Hà Nội hồn thiêng văn hóa và khát vọng tuổi trẻ

Sự kiện không chỉ là dịp để tri ân, nhìn lại chặng đường hào hùng của dân tộc mà còn mở ra một không gian suy ngẫm, nơi mỗi người thêm thấm thía vai trò của Hà Nội, trái tim cả nước trong quá khứ, hiện tại và tương lai.

Tọa đàm vinh dự có sự tham gia của các diễn giả, khách mời: Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong; Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội; Giáo sư. Tiến sĩ khoa học Vũ Minh Giang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia...

Tọa đàm “Ký ức 80 năm – Mùa thu lịch sử” truyền đi thông điệp để mỗi người thêm thấm thía hơn về Hà Nội, trái tim cả nước trong quá khứ, hiện tại và tương lai

Hà Nội – Trái tim của Cách mạng Tháng Tám

Những chia sẻ của các diễn giả đã đưa người nghe trở lại mùa thu lịch sử năm 1945. GS.TS Vũ Minh Giang gợi nhớ: từ năm 1941, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về nước, công tác chuẩn bị cho khởi nghĩa đã được tiến hành kiên trì, bền bỉ. Giờ phút Hà Nội vùng lên ngày 19/8/1945 không phải là sự bùng phát ngẫu nhiên mà là kết quả của quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, kết hợp với sự nhạy bén, quyết đoán trong nắm bắt thời cơ. “Hai bài học lớn nhất là sự chuẩn bị chu đáo và khả năng chớp thời cơ” – ông nhấn mạnh.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong thì khẳng định: thành công của ngày 19/8 là kết tinh sức mạnh của lòng dân, mà hạt nhân là Đảng bộ Hà Nội. Dù thời điểm đó chỉ có chưa đầy 50 đảng viên, nhiều đồng chí bị giam cầm, nhưng Đảng bộ Thủ đô đã khơi dậy, tổ chức và dẫn dắt được sức mạnh khổng lồ của quần chúng, đặc biệt là những thanh niên tuổi đôi mươi – những người trở thành “chủ nhân” thực sự của Mùa thu Cách mạng.

Đáng chú ý, khi quân lệnh Trung ương chưa kịp về tới Hà Nội, Đảng bộ Thủ đô đã chủ động phát động khởi nghĩa. Đó là minh chứng rõ ràng cho bản lĩnh, sự quyết đoán và khả năng xử lý tình huống khôn khéo của những nhà lãnh đạo trẻ tuổi. Nhờ vậy, Hà Nội giành chính quyền trọn vẹn trong ngày 19/8 mà không đổ máu – mở ra con đường cho cả nước giành thắng lợi.

Phố phường Hà Nội những ngày kỷ niệm 80 năm Mùa thu tháng Tám

Tinh thần chủ động, sáng tạo, bản lĩnh và linh hoạt ấy như các nhà nghiên cứu khẳng định vẫn còn nguyên giá trị cho hôm nay. Đó chính là ngọn lửa truyền cảm hứng để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hà Nội bước vào kỷ nguyên mới với niềm tin xây dựng một Thủ đô giàu đẹp, văn minh, hiện đại.

Hà Nội – Hồn thiêng văn hóa dân tộc

Nếu Cách mạng Tháng Tám khẳng định Hà Nội là “trái tim” của dân tộc, thì chiều sâu văn hóa đã làm nên “hồn thiêng” của Thủ đô nghìn năm văn hiến.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh: Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị mà còn là thủ đô tinh thần của cả nước. Văn hóa Tràng An thanh lịch, hào hoa đã thấm sâu vào nếp sống, phản ánh trong ca dao, tục ngữ, âm nhạc, nghệ thuật. “Trong lĩnh vực văn hóa, những chuyển động ở Hà Nội thường trở thành định hướng cho cả nước. Điều đó khẳng định sức hội tụ và lan tỏa đặc biệt của văn hóa Thủ đô” – ông chia sẻ.

Với GS.TS Vũ Minh Giang: Hà Nội là nơi lắng đọng nhiều trầm tích văn hóa nhất, giữ được cốt cách Việt Nam trong mọi biến thiên lịch sử. Ông ví văn hóa Hà Nội như một “nguồn lực vô hình” nhưng vô cùng mạnh mẽ: văn hóa không chỉ là bản sắc, mà còn là sức mạnh mềm, là nền tảng cho sự phát triển bền vững.

Thanh niên Hà Nội – Thế hệ tiếp nối hào khí lịch sử, khẳng định khát vọng tuổi trẻ hôm nay

Ở góc nhìn của nhà lãnh đạo thành phố, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong cho biết: Hà Nội đã xác định 5 trụ cột phát triển cho tương lai, trong đó văn hóa – con người là trung tâm, kết hợp cùng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và đô thị thông minh. Khai thác đúng giá trị văn hóa không chỉ để bảo tồn di sản, mà còn thúc đẩy tăng trưởng, nuôi dưỡng mạch nguồn ngàn năm và khơi dậy khát vọng của thế hệ trẻ. Khi những người trẻ Hà Nội tự tin mang bản sắc Thủ đô ra thế giới, đó cũng là lúc văn hóa trở thành sức mạnh mềm, nâng tầm vị thế Hà Nội trên bản đồ khu vực và quốc tế.

Tiếng nói từ lịch sử và khát vọng tuổi trẻ Thủ đô

Phát biểu tại tọa đàm, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong đã dành nhiều thời gian để nói về vai trò, đóng góp và sứ mệnh của thanh niên Hà Nội.

Ông nhấn mạnh: “Nếu nhìn từ lịch sử, thế hệ trẻ Hà Nội luôn là tầng lớp ưu tú, vừa gánh vác trách nhiệm, vừa thổi sức trẻ, sự sáng tạo vào mảnh đất ngàn năm văn hiến. Thủ đô của chúng ta có bề dày nghìn năm, trầm mặc trong ký ức, nhưng lại luôn tươi mới, trẻ trung bởi sức sống của thanh niên. Đây chính là nét khác biệt của Hà Nội so với nhiều thủ đô khác trên thế giới.”

Theo ông, trong hai cuộc kháng chiến, Hà Nội đã cống hiến cho đất nước hàng chục ngàn người con ngã xuống. Đó không chỉ là con số thống kê, mà là minh chứng về sự hy sinh to lớn của cả một thế hệ thanh niên dám gác lại giấc mơ riêng để chọn Tổ quốc mình. “Có thể nói, Thủ đô chính là địa phương có nhiều người con ngã xuống nhất trong kháng chiến. Mỗi sự hy sinh là một trang sử viết bằng máu, là hành trang lịch sử để lớp lớp thanh niên hôm nay bước tiếp” – Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh.

Tọa đàm “Ký ức 80 năm – Mùa thu lịch sử” tổ chức đúng dịp Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 – 19/8/2025) và Quốc khánh 2/9

Không chỉ trong chiến tranh, tuổi trẻ Hà Nội còn để lại dấu ấn trong thời bình với nhiều phong trào cách mạng mang tính tiên phong. Từ phong trào học sinh – sinh viên xã hội chủ nghĩa, đến những khẩu hiệu “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong” thời chống Mỹ, hay sau này là phong trào thanh niên tình nguyện mà Hà Nội cùng TP Hồ Chí Minh là cái nôi khởi nguồn. Ở bất cứ phong trào nào mang tính hiệu triệu của tuổi trẻ, đều có bóng dáng của thanh niên Hà Nội. Họ đi đầu, dấn thân và họ lan tỏa.

Từ thực tiễn ấy, vị lãnh đạo của Hà Nội cho rằng thế hệ trẻ Hà Nội ngày nay có nhiều điều kiện thuận lợi hơn cha anh: tri thức cao hơn, cơ hội hội nhập lớn hơn, và nhận được sự chăm lo của Đảng, Nhà nước, gia đình, xã hội. Nhưng đi cùng thuận lợi là trách nhiệm lớn lao: “Tôi tin tưởng rằng thanh niên Hà Nội hôm nay, với điều kiện tốt hơn nhiều thế hệ trước, sẽ có bước phát triển bứt phá, đóng góp nhiều hơn nữa cho Thủ đô và đất nước. Điều quan trọng là phải biết tận dụng cơ hội mang tính lịch sử này từ cách mạng công nghiệp 4.0, toàn cầu hóa, đến sự chuyển mình của Thủ đô để viết tiếp những trang sử mới xứng đáng với truyền thống”, ông nói.

Ông gửi gắm: “Lớp lớp thanh niên đã ngã xuống để hôm nay chúng ta có độc lập, tự do. Và thế hệ hôm nay phải nối tiếp được tinh thần ấy, biến khát vọng của tuổi trẻ thành hành động cụ thể, để Hà Nội không chỉ là thành phố của ký ức, mà còn là thành phố của tương lai, nơi tuổi trẻ tỏa sáng và dẫn dắt.”

Đặt người trẻ vào trung tâm

Từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu văn hóa, đồng thời là Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng: chính giới trẻ hôm nay vừa là nguồn cảm hứng, vừa là lực lượng trực tiếp kiến tạo và lan tỏa các giá trị văn hóa mới.

Ông chỉ rõ, chúng ta đã có nhiều ví dụ truyền cảm hứng từ chính thanh niên – những nghệ sĩ trẻ với tác phẩm nhân văn, những ca khúc phản ánh khát vọng hòa bình, những dự án khởi nghiệp sáng tạo hay các không gian văn hóa cộng đồng do giới trẻ tự xây dựng và vận hành. “Tất cả những điều đó chứng minh rằng, người trẻ không chỉ là thế hệ hưởng thụ văn hóa mà đang trở thành chủ thể sáng tạo, chủ động làm giàu thêm bản sắc của Thủ đô và đất nước” – PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.

Ban tổ chức tặng quà lưu niệm đến các diễn giả toạ đàm

Theo ông, để sức sáng tạo ấy trở thành động lực bền vững, xã hội cần tôn vinh những tấm gương trẻ tiêu biểu. Trong một xã hội hiện đại, đặc biệt ở Hà Nội – trung tâm văn hóa ngàn năm – những hình mẫu tích cực có sức lan tỏa lớn, giúp khích lệ, định hướng lối sống và nuôi dưỡng niềm tin cho cộng đồng.

Điều cốt lõi trước hết là có nhận thức đúng. Người trẻ phải ý thức rằng mình là trung tâm của công cuộc phát triển. Khi họ biết biến công nghệ, mạng xã hội, tri thức thành công cụ phục vụ cộng đồng, thay vì chỉ dùng cho giải trí, thì đó chính là cách chuyển hóa tiềm năng thành sức mạnh.

Cùng với nhận thức, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh đến vai trò của chính sách đồng bộ. Theo ông, phát triển văn hóa không thể chỉ dựa vào tình yêu và sự tự giác, mà cần một hệ thống chính sách pháp luật tạo khung pháp lý vững chắc. Đó là các chính sách về hợp tác công – tư, về thuế, về đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, để mở đường và khuyến khích người trẻ tham gia sâu hơn. Thực tế đã cho thấy, nhiều sự kiện sáng tạo ở Hà Nội do giới trẻ tổ chức thành công, bởi chính họ hiểu rõ ngôn ngữ, thị hiếu và nhu cầu của thế hệ mình.

Hà Nội, nơi mọi con đường, mọi ngõ phố đều chứa chan niềm tự hào về Thủ đô và dân tộc anh hùng

Từ đó, ông kết luận: “Điều quan trọng nhất là phải đặt người trẻ vào vị trí trung tâm trong sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa. Khi tuổi trẻ vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là nguồn cảm hứng, thì sự phát triển văn hóa mới thực sự bền vững, góp phần đưa đất nước bước vào tương lai bằng niềm tin và khát vọng của thế hệ mới.”

Tọa đàm “Ký ức 80 năm – Mùa thu lịch sử” khép lại nhưng dư âm còn âm vang trong lòng Nhân dân và những người trẻ. Những câu chuyện từ quá khứ không chỉ để tự hào, mà còn để soi chiếu hiện tại và mở lối cho tương lai.

Hà Nội hôm nay, trái tim cách mạng, hồn thiêng văn hóa vẫn đang bừng lên khát vọng đổi mới, sáng tạo, vươn tới tầm vóc mới. Từ ký ức mùa thu lịch sử 1945, đến mùa thu hôm nay, tinh thần ấy vẫn nguyên vẹn: một Hà Nội của bản lĩnh, của tình yêu, của niềm tin, kiêu hãnh và hào hoa muôn thưở.

Hương Giang