Dấu ấn của Đại tướng Nguyễn Quyết trong Cách mạng Tháng Tám

Đại tướng Nguyễn Quyết

Đại tướng Nguyễn Quyết, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, sau một thời gian lâm bệnh, mặc dù được Đảng, Nhà nước, tập thể các giáo sư, bác sỹ tận tình cứu chữa, gia đình hết lòng chăm sóc, nhưng do tuổi cao sức yếu, đồng chí đã từ trần vào hồi 21 giờ 9 phút, ngày 23 tháng 12 năm 2024 tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Quyết định lịch sử: Hà Nội tiến hành khởi nghĩa vào ngày 19/8/1945

Trong suốt chặng đường hoạt động cách mạng, Đại tướng Nguyễn Quyết là một người cán bộ, đảng viên, nhất là trên cương vị chủ trì cơ quan hay đơn vị, luôn tiên phong, gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ, luôn đặt lợi ích chung của Đảng, dân tộc và Quân đội lên trên hết trước hết.

Đại tướng Nguyễn Quyết (tên thật là Nguyễn Tiến Văn) sinh ngày 20/8/1922 trong một gia đình nông dân ở xã Chính Nghĩa, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên. Năm 15 tuổi, đồng chí lên Hà Nội xin vào làm việc tại báo Đuốc Tuệ. Là thư ký kiêm phát hành tại báo Đuốc Tuệ, chàng thanh niên Nguyễn Quyết có điều kiện gần gũi công nhân, người lao động thành phố, hiểu được nỗi thống khổ của người dân mất nước và tội ác của thực dân, tay sai. Qua tiếp xúc với báo chí cách mạng, đồng chí đã hiểu rõ về lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, về Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa Cộng sản.

Năm 1939, Đảng cử đồng chí trở về Hưng Yên để tránh mật thám theo dõi và xây dựng phong trào cách mạng. Đến giữa năm 1941, đồng chí được Xứ ủy Bắc kỳ phân công trở lại Hà Nội để xây dựng phong trào cách mạng và phụ trách công tác vận động công nhân. Nhiều chi bộ thuộc Ban Công vận của Thành ủy Hà Nội được thành lập. Đích thân đồng chí Nguyễn Quyết đã chủ trì bồi dưỡng và kết nạp được gần 20 đảng viên làm nòng cốt gây dựng phong trào cách mạng ở Hà Nội.

Đại tướng Nguyễn Quyết (ngoài cùng bên phải) trong một buổi giao lưu quốc tế. Ảnh: Báo QĐND

Tháng 11/1944, Đảng và Bác Hồ chỉ định đồng chí Nguyễn Quyết làm Bí thư Thành ủy Hà Nội. Trở thành người đứng đầu Thành ủy, trực tiếp phụ trách công tác quân sự, đồng chí đã cùng tập thể lãnh đạo Thành ủy trực tiếp tổ chức, xây dựng, huấn luyện, trang bị quân sự cho các đội tự vệ vũ trang công - nông một cách khôn khéo ngay trước mũi quân thù.

Ngày 9/5/1945, Liên Xô tuyên chiến với phát xít Nhật. Theo sự chỉ đạo của Đảng và Bác Hồ, ngày 15/8/1945, tại chùa Hà (phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy), Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Quyết đã triệu tập hội nghị quân sự bất thường với chỉ huy các đội tự vệ để kiểm tra và phân công chuẩn bị khởi nghĩa.

Nhận thấy thái độ “án binh bất động” của Nhật, đồng chí Nguyễn Quyết đã triệu tập hội nghị ngay trong đêm 17/8/1945, đề ra một quyết định lịch sử: Hà Nội sẽ tiến hành khởi nghĩa sớm vào ngày 19/8/1945, đánh đổ chính quyền tay sai, thành lập chính quyền cách mạng của Nhân dân bằng lực lượng tại chỗ, không chờ quân giải phóng từ Chiến khu Việt Bắc về. Quyết định này sát với tình hình thực tế, rất táo bạo, quyết đoán bởi cuộc khởi nghĩa diễn ra ở một vị trí chiến lược khi chưa nhận được lệnh của Trung ương. Điều đó cho thấy Thành ủy Hà Nội ở thời điểm đó đã không thụ động mà quyết đoán, dám chịu trách nhiệm trước nhân dân, trước Đảng trong tình thế cấp bách, thời cơ có một không hai.

Trọn cuộc đời cống hiến cho cách mạng

Thắng lợi hoàn toàn của cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tại Hà Nội đã chứng minh quyết định của tập thể lãnh đạo Thành ủy hoàn toàn đúng đắn. Quyết định này cũng đã giúp cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tại Hà Nội có được thắng lợi trọn vẹn, không đổ máu, trở thành niềm tin, sự cổ vũ lớn lao đối với các địa phương trong toàn quốc, nhất là các thành phố lớn như Huế, Sài Gòn.

Sau khi hoàn thành việc xây dựng, củng cố 5 tiểu đoàn chủ lực ở Hà Nội và 2 chi đội ở các tỉnh lân cận, đồng chí Nguyễn Quyết đề nghị Trung ương phân công vào Nam chiến đấu. Từ năm 1946 đến năm 1950, đồng chí đã nắm giữ nhiều cương vị quan trọng như Chính ủy Trung đoàn 108, phụ trách mặt trận Quảng Nam - Đà Nẵng, chiến trường chính của Liên khu 5. Những chiến công vang dội tại đèo Hải Vân, Gò Cả, diệt đồn Núi Lở, cứ điểm Thu Bồn... dưới sự chỉ huy của đồng chí đã khiến quân địch khiếp sợ.

Trong chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954, đồng chí Nguyễn Quyết là một trong ba chỉ huy chiến dịch, được phân công trực tiếp chống chiến dịch Át-lăng, chiến dịch lớn chưa từng có của thực dân Pháp nhằm “xóa” vùng tự do Liên khu 5.

Gần trọn cuộc đời cống hiến cho cách mạng, cho Đảng; hết lòng phụng sự đất nước, phục vụ Nhân dân với những chiến công đặc biệt xuất sắc, Đại tướng Nguyễn Quyết đã được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Trong những ngày tháng Tám năm 2024, lãnh đạo thành phố Hà Nội đã tới thăm, chúc mừng Đại tướng Nguyễn Quyết. Vị tướng 102 tuổi đời khi đó đã chia sẻ hồi tưởng về mùa thu cách mạng cách đây 79 năm, khi Hà Nội đứng lên giành chính quyền dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ. Theo Đại tướng Nguyễn Quyết, thành công của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đúng như Bác Hồ đã dạy, là cuộc cách mạng mang tính nhân văn sâu sắc, đầy tính sáng tạo, chủ động, tự tin nhưng rất độc đáo, không theo một mẫu nào có sẵn.

70 năm sau ngày giải phóng, chứng kiến Thủ đô Hà Nội ngày càng phát triển, Đại tướng Nguyễn Quyết tin tưởng, mong muốn, thế hệ trẻ hôm nay không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, để thêm hiểu, thêm yêu và tự hào về lịch sử vẻ vang của Thủ đô, từ đó kiên định và vững tin vào đường lối và sự lãnh đạo của Đảng ta, từ đó đóng góp tâm sức, trí tuệ để đưa Thủ đô và đất nước ta ngày càng phát triển.