sinh viên toàn quốc năm 2022 cùng niềm đam mê mãnh liệt về khoa học và công nghệ, Nguyễn Hùng Minh (2003), cậu sinh viên Khoa Điện, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã cùng nhóm bạn của mình thành lập nhóm nghiên cứu Empathetic Design Automated Life (EDAL) với khát vọng tạo ra những giải pháp hữu ích cho cộng đồng. Một trong những dự án tâm huyết nhất của họ chính là chế tạo Robot dẫn đường, hỗ trợ người khiếm thị di chuyển an toàn và độc lập hơn trong cuộc sống hằng ngày.

Nguyễn Hùng Minh (đứng thứ 4 bên trái qua) và các thành viên nhóm EDAL cùng sản phẩm robot dẫn đường cho người khiếm thị

Ý tưởng về robot dẫn đường cho người khiếm thị của nhóm EDAL xuất phát từ một tình huống hết sức đời thường. Nguyễn Hùng Minh, trưởng nhóm nghiên cứu, kể lại: “Tình cờ, một lần mình cùng các bạn trong nhóm gặp một người khiếm thị trên đường. Cảnh tượng đã đó khiến nhóm mình suy nghĩ nhiều về những khó khăn mà họ phải đối mặt mỗi ngày. Những thiết bị hỗ trợ truyền thống như gậy dò đường hay chó dẫn đường tuy có ích nhưng vẫn chưa thể giải quyết hết thảy những vấn đề trong môi trường sống phức tạp.”

Không đợi đến khi có trong tay những công nghệ tối tân hay nguồn vốn khổng lồ, nhóm đã bắt tay ngay vào việc tìm giải pháp. Điều thôi thúc họ không phải là giấc mơ về một phát minh vĩ đại, mà đơn giản chỉ là mong muốn giúp những người khiếm thị di chuyển độc lập và an toàn hơn trong chính không gian sống của mình.

Từ những ý tưởng giản dị đã trở thành động lực cho các thành viên nhóm EDAL vượt qua mọi khó khăn hoàn thành dự án nghiên cứu, giúp ích cho cộng đồng

Con đường nghiên cứu chưa bao giờ là dễ dàng. Dự án robot dẫn đường của EDAL đối mặt với hàng loạt khó khăn về kỹ thuật, đặc biệt là trong việc tích hợp các công nghệ phức tạp như LIDAR, thuật toán SLAM và deepcam. Để robot có thể nhận diện và định vị chính xác người khiếm thị rồi đưa ra các chỉ dẫn phù hợp, nhóm đã phải liên tục tối ưu thuật toán, đảm bảo thiết bị vận hành ổn định ngay cả trong không gian hẹp và nhiều vật cản.

“Có những lúc thuật toán không chạy đúng, robot liên tục mắc kẹt khi gặp vật cản bất ngờ. Mình và các bạn đã nhiều lần thức trắng đêm để khắc phục lỗi, nhưng chưa bao giờ ai nghĩ đến chuyện bỏ cuộc,” Minh chia sẻ.

Điều giữ nhóm kiên định chính là niềm tin rằng sản phẩm của họ, dù nhỏ bé, có thể giúp đỡ những người khiếm thị cải thiện cuộc sống hàng ngày. Mỗi lần robot tiến gần hơn đến sự hoàn thiện, họ lại cảm thấy mình đã tiến thêm một bước trong hành trình mang lại giá trị cho cộng đồng.

Sau gần một năm miệt mài nghiên cứu, thử nghiệm và cải tiến, nhóm của Minh cuối cùng đã chế tạo thành công nguyên mẫu đầu tiên của robot dẫn đường dành cho người khiếm thị. Hành trình ấy không hề dễ dàng, khi họ phải đối mặt với vô số thách thức, từ thiết kế phần cứng, lập trình thuật toán, đến tối ưu khả năng nhận diện môi trường xung quanh.

Không cần phải vĩ đại…

“Nhóm mình theo đuổi con đường này vì một lý do rất đơn giản là muốn mang công nghệ đến gần hơn với con người, đặc biệt là những người gặp khó khăn trong cuộc sống. Dự án của nhóm mình không chỉ là sản phẩm của công nghệ, mà còn là sản phẩm của tình cảm và sự đồng cảm. Mỗi bước đi của nhóm, dù nhỏ, đều hy vọng sẽ mang lại chút ít sự thay đổi cho cộng đồng, đó chính là động lực lớn nhất để nhóm mình tiếp tục sáng tạo và phát triển những sản phẩm có giá trị nhân văn”, Nguyễn Hùng Minh, Trưởng nhóm EDAL chia sẻ.

Các thành viên nhóm nghiên cứu EDAL thử nghiệm sản phẩm robot dẫn đường cho người khiếm thị

Với nhóm EDAL, thành công không được đo đếm bằng số tiền đầu tư hay các giải thưởng hào nhoáng, mà bằng những khoảnh khắc người khiếm thị mỉm cười hạnh phúc khi có thể lần đầu tiên tự mình di chuyển quanh nhà với sự giúp đỡ của robot. Đó là những thành quả tuy nhỏ, nhưng lại mang ý nghĩa to lớn, bởi chúng giúp thay đổi trực tiếp cuộc sống của những người cần nó.

Dù hiện tại, sản phẩm của nhóm EDAL chưa phải là một "phát minh vĩ đại" hay một start-up triệu đô, nhưng đối với họ, giá trị thực sự của công nghệ không chỉ đo bằng quy mô hay lợi nhuận. “Nhóm mình tin rằng công nghệ phải mang lại những thay đổi có ý nghĩa trong cuộc sống của con người, nhất là những người gặp khó khăn trong việc tự lập, và đó mới là mục tiêu thực sự mà nhóm đang hướng tới,” Minh chia sẻ.

Thanh niên tiên phong bằng những bước đi nhỏ

Tinh thần tiên phong của thanh niên không nhất thiết phải gắn liền với những bước nhảy vọt về công nghệ hay những ý tưởng đột phá. Đôi khi, chính việc quan sát những bất cập trong cuộc sống hàng ngày và tìm cách giải quyết chúng cũng là một cách đổi mới đầy ý nghĩa. Nhóm EDAL đang tiếp tục hành trình của mình, không chỉ với robot dẫn đường cho người khiếm thị, mà còn với nhiều dự án công nghệ hướng đến hỗ trợ những nhóm yếu thế trong xã hội. Họ mang trong mình một niềm tin rất giản dị: công nghệ là để phục vụ con người, trước tiên, phải đến được với những ai cần nó nhất.

Đại diện nhóm EDAL, Minh nhấn mạnh: “Trong tương lai, nhóm mình chắc chắn sẽ tiếp tục theo đuổi con đường nghiên cứu và sáng tạo, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ hỗ trợ người khuyết tật và những nhóm yếu thế trong xã hội”.

Không cần đến những công trình vĩ đại hay nguồn vốn khổng lồ, thanh niên vẫn có thể tạo ra những thay đổi tích cực bằng chính sự sáng tạo và tinh thần trách nhiệm của mình. Đây cũng chính là tinh thần mà Trung ương Đoàn muốn thúc đẩy thông qua "Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW về đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động". Theo đó, Đoàn Thanh niên sẽ tiếp tục hỗ trợ, tạo môi trường thuận lợi để những ý tưởng đổi mới sáng tạo của thanh niên có thể phát triển và ứng dụng vào thực tiễn.

Nhóm EDAL tại Hội nghị khoa học quốc gia về Năng lượng, Điện tử và Tự động hóa, trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Minh nhắn nhủ đến các bạn trẻ: “Sáng tạo thật sự không phải lúc nào cũng phải lớn lao. Đôi khi, những ý tưởng đơn giản nhất lại tạo ra tác động sâu sắc nhất cho cộng đồng. Đừng bao giờ sợ thử sức với những ý tưởng của mình, dù chúng có thể bắt đầu từ những điều đơn giản nhất. Nếu dự án của bạn có thể mang lại lợi ích cho cộng đồng, giúp cải thiện cuộc sống của một ai đó, thì đó chính là thành công. Đừng quan trọng hóa về quy mô hay mức độ lớn lao của dự án. Quan trọng là bạn có thật sự tin vào giá trị mà mình mang lại cho xã hội hay không. Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, dám thử nghiệm và không ngừng sáng tạo, vì mỗi bước tiến nhỏ đều có thể tạo ra sự khác biệt lớn lao cho cộng đồng”.

Thời đại số mở ra cơ hội cho tất cả mọi người, quan trọng là dám nghĩ, dám làm. Một sáng kiến nhỏ như của Minh và các thành viên nhóm EDAL – Robot dẫn đường cho người khiếm thị tạo ra giá trị rõ rệt trong cộng đồng, giúp những người yếu thế di chuyển an toàn hơn. Những đổi mới như vậy không chỉ góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn truyền cảm hứng, khuyến khích cộng đồng nâng cao ý thức trách nhiệm xã hội và hướng đến những giá trị bền vững.

Nhờ sự đồng hành của Đoàn Thanh niên và các chương trình hành động cụ thể, những ý tưởng đơn giản nhưng hữu ích có thể vươn xa, góp phần xây dựng một xã hội số năng động và hiệu quả.

(Còn nữa)

Hương Giang