Các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên xả 5.000 tấn chất thải mỗi ngày

Hội nghị giao ban công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường khu vực miền Trung và Tây Nguyên (Ảnh Trần Tuấn)

Điểm “nóng" ô nhiễm môi trường

Chiều 3/11, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) phối hợp với UBND thành phố Đà Nẵng tổ chức Hội nghị giao ban công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường khu vực miền Trung và Tây Nguyên.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân cho biết, năm 2023 là thời điểm tổng kết, đánh giá kết quả 10 năm thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 3/6/2013 của Ban chấp hành Trung ương đảng Khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân đề nghị các địa phương không được chủ quan với những sự cố môi trường nhỏ (Ảnh Đ.Minh)

Đây cũng là năm bản lề để thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng Khóa XIII, trong đó đã xác định bảo vệ môi trường, kiểm soát ô nhiễm và cải thiện chất lượng môi trường là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới nhằm phát triển kinh tế xã hội một cách bền vững.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ TN&MT, cả nước nói chung, khu vực miền Trung và Tây Nguyên nói riêng hiện đang chịu áp lực từ công nghiệp hóa, đô thị hóa. Bên cạnh đó, việc khai thác tài nguyên quá mức khiến ô nhiễm môi trường tiếp tục diễn biến phức tạp, đặt ra những thách thức không nhỏ trong công tác quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường và kiểm soát ô nhiễm môi trường.

Thông tin do Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ TN&MT) cho biết, tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn 16 tỉnh/TP (từ Quảng Bình đến Bình Thuận và 5 tỉnh Tây Nguyên) khoảng 12.000 tấn/ngày.

Cùng với đó, tổng khối lượng chất thải nguy hại phát sinh trên địa bàn 16 tỉnh/thành phố miền Trung và Tây Nguyên khoảng 5.000 tấn/ngày. Đà Nẵng là địa phương có tỉ lệ chất thải rắn được thu gom cao nhất (100%). Trong khi đó, các tỉnh Tây Nguyên có tỉ lệ thu gom rất thấp, điển hình như Đắk Lắk chỉ đạt 46%.

Theo số liệu báo cáo, năm 2022, tỉ lệ chất thải nguy hại được thu gom toàn vùng trung bình đạt khoảng 96,7%, xấp xỉ bằng tỉ lệ cả nước. Đến hết năm 2022, toàn khu vực có 194 cụm công nghiệp (CCN) chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, chỉ có 9 CCN lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động. Tỷ lệ CCN có hệ thống xử lý nước thải đúng quy chuẩn kỹ thuật môi trường đạt 100% chỉ có TP Đà Nẵng.

Chất lượng môi trường nước biển ven bờ ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên đang chịu nhiều tác động, suy giảm và chất lượng nước ô nhiễm (ảnh V.Q)

Theo báo cáo công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường tại miền Trung và Tây Nguyên, trong giai đoạn 2020-2022, tại khu vực cửa sông, tình trạng xâm nhập mặn vẫn tiếp diễn và có xu hướng gia tăng vào mùa khô, điển hình là cửa sông khu vực hạ lưu lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn. Chất lượng môi trường nước biển ven bờ ở khu vực này đang chịu nhiều tác động và suy giảm, một số khu vực, chất lượng nước biển bị ô nhiễm.

Đến năm 2022, tổng số cơ sở sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường thuộc quy mô quản lý cấp Bộ TN&MT đang hoạt động tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên là 80 cơ sở.

Từ thực trạng trên, để tránh tạo “điểm nóng” về môi trường, ảnh hưởng đến sự phát triển của nhiều ngành nghề như nuôi trồng thủy sản, du lịch... công tác môi trường tại miền Trung và Tây Nguyên cần hệ thống giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt hơn, đồng thời, được quan tâm đầu tư đồng bộ, trong đó có cả vấn đề về vận hành của đơn vị quản lý.

Cần hệ thống giải pháp đồng bộ

Tại Hội nghị, đại diện các Sở TN&MT 16 tỉnh/thành phố khu vực miền Trung và Tây Nguyên đã trao đổi, chia sẻ và kiến nghị Bộ TN&MT tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi Luật BVMT năm 2020, các văn bản hướng dẫn thi hành luật, cũng như đề xuất một số nội dung xem xét tiếp thu để tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường.

Trong đó, Bộ TN&MT sớm ban hành hướng dẫn kỹ thuật phân loại chất thải rắn sinh hoạt để thống nhất áp dụng trên cả nước; cần ban hành quy định về việc sử dụng số tiền do doanh nghiệp ký quỹ trong khai thác khoáng sản để cải tạo, phục hồi môi trường trong trường hợp doanh nghiệp chây ỳ không thực hiện.

Ông Đặng Quang Vinh, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Đà Nẵng cho biết, TP đã xây dựng 6 hệ thống xử lý nước thải với tổng công suất khoảng 350 nghìn m3 (Ảnh Trần Tuấn)

Trình bày tham luận tại hội nghị, ông Đặng Quang Vinh, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Đà Nẵng cho biết, một số điểm nóng về ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố đã được giải quyết như: môi trường nước của sông Phú Lộc và Âu thuyền Thọ Quang.

Đối với quản lý nước thải, TP Đà Nẵng đầu tư rất lớn, hiện thành phố đã xây dựng 6 hệ thống xử lý nước thải với tổng công suất khoảng 350 nghìn m3, với tổng kinh phí từ năm 2008 đến nay khoảng 5.000 tỷ đồng. Tỷ lệ thu gom nước thải đô thị của Đà Nẵng đạt khoảng 80%, các cơ sở y tế hầu như trên 90%, đối với các cơ sở kinh doanh, dịch vụ là 98%.

Ông Phan Xuân Hào, Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Bình thông tin rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đã xử lý được 80%, trong nhóm trung bình của MT và Tây Nguyên (Ảnh Trần Tuấn)

Ông Phan Xuân Hào, Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Bình thông tin, hiện nay rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đã xử lý được 80%, nằm trong nhóm trung bình của miền Trung và Tây Nguyên.

Cụ thể, TP Đồng Hới xử lý nước thải sinh hoạt tập trung, trước đây công suất 10 nghìn m3/ngày, nay được nâng lên thành 20 nghìn m3/ ngày; thị xã Ba Đồn cũng đang xây dựng hệ thống xử lý nước tập trung và dự kiến đến năm 2025 sẽ đi vào vận hành, các địa bàn nông thôn, thị trấn chưa có các biện pháp cụ thể.

“Quá trình xử lý các điểm ô nhiễm vẫn còn gặp nhiều khó khăn, trong đó có việc hỗ trợ chuyển giao công nghệ xử lý ô nhiễm, đặc biệt tại các điểm tồn lưu hóa chất bảo vệ thực vật còn hạn chế dẫn đến lúng túng trong việc tìm kiếm công nghệ xử lý. Ngoài ra, trong quá trình triển khai xử lý ô nhiễm sự đồng tình, ủng hộ của người dân đối với một số dự án chưa cao gây ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thực hiện dự án” ông Hào nói.

Đà Nẵng đưa vào vận hành trạm trung chuyển rác thải trị giá 171 tỷ đồng, công suất đạt khoảng 500 tấn/ngày (Ảnh danang.gov)

Sau khi lắng nghe ý kiến thảo luận của đại diện các tỉnh/thành phố miền Trung và Tây Nguyên, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân đề nghị các địa phương không được chủ quan với những sự cố môi trường nhỏ. Cả khu vực cần thống nhất cách làm, hiến kế cùng nhau không để xảy ra sự cố môi trường trên từng địa bàn.

Cần tập trung nguồn lực để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, trong đó tập trung xây dựng hạ tầng thu gom và xử lý nước thải đối với các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đô thị và làng nghề đang hoạt động nhưng chưa có hệ thống thu gom và xử lý nước thải tập trung.

Đặc biệt, cần kiên quyết không tiếp nhận, mở rộng hoặc nâng công suất đối với các dự án đầu tư trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề khi chưa đáp ứng yêu cầu hạ tầng về bảo vệ môi trường.

Cùng với đó, triển khai công tác quản lý chất thải theo quy định của pháp luật, trong đó tập trung xây dựng kế hoạch phân loại chất thải, chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn để bắt đầu triển khai từ năm 2025 theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 nhằm tăng khả năng tái chế, tái sử dụng chất thải, góp phần thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.

Đoàn Minh - Trần Tuấn