Nhật Bản muốn hồi sinh ngành công nghiệp đang hấp hối

Một con cá voi Minke được kéo lên cảng Kushiro sau khi Nhật Bản dỡ bỏ lệnh cấm ngày 1/7

Bài liên quan

Dập tắt đám cháy tại trung tâm thương mại của người Việt ở Berlin

Quốc gia nào đứng đầu danh sách hộ chiếu quyền lực nhất thế giới?

Nền nông nghiệp Qatar hồi sinh sau cấm vận

Liên hợp quốc: 80 triệu việc làm sẽ biến mất vào năm 2030

Truyền thống đánh bắt cá voi

Đối với những người săn cá voi truyền thống tại Nhật Bản, những lần căng buồm ra khơi luôn là cuộc thám hiểm mang lại nhiều cảm xúc…

Tại buổi lễ trước khi hạm đội đánh bắt ra khơi ngày 1/7 vừa qua, ông Yoshifumi Kai, Chủ tịch Hiệp hội đánh bắt cá voi Nhật Bản đã có bài phát biểu đầy xúc động. Ông cho biết đang cảm thấy trái tim run lên khi xứ sở mặt trời mọc chính thức dỡ bỏ lệnh cấm 30 năm đối với đánh bắt cá voi thương mại trong vùng biển của mình.

Vài giờ sau khi ra khơi, những chiếc tàu của ngư dân quay trở lại cảng Kushiro phía Bắc Nhật Bản với hai con cá voi Minke mới được đánh bắt. “Sản lượng hôm nay khai thác được lớn hơn nhiều so với dự kiến. Tôi rất hạnh phúc”, ông Kai, Chủ tịch Hiệp hội cá voi loại nhỏ Nhật Bản cho biết.

Hai anh em ông Mitsuhiko Maeda (73 tuổi) và Saburo (71 tuổi) cho biết trước đây họ thuộc một đội 8 người chuyên săn bắt cá voi. “Đánh bắt cá voi là một phần cuộc sống của tôi", Maeda nói khi ông đang lái chiếc thuyền của mình tiến gần một con cá voi để khách du lịch có thể chiêm ngưỡng kỹ hơn.

Khi được hỏi về việc nối lại đánh bắt cá voi thương mại tại Nhật Bản, không ai trong số khách du lịch trên thuyền phản đối. “Tất nhiên, nó nên được khởi động lại. Nhật Bản vốn có văn hóa ẩm thực từ thịt cá voi”, Maeda nói thêm.

Maeda không có kế hoạch để hồi sinh sự nghiệp trước đây của mình. Tuy nhiên, ông vẫn thích ngắm cá voi vây, loài lớn thứ hai trong số các loài cá voi trên thế giới. "Tôi sẽ tiếp tục lái thuyền du lịch trên biển và chứng kiến những con cá voi được đánh bắt. Tôi muốn cả hai cùng tồn tại”, ông chia sẻ.

Năm 1986, Ủy ban Cá voi quốc tế (IWC) đã công bố lệnh cấm trên toàn thế giới về đánh bắt cá voi thương mại. Lệnh cấm đã khiến sự nghiệp săn bắt cá voi của anh em Maeda bị dừng đột ngột. Tuy nhiên, nhiều ngư dân Nhật Bản khác vẫn tiếp tục đánh bắt hàng trăm con cá voi mỗi năm trong nhiều thập kỷ. Họ sử dụng giấy phép đặc biệt được IWC cấp với mục đích “nghiên cứu khoa học”. Theo IWC, Nhật Bản đã giết 596 con cá voi trong mùa săn bắn năm 2017 và 2018. Hầu hết cá voi bị đánh bắt ở Nam Cực.

Giờ đây, Nhật Bản đã rút khỏi IWC, những người săn cá voi sẽ không còn hoạt động trong vùng biển quốc tế mà sẽ hành nghề trong khu vực đặc quyền kinh tế, kéo dài 200 hải lý từ bờ biển Nhật Bản. Tokyo đã bảo vệ quyền săn cá voi của mình và cho rằng đây là một phần quan trọng của văn hóa và truyền thống hàng hải Nhật Bản.

“Nhật Bản là một quốc đảo được bao quanh bởi đại dương và chúng tôi đã sử dụng cá voi làm thức ăn từ thời cổ đại", Kiyoshi Ejima, nhà lập pháp từ đảng Dân chủ Tự do cầm quyền của Nhật Bản và là người ủng hộ trung thành của ngành đánh bắt cá voi, cho biết.

Theo Cơ quan Thủy sản Nhật Bản, một hạn ngạch săn bắt đã được thiết lập ở mức 227 con từ nay đến cuối năm, gồm 150 con cá voi Bryde, 52 con cá voi Minke và 25 con cá voi Sei. Trong số ba loài trên, chỉ có cá voi Sei được liệt kê nguy cơ tuyệt chủng. Tuy nhiên, theo những người ủng hộ ngành đánh bắt cá voi, kế hoạch giết 227 con cá voi trong sáu tháng chỉ là khởi đầu. Điều này khiến một số chuyên gia lo lắng lên án vì cho rằng nó sẽ đe dọa các loài cá voi hiện đang suy giảm.

Ngành công nghiệp đang hấp hối

Sau sự tàn phá của Thế chiến lần thứ hai, thịt cá voi đã trở thành nguồn protein quan trọng ở Nhật Bản. Theo thống kê của Chính phủ, năm 1964, Nhật Bản tiêu thụ 154.000 tấn thịt cá voi. Những năm 1970 - 1980, cá voi chiên là món ăn phổ biến được phục vụ cho bữa trưa của học sinh.

Tuy vậy, ngành công nghiệp đánh bắt cá voi Nhật Bản vẫn phải đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng, đó là nhu cầu tiêu thụ thịt cá voi của người dân đang giảm dần. Trong năm 2017, người Nhật chỉ ăn 3.000 tấn thịt cá voi. Tính theo đầu người, nó tương đương với khoảng hai muỗng canh thịt cá voi mỗi năm.

“Vấn đề trước mắt của chúng tôi là làm thế nào để nâng cao lợi nhuận cho ngành đánh bắt cá voi”, ông Kai nói.

Các nhà phê bình cho rằng đó là một ngành công nghiệp đang chết dần và chỉ duy trì được nhờ tài trợ của Chính phủ. Cơ quan Thủy sản Nhật Bản đã phân bổ số tiền tương đương khoảng 463 triệu đô la Mỹ để hỗ trợ ngành đánh bắt cá voi cho năm tài chính 2019.

Nếu đánh bắt cá voi buộc phải tự chủ thì ngành công nghiệp này sẽ chết đuối rất nhanh”, Ramage, từ Quỹ Bảo vệ động vật quốc tế, cho biết.

Nhiều nhà hàng tại Tokyo trang trí lối vào bằng những bức tranh về cá voi trên biển và tự hào tôn vinh truyền thống ẩm thực phục vụ món thịt đặc biệt này. Anh Shintaro Sato, chủ nhà hàng Taruichi (ở Tokyo), đã in tờ rơi kỷ niệm việc nối lại hoạt động săn bắt cá voi thương mại. “Đó là mong muốn có ý nghĩa nhất đối với chúng tôi. Gia đình tôi đã phục vụ thịt cá voi trong nửa thế kỷ qua”, Sato thừa kế nhà hàng từ cha mình, vui mừng nói.

Trong khu chế biến, các đầu bếp cẩn thận bày ra các món ăn được trang trí bằng sashimi tim cá voi. Nồi chiên sủi bọt với những miếng thịt cá voi tẩm bột. Ngay cạnh đó là những đĩa bít tết cá voi được ướp miso thơm lừng. Sato cho biết, ông hy vọng việc khởi động lại việc săn bắt cá voi thương mại ở Nhật Bản sẽ giúp người trẻ tìm đến loại thịt này. Đáp trả những lời chỉ trích, ông nêu quan điểm: “Hãy tôn trọng văn hóa của nhau và ăn những gì mỗi người muốn”.