Nghệ An: Gia đình 3 thế hệ mê hát dân ca Ví, Dặm...

Cái xóm nhỏ nằm lưng chừng một ngọn núi thuộc xã Ngọc Sơn huyện Thanh Chương ngày ngày vẫn nghe những làn điệu dân ca ngọt ngào của những người trong gia đình bà Lê Thị Vinh vào mỗi buổi xế chiều. Như một sự “phải lòng” với các làn điệu Ví – Dặm sâu lắng, dù vẫn còn nhiều vất vả, lo toan cho cuộc sống hằng ngày, gia đình bà vẫn luôn có một niềm say mê đặc biệt với dân ca.

Cả gia đình mê hát dân ca

Thuở còn nhỏ, bà Lê Thị Vinh thường ra bến sông Lam mỗi buổi chiều về, nơi có những chuyến đò chở đầy ắp tiếng hò ví dặm. Rồi cả khúc hát ru em của người mẹ già bên cánh võng những trưa hè nắng cháy, tất cả ngấm vào bà một cảm xúc khôn nguôi. Những khúc hát điệu hò ấy cứ vang mãi trong bà cho đến tận bây giờ. Là một gia đình làm nông, quanh năm suốt tháng chỉ quen với cày cuốc nhưng trong ngôi nhà nhỏ của bà vẫn thường ngân vang tiếng hát dân ca. Cả gia đình từ cụ bà đến em bé ai cũng say mê hát và hát rất hay. Bà bảo “Từ nhỏ khi nghe mẹ tôi hát ru các em, tôi đã lắp bắp hát theo. Lớn lên, mỗi lần ra ruộng tôi lại hát ghẹo với mấy người. Ngày đó, tôi tham gia các hoạt động văn nghệ quần chúng sôi nổi lắm. Bây giờ nhiều tuổi rồi, hát không còn được hay như trước nữa, nhưng tôi vẫn hát và thường hát ru cho cháu ngủ”.

Cả gia đình bà 3 thế hệ đều đam mê hát dân ca Ví, Dặm

Lê Thị Vinh nói. “Mỗi lần nghe mẹ tôi hát bài “Phủ tử tình thâm” là tôi lại trào nước mắt, có lẽ là do bài hát phù hợp với hoàn cảnh của gia đình tôi ngày đó. Đến bây giờ, ở cái độ tuổi “gần đất xa trời” nhưng từng câu từng chữ của bài hát tôi vẫn còn nhớ. Tui vẫn hay nói với con cháu là dạy các con hát dân ca là để các con luôn gắn bó với những kỷ niệm, có đi đâu cũng phải nhớ những tình cảm với quê hương xóm làng; biết yêu di sản văn hóa của quê mình.” Và bà đã truyền cho con gái, chị Võ Thị Vân, cho các cháu. Chị Vân chia sẻ “tôi được mẹ tôi dạy hát dân ca và bây giờ tôi lại dạy cho những đứa con của mình. Từ những điệu hát ru đưa trẻ thơ vào giấc ngủ, những điệu hát giao duyên hài hước dí dỏm, những điệu ví phường vải, ví đò đưa bay bổng... tất cả đều được chúng thuộc lòng”. Dân ca ví giặm đã dần dần ngấm vào tâm hồn của mọi thành viên gia đình bà Lê Thị vinh để rồi trở thành một niềm đam mê, một nhu cầu như bữa ăn, giấc ngủ. Cả gia đình bà 3 thế hệ: ông bà, con, cháu đều đam mê hát dân ca và tham gia nhiều hội diễn cấp xã, huyện, tỉnh. Chị Võ Thị Vân, giờ là chủ nhiệm CLB dân ca xã Ngọc Sơn: “Khi CLB dân ca của xã được thành lập, các thành viên gia đình tôi là những người đầu tiên gia nhập CLB.” Để duy trì và phát triển phong trào văn nghệ ở một vùng quê nghèo quả thật gian nan, chị Vân phải lặn lội tới vận động những người có năng khiếu ca hát tham gia vào CLB. Kinh phí hạn hẹp không có để phục vụ cho hoạt động của CLB, chị Vân không ngại viết thư ngỏ hay kêu gọi sự ủng hộ của mọi người, thậm chí bỏ tiền túi ra để trang trải cho hoạt động của CLB, chỉ với mục đích duy trì phong hát dân ca của xã nhà.

Anh Nguyễn Đình Hữu trưởng ban văn hóa xã Ngọc Sơn chia sẻ: “Các thế hệ trong gia đình bà Vinh và chị Vân hoạt đồng bằng sự yêu thích, bằng một niềm đam mê ca hát thật sự”. Ông Nguyễn Đình Đắc, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn và Phát huy di sản Dân ca xứ Nghệ cho biết: “Cách đây không lâu, chúng tôi về dự chương trình “trao truyền thế hệ”, chứng kiến việc bà Vinh đã truyền dạy những làn điệu ví giặm cho các thế hệ con cháu chúng tôi rất xúc động,. Chương trình hoàn toàn do các thành viên trong gia đình của bà thực hiện trên thực tế cuộc sống của gia đình. Điều gây ấn tượng là gia đình bà say mê với phong trào hát dân ca không vì mục đích gì, họ hát vì yêu thích, vì nhu cầu hát. Tôi được biết, gia đình bà còn bỏ tiền ra để thu hút mọi người vào CLB hẳn. Tôi cho rằng, đây là một trong những gia đình có truyền thống nhiều năm trong việc dạy hát dân ca và đạt kết quả đúng nghĩa đáng được ghi nhận”.

Một trong những khích lệ lớn dành cho Bà Lê Thị Vinh và chị Võ Thị Vân là vừa qua cả hai mẹ con bà đã vinh dự được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tặng bằng công nhận là nghệ nhân dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh.

Trò chuyện với chúng tôi, bà Vinh và chị Vân vui vẻ nói: Chúng tôi chỉ mong sao các thế hệ tiếp sau, hiểu được cái hay và biết yêu dân ca xứ Nghệ. Như vậy, dù có hát được hay không biết hát, mỗi lần nghe hát dân ca ví giặm họ sẽ thấu cảm được điệu hồn của quê mình, biết đồng cảm, biết sống và ước mơ nhiều hơn. Chúng tôi nghĩ hát dân ca không chỉ dừng lại ở đam mê…

Đình Nguyên – Minh Tuấn