Học cùng nghệ sĩ - làm phong phú hơn hoạt động giáo dục toàn diện

Đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả

Việc ban hành công văn nêu trên nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó yêu cầu “giáo dục đảm bảo hài hòa giữa tính toàn dân và tinh hoa, toàn diện và chuyên sâu, dân tộc và toàn cầu; phát triển giáo dục trên nền tảng văn hóa, các giá trị truyền thống của dân tộc”.

Đây cũng là hoạt động của Bộ GD&ĐT nhằm thực hiện Chỉ thị 17/CT-TTg ngày 6/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và tổ chức sinh hoạt hè cho trẻ em, học sinh, trong đó xác định mục tiêu của việc dạy học 2 buổi/ngày là nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện về đức - trí - thể - mỹ, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn, bổ ích, đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới.

Một buổi học vẽ của các bạn nhỏ tại Cung Thiếu nhi Hà Nội

Trước đó, Bộ GD&ĐT đã ban hành Công văn số 4567/GDĐT-GDPT ngày 5/8/2025 về hướng dẫn dạy học 2 buổi/ngày đối với các trường tiểu học, THCS và THPT, trong đó hướng dẫn việc chú trọng nâng cao chất lượng các hoạt động giáo dục toàn diện về đức - trí - thể - mỹ cho học sinh.

Tuy nhiên, để huy động được nhiều lực lượng xã hội tham gia vào trường học, đặc biệt là việc mời các chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông, cần những hướng dẫn cụ thể để thống nhất về mục đích, yêu cầu, điều kiện… và quy trình thực hiện nhằm đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả tổ chức hoạt động; phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, nhà trường, tâm sinh lý lứa tuổi học sinh; không gây quá tải cho học sinh và các bên liên quan.

Làm phong phú thêm hoạt động dạy học

Công văn được ban hành với các hướng dẫn cụ thể nhằm tạo điều kiện để học sinh được học tập, trải nghiệm với các hoạt động giáo dục tư tưởng, truyền thống, đạo đức, thể chất, thẩm mỹ, giáo dục hướng nghiệp, kỹ năng mềm thông qua sự tham gia của chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sỹ, huấn luyện viên, vận động viên nhằm làm phong phú thêm hoạt động dạy học, góp phần nâng cao phẩm chất, năng lực học sinh và thúc đẩy giáo dục toàn diện.

Văn bản trên cũng là cơ sở để kết nối nhà trường với cộng đồng nghệ thuật, nghề truyền thống, các tổ chức văn hóa - xã hội; góp phần bồi dưỡng giáo viên qua hoạt động kết hợp giảng dạy và sinh hoạt chuyên môn với chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên.

Bên cạnh đó, công văn hướng dẫn của Bộ GD&ĐT giúp bảo đảm việc tổ chức các hoạt động giáo dục có sự tham gia của chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sỹ, huấn luyện viên, vận động viên được tiến hành nghiêm túc, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật và điều lệ nhà trường; đồng thời phát huy sự tham gia của chính quyền địa phương, các lực lượng xã hội để xây dựng nền giáo dục hài hòa, bền vững, kết hợp giữa tính toàn dân và tinh hoa, toàn diện và chuyên sâu, dân tộc và toàn cầu.

Đa dạng hình thức tổ chức

Theo công văn hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, đối với các môn học, hoạt động giáo dục quy định tại Chương trình Giáo dục phổ thông được tổ chức dạy học vào buổi 1: Nhà trường có thể mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia dạy học theo các tiết học hoặc chuyên đề bảo đảm kế hoạch giáo dục nhà trường, kế hoạch môn học, hoạt động giáo dục và đáp ứng được yêu cầu cần đạt theo quy định.

Đối với các hoạt động tăng cường, trải nghiệm, câu lạc bộ nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống, giao lưu văn hóa… được tổ chức vào buổi 2: nhà trường có thể mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục theo kế hoạch giáo dục của nhà trường đã được phê duyệt.

Bộ GD&ĐT cũng lưu ý việc đa dạng hóa các hình thức tổ chức: tổ chức chuyên đề, hội thảo, tập huấn, biểu diễn, thi đấu, giao lưu nghề truyền thống…; gắn với mục tiêu giáo dục toàn diện và phát triển phẩm chất, năng lực học sinh thông qua việc bồi dưỡng, huấn luyện kỹ năng, truyền đạt kinh nghiệm thực tiễn về văn hóa, nghệ thuật, thể thao, lối sống, giá trị đạo đức giúp tạo không gian linh hoạt gắn kết học sinh với thực tiễn, phát triển năng khiếu, khơi gợi cảm hứng học tập.

Ưu tiên mời 4 nhóm chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ

Theo công văn hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, các nhà trường cần có kế hoạch cụ thể phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường về nhu cầu mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên; có sự đồng thuận của các lực lượng tham gia; khi hợp đồng phải trao đổi, thống nhất về quan điểm, nội dung, chương trình, phương pháp, tác phong sư phạm, nội quy, quy chế của ngành, của cơ sở giáo dục và bảo đảm các tiêu chuẩn, điều kiện đối với các chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên theo quy định; có cơ chế phối hợp và cơ chế tài chính rõ ràng, minh bạch, đảm bảo triển khai hiệu quả, ổn định, bền vững.

Đối với chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên, công văn của hướng dẫn của Bộ GD&DT nêu rõ yêu cầu: Có phẩm chất tốt, thành tích, uy tín; có khả năng truyền đạt, kinh nghiệm và kỹ năng sư phạm phù hợp với lứa tuổi học sinh. Trong đó, nhà trường ưu tiên mời:

Chuyên gia, nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao, bằng cấp, chứng chỉ phù hợp với ngành, nhóm ngành; có kinh nghiệm thực tiễn và uy tín nghề nghiệp trong lĩnh vực liên quan; có thành tích, công trình nghiên cứu được công nhận.

Nghệ nhân, nghệ sĩ đã đạt các danh hiệu do Nhà nước phong tặng hoặc đạt các giải thưởng cấp Bộ hoặc cấp tỉnh trở lên hoặc các Hiệp hội nghề nghiệp; có những đóng góp được giới chuyên môn và công chúng ghi nhận.

Huấn luyện viên có văn bằng, chứng chỉ huấn luyện viên do cơ quan có thẩm quyền cấp hoặc có thành tích huấn luyện vận động viên đạt giải thưởng trong các giải đấu thể thao thành tích cao; có kinh nghiệm thực tế trong công tác huấn luyện, đào tạo.

Vận động viên đạt đẳng cấp vận động viên cấp 1 trở lên hoặc đoạt huy chương, giải thưởng trong các giải đấu thể thao thành tích cao.

Việc học cùng diễn viên, nghệ sĩ sẽ làm phong phú hơn hoạt động giáo dục toàn diện tại nhà trường

Về cơ chế phối hợp, văn bản nêu rõ: giáo viên nhà trường giữ vai trò chủ trì, quản lý lớp học. Chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên giữ vai trò cung cấp kiến thức chuyên sâu, năng lực đặc thù và kinh nghiệm thực tiễn để bổ sung, hỗ trợ cho giáo viên nhà trường trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục bảo đảm chuẩn đầu ra.

Cơ chế phối hợp phải được thể hiện tường minh thông qua phân công nhiệm vụ, trao đổi chuyên môn, quản lý, sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và đánh giá hiệu quả phối hợp.

Về tài chính, Bộ GD&ĐT hướng dẫn: sử dụng ngân sách nhà nước theo dự toán được phê duyệt; đồng thời huy động, sử dụng các nguồn xã hội hóa hợp pháp. Việc chi trả phải công khai, minh bạch và thực hiện theo hợp đồng lao động đảm bảo quy định của pháp luật, trong đó quy định rõ quyền, nghĩa vụ của các bên, thời gian thực hiện và thù lao (nếu có).

Cần ban hành tiêu chuẩn, tiêu chí, chính sách đãi ngộ

Bộ GD&ĐT yêu cầu các Sở GD&ĐT chủ động tham mưu với UBND các tỉnh, thành phố thực hiện nhiều giải pháp, trong đó: cần xây dựng và ban hành tiêu chuẩn, tiêu chí, chính sách đãi ngộ cho chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sỹ, huấn luyện viên, vận động viên được mời phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương và các quy định của pháp luật; khuyến khích, tạo điều kiện cho việc xã hội hóa, huy động các nguồn lực hợp pháp từ cộng đồng, doanh nghiệp, tổ chức xã hội cùng tham gia theo quy định của pháp luật.

Bộ GD&ĐT cũng chỉ đạo các Sở GD&ĐT: xây dựng chương trình phối hợp giữa ngành giáo dục với các cơ quan, đơn vị văn hóa, nghệ thuật, thể thao, đoàn thể, chính quyền địa phương để huy động được người giỏi ngoài lực lượng nhà giáo tham gia giảng dạy, huấn luyện trong các cơ sở giáo dục phổ thông; xây dựng mô hình triển khai thí điểm, đánh giá, báo cáo, rút kinh nghiệm và nhân rộng tại địa phương; lập cơ sở dữ liệu và tổ chức tập huấn những kỹ năng sư phạm cơ bản, phù hợp với lứa tuổi học sinh theo cấp học cho chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên trước khi tham gia giảng dạy.

Công văn cũng hướng dẫn các cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu có trường phổ thông thực hiện các quy trình nghiệp vụ để thực hiện mời các chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên theo cơ chế đồng giảng và thỉnh giảng để bảo đảm quy tắc ứng xử, an toàn và đạt chất lượng, hiệu quả.

Trong đó, các nhà trường cần phải khảo sát nhu cầu thực tế của học sinh, cha mẹ học sinh và xây dựng kế hoạch nhà trường, kế hoạch dạy học cụ thể phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường để ký kết hợp đồng và có trách nhiệm thông báo công khai đến cha mẹ học sinh các khoản thu - chi liên quan đến việc mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sỹ, huấn luyện viên, vận động viên.

Cơ sở để huy động người giỏi ngoài lực lượng nhà giáo

Văn bản được ban hành tạo điều kiện cho các địa phương, các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu (có trường phổ thông) chủ động xây dựng và hoàn thiện các cơ chế về giáo dục theo thẩm quyền; tạo điều kiện cho các cơ sở giáo dục phổ thông đa dạng hóa các hình thức dạy học và tổ chức các hoạt động giáo dục, huy động sự tham gia của các lực lượng xã hội vào các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Nội dung hướng dẫn mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông là cơ sở để các địa phương ưu tiên, ban hành chính sách, chương trình phối hợp giữa ngành giáo dục với các cơ quan, đơn vị văn hóa, nghệ thuật, thể thao, đoàn thể và chính quyền địa phương để huy động được người giỏi ngoài lực lượng nhà giáo tham gia giảng dạy, huấn luyện trong các cơ sở giáo dục; xây dựng, trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành Nghị quyết quy định cụ thể về cơ chế, chính sách, kinh phí triển khai chủ trương mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong các cơ sở giáo dục phổ thông; bảo đảm nguồn lực thực hiện thường xuyên, ổn định và lâu dài.

Ngọc Minh