Người trẻ thời AI “giữ lửa” nghề truyền thống

Với lối đi riêng, sản phẩm của họ là sự lên tiếng của tâm hồn, của ký ức văn hóa và của khát vọng bảo tồn những giá trị cha ông để lại.

Bài 1: Sản phẩm gò đồng kể chuyện văn hóa

“Chúng tôi không chỉ bán đồ trang sức, chúng tôi kể chuyện - về nghề, về quê hương, ký ức. Khi khách hàng cầm một sản phẩm trên tay, họ không chỉ thấy đẹp, mà còn cảm nhận được hơi thở văn hóa đang sống, đang hiện diện trong từng chi tiết”, anh Nguyễn Đức Anh, người sáng lập Tonkin Craft đã mở đầu câu chuyện của mình như vậy.

Mỗi sản phẩm một tác phẩm nghệ thuật

Nằm trên phố Khúc Hạo (Hà Nội) từ nhiều năm nay Tonkin Craft - thương hiệu chuyên chế tác trang sức, đồ decor và quà tặng thủ công bằng đồng, được thực hiện bởi những nghệ nhân Việt đã là điểm đến yêu thích của nhiều người, trong đó có cả du khách nước ngoài. Tại Tonkin Craft, mỗi sản phẩm tranh decor, bình lọ hoa, đèn treo, khay thìa đĩa, cốc nến hay đồ trang sức… đều được chế tác thủ công độc quyền, tỉ mỉ trong từng chi tiết.

Ông chủ thương hiệu Tonkin Craft Nguyễn Đức Anh

Ngắm từng sản phẩm, một nữ du khách đã tìm được một chiếc trâm đồng nhỏ xinh. Chị không ngừng ngắm nghía và lộ vẻ mặt hài lòng. “Nó gợi tôi nhớ đến chiếc kẹp tóc của bà tôi – món đồ bà vẫn giữ gìn như báu vật. Cảm giác cầm một sản phẩm thủ công, tinh tế đến từng chi tiết, thật sự rất đặc biệt”, nữ du khách cho biết.

Không ồn ào, không phô trương, từng đôi hoa tai nhỏ, từng chiếc trâm cài tóc giản dị đang lặng lẽ kể câu chuyện của văn hóa Việt - câu chuyện về đôi tay, về tâm hồn và khát vọng gìn giữ những giá trị tưởng như cũ kỹ nhưng lại chưa bao giờ lỗi thời.

Theo anh Nguyễn Đức Anh, người sáng lập Tonkin Craft, mỗi sản phẩm của Tonkin Craft là một hành trình kỳ công, bắt đầu từ việc lên ý tưởng thiết kế, thường dựa trên biểu tượng truyền thống như hoa sen, sóng nước, chữ Hán cổ, trống đồng, chuồn chuồn... Sau đó, đồng được chọn lọc kỹ lưỡng, cắt phôi, nung mềm và bắt đầu gò chạm hoàn toàn thủ công. Quá trình này bao gồm tạo hình, chạm hoa văn, đánh bóng, xử lý màu và hoàn thiện chi tiết. Cuối cùng là kiểm định chất lượng và đóng gói theo phong cách Tonkin – tối giản nhưng có hồn.

Sản phẩm trang sức đồng của Tonkin Craft

"Tonkin Craft không chỉ bán sản phẩm, mà bán trải nghiệm văn hóa và cảm xúc. Chúng tôi chú trọng thiết kế độc đáo, mang tính nghệ thuật, không chạy theo mẫu mã phổ thông. Mỗi sản phẩm là một bản thủ công thật sự, độc bản, có chiều sâu. Sắp tới, Tonkin Craft sẽ đính kèm thẻ kể chuyện (story card) cho từng sản phẩm, giúp người dùng hiểu về nguồn gốc, biểu tượng và ý nghĩa văn hóa của món đồ mình sở hữu”, anh Đức Anh chia sẻ.

Di sản 800 năm và niềm đam mê

Tonkin Craft ra đời từ chính đam mê và tình yêu với nghề gò đồng của anh Đức Anh. Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề gò đồng với hơn 800 năm lịch sử (làng gò đồng Đại Bái) từ nhỏ anh đã quen với tiếp gõ, tiếng búa của ông bà và bố mẹ. Ông bà, bố mẹ cũng là những người thầy dạy anh cách cầm búa, làm khuôn, tạo mẫu… và cảm nhận từng tiếng gõ vang lên như một phần nhịp sống.

Các sản phẩm trang sức từ đồng của Tonkin Craft

“Khi nhìn thấy những giá trị thủ công ngày càng bị mai một, tôi cảm thấy có trách nhiệm không chỉ gìn giữ mà còn phải tiếp tục sáng tạo và phát triển nghề gò chạm đồng. Từ đó, những sản phẩm làng nghề sống tiếp trong đời sống hiện đại, chứ không chỉ là ký ức quá khứ”, anh Đức Anh tâm sự.

Nghĩ là làm, anh chọn cái tên Tonkin Craft để gửi gắm niềm đam mê và quyết tâm của bản thân. Theo anh Đức Anh, “Tonkin” vốn là đọc trại âm tên Hán-Việt của địa danh Hà Nội, thời nhà Lê sơ gọi là Đông Kinh. Qua thời gian, “Tonkin” trở thành cách gọi của cả miền Bắc xưa – một vùng đất với chiều sâu lịch sử, văn hoá. “Craft” là cam kết với thủ công tinh xảo, tỉ mỉ. Anh muốn mang vẻ đẹp truyền thống đến với đời sống hiện đại, thông qua những món đồ thủ công có linh có linh hồn.

Mỗi sản phẩm đều chứa đựng tâm huyết của người thợ

Tuy nhiên, hành trình phát triển Tonkin Craft cũng không ít khó khăn. "Khó khăn lớn nhất là giữ vững tay nghề trong khi mở rộng sản xuất", anh Đức Anh thừa nhận. Nghề thủ công không thể nhân bản nhanh – mọi thứ cần thời gian, sự kiên nhẫn và tinh thần trách nhiệm. May mắn là những người thợ làm việc với bố mẹ anh từ xưa (Đồ đồng Đức Lan) đã có kinh nghiệm và tiếp tục gắn bó, cùng anh Đức Anh đào tạo và sáng tạo thêm. Dù vậy, đôi khi đơn đặt hàng vẫn phải chờ lâu hơn vì không thể làm ẩu.

Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu thủ công giữa thị trường đầy hàng công nghiệp cũng là một hành trình nhiều thử thách. Áp lực về tốc độ, giá cả và thói quen tiêu dùng nhanh khiến sản phẩm thủ công dễ bị lép vế. "Nhưng đây cũng là cơ hội – ngày càng có nhiều người tìm về giá trị bền vững, tính độc bản và chiều sâu văn hóa," Đức Anh lạc quan. Anh tin rằng muốn đi xa, nghề thủ công phải biết cách kể chuyện, làm đẹp và đi vào đời sống một cách tinh tế mà không đánh mất hồn cốt.

Tonkin Craft theo đuổi thiết kế tối giản, tinh tế nhưng giàu chiều sâu

Tonkin Craft theo đuổi thiết kế tối giản, tinh tế nhưng giàu chiều sâu, có thể cá nhân hóa theo từng nhu cầu. Sản phẩm được đóng gói chỉn chu, dễ tặng, dễ dùng, hiện đại mà vẫn giữ lại “chất đồng” từ màu sắc xử lý đến kỹ thuật chạm khắc. Đó là cách Tonkin Craft giúp truyền thống tồn tại giữa nhịp sống hôm nay, tạo nên "bản sắc mềm" giữ tinh thần truyền thống nhưng không đóng khung.

"Trong thời đại nơi mọi thứ đều có thể được thay thế bởi máy móc, chính sự không hoàn hảo - vết chạm tay, đường cong thiếu đối xứng, ánh đồng mờ cũ - lại trở thành dấu ấn riêng biệt. Đó là vẻ đẹp chỉ có thể được tạo ra bởi bàn tay người thợ, bằng thời gian, kiên nhẫn và tình yêu với nghề", anh Đức Anh chia sẻ.

(Còn nữa)

Nguyễn Dũng