Không để “nhờn” luật giao thông…

Tranh thủ vi phạm

Từ khi Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực với mức phạt tăng mạnh, tình hình giao thông tại Hà Nội đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tai nạn và vi phạm luật giao thông giảm, ý thức của người dân được nâng cao.

Tuy nhiên, tình trạng "nhờn" luật vẫn diễn ra, nhất là những nơi và thời gian không có lực lượng chức năng chốt trực. Điều này cho thấy mức phạt cao chưa đủ mà còn cần sự hiện diện thường xuyên và giám sát hiệu quả của lực lượng chức năng.

Ghi nhận của phóng viên tại một số nút giao trọng điểm trên địa bàn thành phố Hà Nội cho thấy, trong khoảng thời gian ngắn lập chốt, lực lượng Cảnh sát giao thông đã phát hiện, xử lý nhiều trường hợp vi phạm các lỗi: Đi ngược chiều, điều khiển phương tiện đi lên vỉa hè…

Lực lượng Cảnh sát giao thông làm việc với một trường hợp vi phạm chở đồ cồng kềnh

Theo Phòng Cảnh sát giao thông Hà Nội, những hành vi này thường diễn ra vào các khung giờ cao điểm, mật độ phương tiện giao thông đông, người dân do vội, muốn đi nhanh hơn mà bất chấp luật giao thông để vi phạm. Khi bị cảnh sát xử phạt nhiều người lý giải do tắc đường và vội nên vi phạm.

Là một trong số hàng chục trường hợp vi phạm giao thông, bị lập biên bản về lỗi đi xe máy lên vỉa hè, anh Vũ Văn Hải (Thanh Xuân, Hà Nội) phân trần với Cảnh sát giao thông: "Hôm nay tôi có việc cần đến cơ quan sớm nhưng do đường bị tắc nên đi xe máy lên vỉa hè một đoạn. Tôi biết hành vi này là vi phạm giao thông, lần sau tôi sẽ rút kinh nghiệm”.

Một trường hợp khác là chị Nguyễn Thị Huệ (Đống Đa, Hà Nội) bị lập biên bản về lỗi đi ngược chiều, chị Huệ cho biết: “Do đường tắc, nếu phải đứng chờ đèn đỏ, tôi sẽ bị muộn giờ làm, nên tôi đã đi sang làn đường bên kia để đi trên vỉa hè. Tôi biết hành vi của tôi là sai, có thể gây nguy hiểm cho bản thân và những người tham gia giao thông khác, Vì vậy, tôi xin rút kinh nghiệm và hoàn toàn chịu trách nhiệm với lỗi mình đã vi phạm”.

Tình trạng vi phạm giao thông vẫn còn phổ biến, ngay cả khi Nghị định 168 ra đời, nâng mức xử phạt lên cao gấp nhiều lần

Để người vi phạm tâm phục ký vào biên bản, lực lượng chức năng cho họ xem hình ảnh vi phạm đã được cán bộ chiến sĩ ghi nhận qua thiết bị camera chuyên dụng. Các trường hợp chưa thể xử lý trực tiếp, lực lượng chức năng sẽ tiến hành gửi thông báo phạt nguội. Đây cũng là cách để không bỏ lọt, bỏ sót vi phạm.

Với hành vi đi xe máy lên vỉa hè, các trường hợp nêu trên sẽ bị cảnh sát lập biên bản xử phạt 5 triệu đồng và trừ 2 điểm giấy phép lái xe.

Đại úy Đào Duy Tân, thành viên tổ công tác Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 3 cho biết: Hiện nay tình trạng người tham gia giao thông cố tình đi ngược chiều, đi xe máy lên vỉa hè vẫn còn xuất hiện trong khung giờ cao điểm.

Đại úy Đào Duy Tân cho biết: "Để xử lý nghiêm tình trạng này, đơn vị thường xuyên lập các tổ công tác để tuần tra, xử lý trong các khung giờ trong ngày. Ngoài việc xử lý trực tiếp, chúng tôi cũng sử dụng các thiết bị nghiệp vụ để ghi hình, xử lý phạt nguội các trường hợp xe máy cố tình vi phạm”.

Tình trạng vi phạm giao thông có cả các em học sinh

Cũng liên quan đến vấn đề này, Thiếu tá Hoàng Văn Bình, Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 6 cho biết: Sau khi Nghị định 168/2024 có hiệu lực, tình hình trật tự an toàn giao thông đã có chuyển biến rõ rệt. Tuy nhiên hiện nay bắt đầu có sự "nhờn luật", đặc biệt là người điều khiển xe máy, họ sẵn sàng vi phạm khi không thấy bóng dáng Cảnh sát giao thông.

Theo Thiếu tá Hoàng Văn Bình, việc phạt nguội đối với xe máy không đơn thuần chỉ là biện pháp xử lý vi phạm. Quan trọng hơn, hình thức xử lý này còn góp phần làm thay đổi thói quen, hình thành ý thức tự giác chấp hành luật lệ giao thông cho người dân.

Thiếu tá Hoàng Văn Bình cho rằng: "Có một số khó khăn khi xử lý phạt nguội đối với xe máy, đó là tình trạng chưa sang tên đổi chủ. Đối với vấn đề trên, lực lượng Cảnh sát giao thông sẽ xác minh cụ thể từng trường hợp, nếu phát hiện hành vi vi phạm sẽ xử phạt nghiêm”.

Xây dựng văn hóa khi tham gia giao thông

Từ đầu năm 2025, khi Nghị định 168 chính thức được áp dụng, nó đã trở thành một trong những vấn đề được quan tâm nhất của người dân cả nước, đặc biệt là tại các thành phố lớn. Sức ảnh hưởng của Nghị định 168 đã lan tỏa sâu rộng đến mọi tầng lớp Nhân dân thông qua những thông tin xử phạt nghiêm minh được đăng tải trên phương tiện thông tin đại chúng, các kênh mạng xã hội…

Lực lượng Cảnh sát giao thông đặt máy quay làm bằng chứng vi phạm để phạt nguội

Tuy nhiên, tình trạng vi phạm giao thông vẫn còn phổ biến, ngay cả khi Nghị định 168 ra đời, nâng mức xử phạt lên cao gấp nhiều lần. Nguyên nhân là do thói quen lưu thông tùy tiện, coi thường luật, nhờn luật đã ăn sâu bám rễ vào ý thức của bộ phận không nhỏ người dân. Sợ bị phạt nặng nhưng nhóm này vẫn chưa thay đổi thói quen cũ, cần thêm thời gian và biện pháp để dần dần điều chỉnh.

Nguyên nhân thứ hai phải kể đến là do lực lượng Cảnh sát giao thông quá mỏng, trong khi lượng phương tiện quá lớn, có thể xử phạt được một vài chứ không thể trực tiếp dừng tất cả xe vi phạm cùng lúc để phạt. Vì vậy mới có hiện tượng Cảnh sát giao thông bắt được 1, 2 xe thì cả trăm xe cùng lúc tranh thủ lao lên vượt đèn đỏ hoặc đi lấn làn…

Bên cạnh đó, hiện vẫn có không ít người dân chưa thực sự coi trọng việc nâng cao ý thức, xây dựng văn hóa giao thông. Đây mới chính là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến ùn tắc, mất an toàn giao thông. Nhiều người cứ đi ra đường là chỉ nghĩ cách để vượt lên đi trước hoặc tránh né được lực lượng chức năng, chừng nào chưa bị phạt nặng thì vẫn xem luật lệ, văn hóa giao thông không phải việc của mình. Vấn đề này không phải do có hay không Nghị định 168, mà nó bắt nguồn từ giáo dục và văn hóa cộng đồng.

Lực lượng chức năng lập biên bản đối với một tài xế xe công nghệ

Để duy trì hiệu quả của Nghị định 168, điều đầu tiên cần phải làm là duy trì bền bỉ, thường xuyên công tác xử lý vi phạm, không có ngoại lệ, không có vùng cấm, công bằng, minh bạch. Có như vậy mới tạo thành thói quen biết sợ vi phạm của người dân.

Về phía người dân cần nhận thức rõ rằng thời gian qua văn hóa giao thông rất thấp. Nhiều người coi thường pháp luật, tham gia giao thông kiểu ích kỷ, thiếu tính xây dựng với cộng đồng xã hội. Mức phạt cao hiện nay là một lời cảnh tỉnh để chúng ta nhìn nhận lại thực tế, có sự điều chỉnh trong nhận thức cũng như hành vi.

Bên cạnh đó, để công tác xử lý vi phạm đạt hiệu quả cao hơn nữa cần nhanh chóng trang bị hệ thống camera ghi hình phục vụ xử phạt nguội. Có công nghệ xử phạt nguội sẽ vừa giảm tải cho lực lượng chức năng mà vẫn nâng cao hiệu quả xử lý.

Quan trọng hơn nữa là xử phạt nguội sẽ giảm thiểu tiêu cực, nhũng nhiễu trong xử phạt vi phạm giao thông, khiến người dân tâm phục khẩu phục, tránh tối đa va chạm giữa Cảnh sát giao thông và người điều khiển phương tiện. Việc quan trọng nhất là chúng ta phải xây dựng một “bức tường thành” văn hóa trong lĩnh vực giao thông. Đây mới chính là biện pháp hữu hiệu nhất để hạn chế vi phạm, qua đó giảm thiểu ùn tắc, tai nạn giao thông trên toàn quốc.

Lực lượng Cảnh sát giao thông lắp biển tuyên truyền về mức phạt theo Nghị định 168

Khi tham gia giao thông một cách có ý thức, hướng đến hành xử văn minh, mỗi người dân sẽ đặt một viên gạch, cùng chung tay xây dựng lên một bức “tường thành” ngăn chặn những thói xấu, hành vi vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng đến cộng đồng.

Bên cạnh những biện pháp tăng cường ý thức, văn hóa giao thông chúng ta cũng phải chỉnh sửa lại quy hoạch, hạ tầng, kiềm chế gia tăng phương tiện cá nhân cho phù hợp với hoàn cảnh thực tế. Đặc biệt là chú trọng đầu tư mở rộng hệ thống vận tải công cộng, tăng cường quản lý nhu cầu giao thông để giảm áp lực từ phương tiện và nhu cầu đi lại của người dân. Nhất là với những đô thị như Hà Nội, các biện pháp vĩ mô đó lại càng cần được quan tâm, chú trọng hơn.