Học trò Hà Nội sáng tạo đồ dùng trong dạy và học lịch sử

Địa đạo Củ Chi (thuộc huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh) là một di tích lịch sử nổi tiếng của đất nước ta. Với khoảng 250 km đường hầm tỏa rộng như mạng nhện trong lòng đất, có các công trình liên hoàn với địa đạo như: Chiến hào, ụ, ổ chiến đấu, hầm ăn, ngủ, hội họp, sinh hoạt, quân y, bếp Hoàng Cầm... địa đạo Củ Chi đã đi vào lịch sử đấu tranh anh hùng của Nhân dân Việt Nam như một huyền thoại của thế kỷ 20 và trở thành một địa danh nổi tiếng.

Để giúp học sinh Hà Nội nói riêng và bạn trẻ cả nước nói chung có thể tham quan địa đạo một cách trực quan, sinh động, kết hợp yếu tố công nghệ thông tin mà không cần phải đến tận nơi, nhóm 5 học sinh gồm: Lưu Bảo Châu (9A7), Nguyễn Duy Kiên (9A6), Nguyễn Lâm Uyên (9A2), Lê Ngọc Khải Vỹ (9A7) và Nguyễn Thanh Mai (8A5) của trường THCS Cầu Giấy, Hà Nội đã cùng nghiên cứu, sáng tạo nên "Mô hình địa đạo Củ Chi”.

"Mô hình địa đạo Củ Chi” của nhóm học sinh trường THCS Cầu Giấy được trao giải Đặc biệt

Nhóm bạn trẻ cho biết, "Mô hình địa đạo Củ Chi” được làm bằng thạch cao, kích thước 75x110cm. Mô hình có bệ đỡ bằng gỗ, chân có đế xoay bằng bánh xe để di chuyển, xoay và nâng. Mặt trên cùng của mô hình minh họa cuộc sống trên mặt đất và trong lòng địa đạo Củ Chi, có đường ray bằng nhựa để robot (qua hình ảnh một cô dân quân) di chuyển đến các điểm cần giới thiệu trong lòng địa đạo.

Tại các mặt trong lòng đất của địa đạo, nhóm bạn trẻ sử dụng thạch cao kết hợp với các vật liệu tái chế để tái hiện. Các nhân vật người trong địa đạo được nặn bằng tò he. Để robot di chuyển và tăng tính tương tác, trải nghiệm cho người dùng nhóm bạn trẻ đã gắn thêm máy tính bảng và sử dụng các ứng dụng để mô hình trở nên sinh động, hấp dẫn.

“Khi vận hành, robot sẽ di chuyển theo kịch bản video trình chiếu để điều hướng người xem đến các vị trí trong địa đạo. Đèn led tại khu vực robot giới thiệu cũng sáng tạo hiệu ứng. Các điểm điều hướng robot gồm: Nắp hầm, hầm chứa vũ khí, lương thực, lỗ thông hơi, phòng nghỉ ngơi, phòng cứu chữa thương bệnh binh, phòng hội họp, hầm chông, ụ ổ chiến đấu, giếng nước, cửa ra sông Sài Gòn, hầm chữ A, bẫy rắn độc... đều gắn biển tên và gắn mã QR code để thuận tiện cho việc tra cứu mở rộng thông tin liên quan. Nguồn năng lượng phục vụ hoạt động của mô hình là pin năng lượng mặt trời”, Bảo Châu chia sẻ.

Mô hình mang đến những trải nghiệm thú vị cho bạn trẻ khi học lịch sử

Bảo Châu cho biết thêm, ở mô hình còn có phần trò chơi “Hỏi đáp kiến thức”. Người tham gia sẽ trả lời câu hỏi theo 3 cấp độ (dễ, trung bình, khó), mỗi cấp độ có 10 câu hỏi liên quan đến địa đạo Củ Chi. Toàn bộ nội dung thông tin được viết bằng ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Anh, có lời thu âm, tra cứu thông tin, video và nhiều câu hỏi tương tác... giúp học sinh có trải nghiệm hoàn toàn mới khi học lịch sử.

Trải nghiệm “Mô hình Địa đạo Củ Chi”, các bạn học sinh như được tham gia một tour du lịch học tập khám phá địa đạo Củ Chi mà không phải đến tận nơi. Đây cũng chính là sản phẩm STEM điển hình của việc tích hợp kiến thức lịch sử, địa lý trên nền tảng toán học, vật lý, công nghệ, kỹ thuật, tự động hóa.

Một mặt cắt của “Mô hình địa đạo Củ Chi”, các mã QR giúp tra cứu thông tin

“Mô hình địa đạo Củ Chi” sinh động, dễ hiểu, phù hợp với mọi lứa tuổi học sinh phổ thông trong và ngoài nước và có khả năng tiếp cận với khách du lịch quốc tế. Đặc biệt, mô hình góp phần không nhỏ vào quá trình hình thành và phát triển năng lực học tập của học sinh; tăng cường tính chủ động, sáng tạo, khơi dậy hứng thú và niềm đam mê tìm hiểu thêm về lịch sử, giáo dục tình yêu quê hương đất nước và niềm tự hào dân tộc; phù hợp với các phong cách học tập tiện ích, thông minh, phát huy nhiều năng lực của học sinh thế hệ gen Z.

Vì thế "Mô hình địa đạo Củ Chi” được nhận xét là đồ dùng học tập rất thực tế và hữu ích dành cho giáo viên và học sinh các cấp trong việc học lịch sử cũng như tìm hiểu về di tích lịch sử quan trọng của dân tộc. Đây không chỉ là sản phẩm STEM (các sản phẩm thiết kế để kích thích học sinh tham gia vào các hoạt động học tập và giải quyết vấn đề trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, và toán học) mà còn là sản phẩm STEAM (sử dụng các nguyên tắc của STEM cơ bản và tích hợp chúng thông qua nghệ thuật).

Với sự sáng tạo đó, "Mô hình địa đạo Củ Chi” đã xuất sắc đoạt giải Đặc biệt Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh thiếu niên và nhi đồng toàn quốc năm 2024.

Nguyễn Dũng