Đẩy mạnh liên kết vùng trong xử lý ô nhiễm các dòng sông
Hà Nội cần duy trì, phát huy giá trị các dòng sông Đánh thức tiềm năng các dòng sông Hà Nội Triển khai 5 nhóm giải pháp xử lý ô nhiễm nước các dòng sông |
Đó là chia sẻ của GS.TS Trần Đình Hòa, Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam tại tọa đàm “Giải pháp hồi sinh những dòng sông chết” do Báo Tiền Phong phối hợp với Văn phòng UBND TP Hà Nội tổ chức ngày 10/7.
Việc phục hồi không thể chậm trễ hơn nữa
Ô nhiễm các dòng sông là vấn đề môi trường nghiêm trọng ở Việt Nam trong những năm qua. Theo báo cáo của Cục Quản lý Tài nguyên nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhiều hệ thống sông ngòi ở nước ta ô nhiễm đến mức trầm trọng, mất đi chức năng của một dòng sông mà chỉ như kênh chứa nước thải như hệ thống các sông nội đô Hà Nội, hệ thống sông Cầu, hệ thống sông Nhuệ - Đáy hay hệ thống kênh thuỷ lợi Bắc Hưng Hải.
![]() |
GS.TS Trần Đình Hòa - Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm |
GS.TS Trần Đình Hòa, Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam cho rằng, thực trạng suy thoái cạn kiệt nguồn nước đang rất trầm trọng, việc phục hồi không thể chậm trễ hơn nữa.
Bản chất việc suy thoái, cạn kiệt nguồn nước của các địa phương là vấn đề tổng thể mang tính toàn cầu về an ninh nguồn nước. Đánh giá về các thách thức mà các tỉnh thành phải đối mặt, ông Hòa đã chỉ ra 3 nhóm thách thức chính trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước.
Trong đó, nguyên nhân trọng yếu tới từ sự phát triển nội tại trong các đô thị. Sau công cuộc đổi mới năm 1986, dân cư, khu đô thị mở rộng, nông thôn đô thị hoá, áp lực gia tăng dân số, sự phát triển kinh tế xã hội tạo ra áp lực rất lớn về việc sử dụng nguồn nước và xử lý nước thải. Đây là thách thức mà cả nước đang gặp phải, đẩy nhu cầu sử dụng nước tăng cao.
Bên cạnh đó, Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn trong việc kiểm soát nguồn nước. Cụ thể, tổng nguồn nước Việt Nam là 830 tỉ m3 nước/năm nhưng lượng nước này phần lớn lại đến từ nước ngoài. Riêng tại vùng Đồng bằng sông Hồng có lượng nước khoảng 140 tỉ m3/năm nhưng đã có tới 40% lượng nước từ nước ngoài.
![]() |
Các đại biểu chia sẻ tại tọa đàm |
Ngoài ra, chúng ta phải đối mặt với thực trạng biến đổi khí hậu rất trầm trọng hơn khi mùa mưa đến sớm và ít hơn.
“Các vấn đề trên đều mang tính toàn cầu, để giải quyết vấn đề về ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt không phải của riêng địa phương nào. Vì vậy, các địa phương phải bắt tay hợp tác giải quyết, không chỉ tại các địa phương có dòng sông chảy qua mà tất cả các địa phương liên quan cần liên kết để có giải pháp tổng thể.
Việc liên kết vùng không chỉ riêng về vấn đề thuỷ lợi, ứng phó thiên tai mà phải quyết liệt xử lý nước thải liên quan tới cả hệ thống dòng sông”, Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo ông Hòa, các công trình hiện nay đều được định hướng sử dụng với đa mục tiêu, không đơn thuần là cấp thoát nước, tưới tiêu mà nó được tận dụng phục vụ cho phát triển kinh tế xã hội nói chung.
Tắc ở đâu khơi thông ở đó
Hà Nội là một trong những địa phương đang phải đối diện với tình trạng ô nhiễm nặng nề tại các dòng sông nội đô.
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Đình Hoa, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hà Nội nhận định, nguyên nhân chính do tốc độ đô thị hóa rất lớn, ý thức của người dân không giữ gìn vệ sinh, vứt rác ra sông hồ; tình trạng quản lý đất đai lấn chiếm lòng sông, hồ.
![]() |
Ông Nguyễn Đình Hoa, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hà Nội chia sẻ tại tọa đàm |
"Chúng tôi đang rà soát tham mưu cho UBND TP Hà Nội, để nâng cấp trách nhiệm, ý thức của đội ngũ cán bộ cấp xã sau khi sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp. Phải xốc lên, phải tuyên truyền cho người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường", ông Hoa nói.
Một nguyên nhân khác được ông Hoa chỉ ra là do quy hoạch trước đây tất cả hệ thống xả thải, kể cả xả thải sinh hoạt, công nghiệp từ các cụm công nghiệp chưa có thiết kế xử lý thu gom vào khu vực riêng. Nhiều nơi có tình trạng xả thải trực tiếp ra các dòng sông.
Bên cạnh đó, một nguyên nhân quan trọng dẫn đến các dòng sông bị ô nhiễm là do không còn dòng chảy. Theo ông Hoa, hiện mực nước của hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình thấp hơn so với trước đây, có thời điểm thấp hơn mặt nước trước đây và thiết kế đê tối đa 14m nên ảnh hưởng lớn đến hệ thống thủy lợi.
Có những công trình xây dựng từ thời Pháp, có công trình xây những năm 60-70 của thế kỷ trước, thiết kế mực nước so với hiện nay chênh 2-4m. Vì vậy nay phải đầu tư máy bơm thì mới có thể bơm lên được. Đây là nguyên nhân chính gây ra nước sông nội đô bị thấp hơn, không bơm vào thì không có nước chảy trong nội đô.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội bày tỏ mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường, lãnh đạo các Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh hỗ trợ Hà Nội bằng tâm huyết, trách nhiệm, hướng tới bảo vệ môi trường, đầu tư hệ thống thủy lợi, đê điều để bảo vệ nguồn nước sạch từ thượng nguồn đến hạ lưu để dòng sông sạch đẹp đi qua các địa phương.
Về giải pháp của thành phố "hồi sinh" các dòng sông, ông Nguyễn Đình Hoa cho biết, thời gian qua TP Hà Nội rất quan tâm đến vấn đề cải tạo làm sống lại những dòng sông, trước hết là sông trong nội đô.
Cụ thể, Hà Nội đã tập trung đầu tư vào các công trình thủy lợi, củng cố các trạm bơm và trạm xử lý nước thải. Ví dụ hiện nay, Hà Nội đang nghiên cứu để trình 2 tháng nữa khởi công đầu tư xây dựng trạm bơm ở cụm đầu mối Liên Mạc trực tiếp bơm nước sông Hồng vào sông Nhuệ. Dự án đã được HĐND TP Hà Nội phê duyệt với mức đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng, trong đó giải phóng mặt bằng khoảng 900 tỷ đồng.
"Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đang thẩm định để trình UBND TP phê duyệt. Giai đoạn 1 sẽ bơm nước trực tiếp vào hệ thống sông Nhuệ. Giai đoạn 2 tiếp tục kè sông Nhuệ từ đê Liên Mạc đến hết cầu Trắng", ông Hoa chia sẻ.
Một dự án khác được nghiên cứu tại khu vực huyện Phúc Thọ (cũ), sẽ được xin ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Môi trường để bơm nước từ sông Hồng và lưu vực sông Đáy.
Song song với đó, Sở đã khảo sát và thường xuyên giao các công ty công trình thủy lợi rà soát nâng cấp hệ thống thủy lợi, liên quan đến rất nhiều dòng sông nội đô.
"Nguyên tắc sông muốn sạch phải có nước sạch, tắc ở đâu phải khơi thông ở đó. Đó là nguyên tắc cải tạo các dòng sông", ông Hoa khẳng định.
Thời gian tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã báo cáo UBND TP Hà Nội tiếp tục thực hiện phong trào xây dựng Nông thôn mới. Trong đó, thành phố phát động cải tạo nâng cấp các hệ thống hồ chứa, kể cả hồ thủy lợi vừa dự trữ nước, vừa đảm bảo môi trường. Thực tế đã có những hồ rất ô nhiễm, nay có thể tắm, cảnh quan rất đẹp như ở Hoài Đức, Đông Anh...
Hiện với những hồ do thành phố quản lý, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đang cho rà soát và xây dựng đơn giá định mức để kết hợp với thủy lợi, phục vụ tưới tiêu, dự trữ nước, kết hợp nông nghiệp với du lịch.
Tin liên quan
Cùng chuyên mục
Đọc thêm

Từ 1/1/2031, dừng sản xuất, nhập khẩu sản phẩm nhựa sử dụng một lần

Động lực thúc đẩy hoạt động tái chế rác thải

Tỉnh Quảng Trị phê duyệt đấu giá quyền khai thác 20 mỏ khoáng sản

Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục mưa lớn

Chủ động ứng phó với mưa lớn, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất

Hà Nội khắc phục kịp thời khi có tình huống thiên tai xảy ra

Thúc đẩy các giải pháp bền vững xử lý rác thải điện tử

Nắng nóng kéo dài ở miền Bắc và miền Trung

Điều kiện cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng
