Chất vấn việc dạy thêm: Còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn

Giáo viên phải toàn tâm, toàn ý cho giờ dạy chính, không phân tâm cho dạy thêm

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (đoàn Đắk Nông) nêu vấn đề, theo báo cáo, Bộ Giáo dục và Đào tạo có đánh giá tình hình dạy thêm trá hình dưới nhiều hình thức khá phổ biến, cho thấy còn nhiều khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn.

Cha, mẹ học sinh xem việc học trên lớp là chưa đủ để đáp ứng yêu cầu thi cử, cần tìm đến học thêm như giải pháp tất yếu để cải thiện kết quả học tập.

Việc có 2 tồn tại nêu trên được xem là mối quan hệ cung cầu. Tuy nhiên, trong các giải pháp được Bộ trưởng nêu ra chỉ thiên về hoàn thiện thể chế quản lý hành chính nhưng vấn đề mấu chốt khắc phục triệt để mối quan hệ cung cầu này là nâng cao chất lượng dạy và học giờ chính khóa.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp gì để nâng cao chất lượng dạy và học trong giờ chính khóa.

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (đoàn Đắk Nông)

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng khẳng định đây là một vấn đề có ý nghĩa quan trọng, là lời giải cho bài toán dạy thêm, học thêm đang gây nhiều bức xúc.

Theo Bộ trưởng, để giải quyết gốc rễ vấn đề dạy thêm, học thêm tràn lan, giải pháp cốt lõi là phải nâng cao chất lượng của giờ dạy chính khóa trên lớp. Ông nhấn mạnh: "Khi trả lời câu hỏi này cũng có nghĩa là chúng ta đề cập đến các giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông nói chung”.

Bộ trưởng đã chỉ ra hai nhân tố mang tính quyết định. Trong đó nhân tố quan trọng hàng đầu chính là đội ngũ giáo viên. Bộ trưởng nói: Nhân tố quan trọng đầu tiên không gì khác, đó là đội ngũ giáo viên. Giáo viên phải đủ về số lượng và toàn tâm, toàn ý cho giờ dạy chính, không phân tâm, không phân tán, không phải lo quá nhiều việc khác.

Để dạy được một giờ dạy chất lượng chính khóa trên lớp, giáo viên cần rất nhiều giờ chuẩn bị, soạn bài, chấm bài, sinh hoạt chuyên môn và hỗ trợ học sinh. Nếu thời gian và tâm sức bị phân tán cho các hoạt động khác (bao gồm cả dạy thêm), chất lượng giờ học chính khóa khó có thể được đảm bảo.

Bộ trưởng khẳng định, Thông tư 29 bản chất không cấm giáo viên dạy thêm mà chỉ quản quản lý, điều tiết. Ngoài giờ trên lớp, giáo viên có thể được quyền tham gia hoạt động dạy thêm theo quy định. Tuy nhiên, nếu số buổi dạy ngoài chính khóa chiếm quá nhiều thời gian dạy thêm thì sẽ không còn thời gian tập trung chăm chút cho giờ dạy chính khóa.

Trong khi đó chương trình giáo dục phổ thông 2018, đòi hỏi giáo viên phải hoạt động nhiều hơn, sáng tạo hơn, không còn phụ thuộc nhiều vào sách giáo khoa. Do đó, việc giáo viên tập trung toàn bộ tâm huyết cho giờ dạy chính càng trở nên quan trọng.

Tiếp đó, cần đảm bảo cơ sở vật chất và sĩ số lớp hợp lý. Nếu như các lớp học mà số học sinh 60-70 học sinh thì chất lượng cũng sẽ rất khó có thể tốt được. Với sĩ số này, giáo viên không thể đổi mới phương pháp, không thể quan tâm, chăm sóc đến từng học sinh.

Vì vậy, việc đầu tư để đảm bảo cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học đầy đủ, phòng học khang trang và sĩ số lớp hợp lý là điều kiện tiên quyết để thực hiện tốt chương trình giáo dục.

Quang cảnh buổi chất vấn

Các giải pháp đồng bộ khác bao gồm rà soát chương trình, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường cơ sở dữ liệu và thư viện để học sinh tự học, đổi mới kiểm tra đánh giá.

Phát biểu tranh luận, đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) cho biết chưa hài lòng với phần trả lời của Bộ trưởng.

Ông cho rằng không nên cấm dạy thêm, học thêm, giáo viên giỏi mà học sinh muốn giỏi thêm hoặc muốn vượt học yếu thì nên cho dạy thêm, học thêm, việc lấy tiền là thỏa thuận của hai bên. Đó là thực tế xã hội.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết Thông tư 29 là để quản lý, không phải để cấm. Thông tư này không cấm giáo viên dạy thêm, học thêm và không cấm học sinh muốn tìm giáo viên giỏi để học thêm.

Thông tư này và Luật Nhà giáo vừa thông qua chỉ cấm việc giáo viên và học sinh mà mình đã dạy trên lớp thì “không lôi nhau ra trung tâm mà dạy tiếp”, bởi khi đó sẽ có xung đột lợi ích.

Cần đưa ra lộ trình, chỉ tiêu để giảm dần tình trạng dạy thêm, học thêm

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) đánh giá, qua các vấn đề mà Bộ trưởng trả lời, có thể thấy ngành Giáo dục và riêng Bộ trưởng đang giải quyết nhiều vấn đề khó, "nóng" và được đông đảo cử tri và xã hội quan tâm, trong đó có vấn đề dạy thêm, học thêm.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, Bộ trưởng đã đưa ra nhiều nguyên nhân, giải pháp để giải quyết vấn đề dạy thêm, học thêm đáp ứng mong mỏi của cử tri - "nhưng nếu không khái quát hóa lên thành nhóm nguyên nhân chính thì có thể sẽ không đưa ra được những biện pháp mang tính đồng bộ, không thể giải quyết vấn đề một cách căn cơ".

Đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình)

Đại biểu đánh giá có hai nhóm nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng dạy thêm, học thêm - là kinh tế và xã hội.

Thứ nhất, về kinh tế, nước ta đang phát triển nên chưa tập trung được nguồn lực dẫn tới lương giáo viên chưa cao, số lượng giáo viên, trường học chưa đủ. Đồng thời, chưa tập trung cho vấn đề truyền thông nâng cao nhận thức một cách đồng bộ.

Bên cạnh đó, nền kinh tế của chúng ta cũng chưa phải là nền kinh tế công nghiệp hiện đại, nên khả năng lựa chọn việc làm của học sinh phổ thông là một vấn đề còn hạn chế, từ đó dẫn tới việc tập trung vào việc học để tìm việc.

Thứ hai, về xã hội có 2 vấn đề là tâm lý xã hội và thiết chế xã hội.

"Nước ta xuất phát từ một nước hiếu học, đây là một lợi thế để phát triển xã hội, tuy nhiên dẫn tới vấn đề khác là trọng khoa bảng", đại biểu Nguyễn Quang Huân nói.

Còn về thiết chế xã hội, đại biểu cho rằng, hiện việc tuyển chọn nhân sự chưa đi vào thực chất, vẫn trọng văn bằng, chứng chỉ. Bản thân phụ huynh học sinh nhiều khi còn bị chịu áp lực văn bằng lên chính bản thân mình.

Từ những thực tế trên, đại biểu cho rằng, cần đưa ra các giải pháp kiểm tra, giám sát. Mặt khác phải tuân theo quy luật khách quan.

Điều quan trọng, Bộ Giáo dục và Đào tạo phải đưa ra được lộ trình, chỉ tiêu (trong đó có dạy thêm, học thêm) để phấn đấu đạt.

"Có thể sẽ giảm dần và triệt tiêu khi mà chúng ta trở thành một nước phát triển", đại biểu Huân nêu.

Sau tranh luận của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn gửi lời cảm ơn và tán thành với ý kiến trên.