Hà Nội quan tâm chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em

Nâng cao chất lượng dân số trong bối cảnh đại dịch Covid-19

Ngày Dân số Thế giới là sự kiện thường niên diễn ra vào ngày 11/7 nhằm nâng cao nhận thức của toàn thế giới về các vấn đề dân số toàn cầu.

Kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới là dịp để nhân loại tự hào về những thành tựu trong lĩnh vực dân số, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, cải thiện đời sống, nâng cao chất lượng dân số và tuổi thọ của người dân, góp phần phát triển đất nước.

Ảnh minh họa

Trong thời gian qua, công tác dân số đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tỷ lệ tăng dân số bình quân giai đoạn 2009 - 2019 là 1,14%/năm, giảm nhẹ so với giai đoạn 1999 - 2009 (1,18%/năm).

Việt Nam là quốc gia đông dân thứ ba trong khu vực Đông Nam Á và thứ 15 trên thế giới. Sau 10 năm, quy mô dân số Việt Nam tăng thêm 10,4 triệu người. Số con trung bình mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm mạnh từ 6,39 năm 1960 xuống 2,33 con năm 1999, đến 2019 là 2,09 con/phụ nữ, dưới mức sinh thay thế.

Điều này cho thấy Việt Nam vẫn duy trì mức sinh ổn định trong hơn một thập kỷ qua, xu hướng sinh hai con ở Việt Nam là phổ biến. Tỷ số giới tính của dân số là 99,1 nam/100 nữ. Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam là 73,6 tuổi; Trong đó, tuổi thọ của nam giới là 71, nữ giới là 76,3 tuổi.

Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ trong nỗ lực chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em. Tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi và tỷ suất chết trẻ em dưới 5 tuổi đều giảm mạnh trong vòng hai thập kỷ qua. Tỷ số tử vong mẹ là 46 ca trên 100.000 trẻ sinh sống, giảm 23 ca so với năm 2009.

Kết quả này cho thấy Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu về giảm tỷ số tử vong mẹ sớm hơn so với kế hoạch đề ra trong Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự năm 2030 (45 ca/100.000 trẻ sinh sống đến năm 2030)

Tuy nhiên, công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) vẫn còn nhiều hạn chế đó là những vấn đề như: Mức sinh giữa các vùng còn chênh lệch đáng kể. Quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao và tiếp tục tăng. Tỷ số giới tính khi sinh đang ở mức nghiêm trọng và ngày càng lan rộng; Di cư diễn ra với cường độ mạnh trên phạm vi cả nước. Chất lượng dân số còn hạn chế.

Tỷ trọng dân số từ 15 - 64 tuổi vẫn chiếm đa số, khoảng 68% tổng dân số nhưng tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên đang tăng với tốc độ rất nhanh, chiếm 7,7%.

Mặc dù Việt Nam đang ở trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng nhưng tốc độ già hóa đang tăng nhanh. Điều này đòi hỏi chúng ta vừa phải đồng thời thực hiện các chính sách để thích ứng với già hóa dân số, vừa tranh thủ tận dụng nguồn nhân lực vàng cho phát triển kinh tế, tạo bứt phá để vượt qua bẫy thu nhập trung bình.

Hà Nội là thành phố đông dân thứ hai của cả nước và cũng có mật độ dân số cao thứ hai trong 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Mật độ dân số của thành phố Hà Nội là 2.398 người/km2, cao gấp 8,2 lần so với mật độ dân số cả nước.

Toàn thành phố đã đạt mức sinh thay thế (số con bình quân/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ -TFR là 2,1; Tỷ suất sinh thô giảm hàng năm, tuy nhiên chưa bền vững, đặc biệt mức sinh ở 18 huyện, thị còn cao).

Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên tuy có giảm qua từng năm nhưng chưa bền vững. Tỷ lệ tăng dân số hàng năm ở mức cao (theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019: Bình quân 2,22%/năm, mỗi năm tăng khoảng 160.000 người - tương đương dân số của 1 huyện), tạo áp lực lớn cho kinh tế - xã hội Thủ đô.

TP Hà Nội đã phê duyệt và triển khai thực hiện đồng bộ các đề án, chương trình, kế hoạch, hoạt động mô hình về nâng cao chất lượng dân số ở 30/30 quận, huyện, thị xã; 579/579 xã, phường, thị trấn đã mang lại kết quả rõ rệt.

Phụ nữ và trẻ em gái luôn là đối tượng quan tâm đặc biệt

Mặc dù gặp nhiều khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19 nhưng công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn thành phố Hà Nội 6 tháng đầu năm 2021 vẫn đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Số sinh là 46.727 trẻ (giảm 1.948 trẻ so với cùng kỳ); Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là 3.476 trẻ (giảm 207 trẻ so với cùng kỳ); Tỷ số giới tính khi sinh 113,3 con trai/100 con gái; Tỷ lệ sàng lọc trước sinh là 83,88%; Tỷ lệ sàng lọc sơ sinh (SLSS): 84,85%. Số người mới áp dụng biện pháp tránh thai là 399.170 người (đạt 105,1%).

Ảnh minh họa

Kỷ niệm ngày Dân số Thế giới năm nay, Tổ chức Dân số thế giới (UNFPA) kêu gọi các quốc gia hãy hành động để xóa bỏ những khoảng cách trong các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản (SKSS) nhằm bảo vệ sức khỏe của phụ nữ và trẻ em gái, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang hoành hành.

Trong đó, các quốc gia ưu tiên SKSS và quyền sinh sản cho mọi người thông qua việc tiếp cận thông tin và dịch vụ trước sự thay đổi về mức sinh và nhân khẩu học. Trong đại dịch, những gián đoạn trong cung cấp dịch vụ sức khỏe tình dục và sinh sản lại càng trở nên trầm trọng hơn khi các dịch vụ này bị coi là không thiết yếu.

Có những lo ngại rằng cuộc khủng hoảng đại dịch có thể bị lợi dụng như một cái cớ để hạn chế hoặc từ chối tạo điều kiện cho việc ra quyết định, quyền tự chủ, tự do đi lại hoặc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe của phụ nữ và trẻ em gái. Phụ nữ phải được trao quyền về giáo dục, kinh tế và chính trị để tự đưa ra những lựa chọn liên quan đến cơ thể mình và mong muốn sinh con của bản thân.

Tại Hà Nội, phụ nữ và trẻ em gái luôn được quan tâm đặc biệt. Hàng năm, 30/30 quận, huyện, thị xã tổ chức chiến dịch truyền thông lồng ghép dịch vụ KHHGĐ và nâng cao chất lượng dân số cho chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; Tuyên truyền, tư vấn, vận động chị em phụ nữ thực hiện các biện pháp tránh thai, thực hiện chăm sóc SKSS nhằm bảo vệ sức khỏe cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; Duy trì và phát triển mô hình chăm sóc SKSS vị thành niên, thanh niên…

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 xảy ra, Hà Nội duy trì các hoạt động truyền thông, tư vấn và cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS, KHHGĐ, các biện pháp tránh thai… cho phụ nữ thông qua các kênh truyền thông: Phát thanh, truyền hình, truyền thông nhóm nhỏ, cung cấp dịch vụ theo đúng quy trình khám, chữa bệnh của Bộ Y tế, đảm bảo phòng chống dịch bệnh cho phụ nữ.

Ngoài ra, nhiều mô hình chăm sóc sức khỏe tiếp tục được duy trì và nhân rộng tại các địa bàn trên toàn thành phố như mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng; Mô hình can thiệp truyền thông chăm sóc SKSS, KHHGĐ tới vùng dân cư đặc thù; Mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; Mô hình chăm sóc SKSS vị thành niên, thanh niên…

Hàng năm, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thành phố thường xuyên phối hợp với Hội KHHGĐ tổ chức các buổi truyền thông kiến thức SKSS, KHHGĐ cho các đối tượng là phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh, nam giới, vị thành niên, thanh niên...

Chi cục cũng phối hợp với Thành đoàn Hà Nội tổ chức truyền thông chăm sóc SKSS, KHHGĐ và các bệnh lây truyền qua đường tình dục cho các đoàn viên, thanh niên…

Đơn vị phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ, Liên đoàn Lao động tổ chức các chương trình truyền thông chính sách dân số - KHHGĐ, kiến thức chăm sóc SKSS, KHHGĐ, bình đẳng giới cho cán bộ trong hệ thống và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ …

Trong thời gian tới, Hà Nội tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo về công tác dân số; Nâng cao chất lượng dân số; Đưa tỷ số giới tính khi sinh dần về mức cân bằng tự nhiên; Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng; Thích ứng với già hóa dân số; Phân bố dân số hợp lý, góp phần phát triển nguồn nhân lực và dân số Thủ đô nhanh, bền vững.