Giải pháp nào để xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường theo Nghị quyết 68?

Ngày 30/5, Báo Thanh Niên tổ chức hội thảo “Xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường” để tìm ra nhiều giải pháp giúp hiện thực hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Quang cảnh hội thảo

Cần những hỗ trợ bước đầu

Bà Nguyễn Thị Thảo Nguyên, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hòa Phát cho biết, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân được xem là cú hích lớn về chính sách, tháo gỡ những điểm nghẽn lâu nay và khơi dậy tinh thần dân tộc trong cộng đồng doanh nghiệp.

Thực tế, mỗi doanh nghiệp như một tế bào của nền kinh tế. Mỗi tế bào khỏe mạnh thì nền kinh tế mới khỏe mạnh. Vì vậy, doanh nghiệp không chỉ tập trung vào thị trường quốc tế mà còn xác định rõ vai trò trụ cột nội địa bằng việc cung ứng các sản phẩm phục vụ hạ tầng và công nghiệp trong nước, thể hiện tinh thần tự lực, tự cường.

Theo bà Thảo Nguyên, Hòa Phát đã chứng minh được năng lực sản xuất nội địa khi xuất khẩu ống thép sang Mỹ mà không bị áp thuế chống bán phá giá, nhờ tỷ lệ nội địa hóa cao và nguồn gốc nguyên liệu rõ ràng.

Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt muốn tồn tại và phát triển không chỉ phải cạnh tranh với hàng nhập khẩu giá rẻ mà còn phải đủ sức làm trụ cột nội địa, đúng với tinh thần tự lực, tự cường theo Nghị quyết 68.

Tương tự, ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT Việt Thắng Jean cho biết, để đáp ứng các yêu cầu, tiêu chuẩn của quốc tế, doanh nghiệp từng phải bán đất để đầu tư dây chuyền công nghệ 3D, vốn lên đến 25 triệu USD.

Nếu không đầu tư, không chuyển đổi thì doanh nghiệp không thể cạnh tranh và xuất khẩu hàng hóa. Tuy nhiên, khoản đầu tư đó thực sự là gánh nặng cho doanh nghiệp trong tình hình kinh tế đang ngày càng khó khăn.

Theo ông Việt, ngành Dệt may với hơn 11.000 doanh nghiệp, phần lớn là doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc hộ gia đình đang tụt hậu nghiêm trọng về năng suất và công nghệ. Hiện nay, tỷ lệ doanh nghiệp ứng dụng tự động hóa mới khoảng 6%.

Trong khi đó, Trung Quốc, Bangladesh đã áp dụng công nghệ 4.0 từ lâu nên giá thành thấp, chất lượng ổn định. Vì vậy, doanh nghiệp Việt nếu không đầu tư công nghệ, không thay đổi sẽ thua ngay trên sân nhà.

Tuy nhiên, cũng theo ông Việt, nguồn vốn đầu tư cho việc ứng dụng công nghệ sản xuất không hề nhỏ. Vì vậy, doanh nghiệp rất cần có những chính sách thực chất hơn về tín dụng ưu đãi, tài chính xanh, đất đai trong khu công nghiệp và đặc biệt là quỹ hỗ trợ đổi mới công nghệ trong sản xuất.

“Muốn doanh nghiệp bứt phá thì Nhà nước phải hỗ trợ bước đầu, giống như nâng bàn đạp để đạp mạnh hơn. Nếu không thì sẽ có rất ít doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể đủ sức đầu tư như công ty đã làm”, ông Phạm Văn Việt nói.

Ông Trương Sỹ Bá, Chủ tịch Tập đoàn Tân Long cho biết, để đầu tư được dây chuyền công nghệ hiện đại đủ tiêu chuẩn, phía doanh nghiệp cần nguồn vốn rộng hơn, mở hơn. Lãi suất ngân hàng cho vay 8 - 10% như hiện nay là thách thức lớn bởi biên lợi nhuận của ngành Nông nghiệp không cao.

Vì thế, doanh nghiệp mong muốn có được lãi suất ưu đãi hơn cho ngành Nông nghiệp, đặc biệt ưu tiên cho những đơn vị đang đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng, chế biến, bảo quản sau thu hoạch.

Làm chủ cuộc chơi

Theo ông Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập Báo Thanh Niên, những khó khăn của giai đoạn toàn cầu hóa như đại dịch, biến đổi khí hậu, đứt gãy chuỗi cung ứng… đã tôi luyện bản lĩnh quốc gia và doanh nghiệp Việt Nam.

Tuy nhiên, muốn phát triển kinh tế bền vững, Việt Nam không thể trông chờ vào may mắn mà phải vươn lên bằng nội lực. Mỗi lần vượt qua khó khăn là một lần doanh nghiệp trưởng thành, kiên cường hơn.

Ông Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập Báo Thanh Niên phát biểu

Theo các chuyên gia kinh tế, muốn tự lực, tự cường, trước tiên doanh nghiệp Việt cần vượt qua các hạn chế nội tại gồm: Nền sản xuất vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu. Mỗi năm, Việt Nam phải nhập tới 85,4% xơ sợi, 50% nguyên phụ liệu ngành Dệt may, 45% da giày và tới 80% sản phẩm nhựa. Ngay cả nông nghiệp, vốn là thế mạnh cũng phụ thuộc đến 70% máy móc, 80% giống rau và 60% giống ngô từ nước ngoài.

Do đó, doanh nghiệp Việt Nam cần phải làm chủ đầu vào và đầu ra, nghĩa là vừa phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, vừa đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Khi đó, doanh nghiệp Việt mới có thể bước vào sân chơi toàn cầu với tâm thế ngang hàng chứ không mãi là bên yếu thế trong các cuộc mặc cả về thuế, về nguồn gốc sản phẩm...

TS Trần Du lịch, chuyên gia kinh tế cho biết, xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường không đồng nghĩa với việc tự cung tự cấp, khép kín và tách rời toàn cầu. Việt Nam không thể quay lại thời kỳ mỗi nước làm giày dép, quần áo cho riêng mình. Bởi thế giới đang vận hành trên nguyên tắc phân công lao động nhưng điều quan trọng là phải chuyển từ lệ thuộc sang tương thuộc.

Vì vậy, Việt Nam cần tham gia vào các khâu có giá trị gia tăng cao nhất trong chuỗi cung ứng toàn cầu nếu muốn thoát khỏi mô hình gia công, xuất khẩu nhiều nhưng thu về giá trị thấp.

Theo TS Trần Du Lịch, đây là thời điểm thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam bứt phá. Bởi việc các quy định nội dung Nghị quyết 68 đã tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho doanh nghiệp Việt Nam tận dụng.

Điều quan trọng còn lại là sự quyết liệt trong thực thi chính sách và hành động thực chất của các cấp, các ngành và cách vận dụng triển khai đến doanh nghiệp đạt hiệu quả ra sao.

Ngoài ra, khi áp dụng Nghị quyết 68, cộng đồng doanh nghiệp cũng mong muốn có thể cạnh tranh bình đẳng với hàng nước ngoài nhập vào Việt Nam. Vừa qua, hàng giá rẻ của nước ngoài tràn vào Việt Nam rất nhiều khiến cho việc cạnh tranh không lành mạnh.

Ngoài việc cạnh tranh trên thị trường quốc tế, doanh nghiệp Việt cũng cần tạo được môi trường nội địa đủ tốt để phát triển lớn mạnh hơn.