Phát huy thế mạnh vùng đất “trăm nghề”

Phát triển sản phẩm OCOP gắn với làng nghề truyền thống

Hà Nội có tới 47 nghề trong tổng số 52 nghề truyền thống của cả nước. Hiện TP có 1.350 làng nghề, trong đó 321 làng nghề truyền thống đã được công nhận.

Bên cạnh các làng nghề, Hà Nội còn có 1.136 hợp tác xã nông nghiệp đang hoạt động, 1.695 trang trại, 149 chuỗi liên kết được duy trì và phát triển, hơn 164 mô hình ứng dụng công nghệ cao; cùng với đó là hàng nghìn sản vật nông nghiệp nức tiếng xưa nay. Đây chính là tiềm năng thúc đẩy du lịch nông thôn trên địa bàn TP ngày càng phát triển.

Các sản phẩm OCOP của làng nghề truyền thống mây tre đan Phú Vinh (Phú Nghĩa, Chương Mỹ, Hà Nội) được đông đảo du khách trong nước và quốc tế quan tâm

Trong những năm qua, TP Hà Nội đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ làng nghề phát triển thông qua thực hiện có hiệu quả các chương trình xúc tiến thương mại, khuyến công quốc gia, khuyến công địa phương.

Qua đó, các chương trình góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, tạo việc làm tại các vùng nông thôn ngoại thành, thúc đẩy phát triển kinh tế của các địa phương, tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu qua các năm.

Các làng nghề đóng góp khoảng 8 - 10% tổng kim ngạch xuất khẩu trên địa bàn. Hiện Hà Nội có gần 200 làng nghề đạt doanh thu từ 10 - 50 tỷ đồng/năm, một số làng nghề đạt doanh thu từ 10.000 - 25.000 tỷ đồng/năm.

Mỗi làng nghề truyền thống hàm chứa trong mình những nét văn hóa độc đáo, cùng nhiều sản phẩm đặc trưng như: Làng Vạn Phúc (quận Hà Đông) với sản phẩm dệt lụa; làng Bát Tràng (huyện Gia Lâm) với các sản phẩm đồ gốm; làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây) với những nếp nhà cổ được lưu giữ qua nhiều thế hệ, cùng đặc sản gà mía, bánh tẻ Phú Nhi; hay Hồng Vân - ngôi làng ven sông Hồng thuộc huyện Thường Tín với trà thảo mộc 4 sao OCOP và tour tuyến tham quan di tích lịch sử, văn hóa...

Làng nghề Bát Tràng hiện vẫn giữ được những nét truyền thống vốn có của một nghề làm đẹp từ đất. Cả xã Bát Tràng có tới hơn 200 doanh nghiệp, hơn 1.000 gia đình sản xuất, kinh doanh gốm sứ, trong đó, có 140 nghệ nhân và hàng ngàn thợ giỏi. Nghề gốm đã tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động trong và ngoài địa phương.

Nằm trong làng nghề Bát Tràng, Trung tâm Tinh hoa Làng nghề Việt bố trí không gian nghề gốm Bát Tràng xưa và nay. Đây là nơi hội tụ giá trị truyền thống của Bát Tràng 1.000 năm qua. Mỗi một gia đình, mỗi một nghệ nhân sẽ lựa chọn những sản phẩm, những hiện vật có câu chuyện ý nghĩa và có thể đối với họ là rất quý để giới thiệu giao lưu cũng như trở thành mái nhà chung.

Còn tại làng lụa Vạn Phúc, những năm gần đây cũng bắt đầu xuất hiện các khu sản xuất mở để du khách vào xem thực tế quá trình làm lụa thay vì chỉ sản xuất trong mỗi gia đình và đưa sản phẩm ra thị trường qua nhiều khâu trung gian như trước đây. Du khách được nhìn tận mắt, tận nơi, thấy được sự vất vả của người làm nghề làm lụa truyền thống. Đấy là điều du khách rất thích.

Đặc biệt, các sản phẩm truyền thống và nghề truyền thống của Hà Nội được kết tinh từ sự tài hoa của những người thợ và truyền thống văn hóa từ ngàn đời nay của mảnh đất Kinh Kỳ.

Các sản phẩm của Công ty TNHH Dâu tằm tơ Mỹ Đức đều đạt chứng nhận OCOP

Không chỉ dẫn đầu cả nước về số lượng làng nghề, Hà Nội hiện cũng là địa phương đứng đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP. Theo báo cáo của UBND TP Hà Nội, đến nay, trên địa bàn TP có 1.649 sản phẩm OCOP, gồm 4 sản phẩm 5 sao, 13 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.098 sản phẩm 4 sao và 534 sản phẩm 3 sao.

Có được những con số ấn tượng trên là do thời gian qua, Trung ương và TP Hà Nội luôn quan tâm, hỗ trợ các làng nghề, chủ thể OCOP trong phát triển sản phẩm thủ thông qua các chương trình khuyến công, xúc tiến thương mại, du lịch.

Thông qua các chương trình đó nhằm phát triển kinh tế, tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu của các địa phương và doanh nghiệp. Đặc biệt, các sản phẩm của làng nghề, chủ thể OCOP luôn đa dạng về chủng loại, mẫu mã đẹp, chất lượng tốt và có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.

Mỗi sản phẩm OCOP đều là “sứ giả văn hóa”

Chương trình OCOP có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế nói chung và kinh tế nông thôn nói riêng. Phát triển sản phẩm OCOP sẽ phát huy tiềm năng, lợi thế khu vực nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân; góp phần cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với phát triển tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề, dịch vụ và du lịch nông thôn.

Thông qua, kinh tế nông thôn được thúc đẩy phát triển bền vững, trên cơ sở tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn; bảo tồn các giá trị văn hóa, quản lý tài nguyên; bảo tồn đa dạng sinh học, cảnh quan và môi trường, góp phần xây dựng Nông thôn mới đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững.

Các sản phẩm truyền thống và nghề truyền thống của Hà Nội được kết tinh từ sự tài hoa của những người thợ

Chương trình OCOP đã đánh thức tiềm năng sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp Thủ đô và là “cú hích” làm đổi mới tư duy sản xuất, đánh đúng, trúng nhu cầu tiêu dùng, tạo chuyển dịch mạnh mẽ trong xây dựng và phát triển kinh tế nông thôn.

Nhằm phát triển các sản phẩm OCOP gắn với làng nghề truyền thống, trong năm 2023, Hà Nội đã xây dựng các mô hình trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch, tại các xã: Bát Tràng (huyện Gia Lâm), Duyên Thái (huyện Thường Tín), Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên), Phú Nghĩa (huyện Chương Mỹ), Duyên Hà (huyện Thanh Trì), Di Trạch (huyện Hoài Đức), Vân Hà (huyện Đông Anh), Hòa Lâm (huyện Ứng Hòa), Vạn Phúc (quận Hà Đông)...

Việc ra đời các trung tâm trên nhằm kiến tạo môi trường triển khai hoạt động hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn, chủ thể sản xuất - kinh doanh làng nghề hình thành và phát triển hoạt động thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP. Làng nghề gắn với phát triển các hình thức du lịch trải nghiệm, góp phần tái cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn trên địa bàn thành phố.

Mỗi sản phẩm OCOP đều là “sứ giả văn hóa” của một địa phương

Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn cho biết: Mỗi sản phẩm OCOP đều là “sứ giả văn hóa” của một địa phương cụ thể, thể hiện truyền thống, phong tục, tập quán sinh hoạt của người dân. Do vậy, việc khai thác triệt để các yếu tố thể hiện giá trị văn hóa bản địa kết tinh trong sản phẩm OCOP giới thiệu đến du khách là rất cần thiết.

Để gắn kết phát triển du lịch với các sản phẩm OCOP, góp phần định vị điểm đến, tạo nét khác biệt, thu hút du khách, đòi hỏi các cấp, các ngành có sự phối hợp đồng bộ, mỗi chủ thể của điểm đến hay sản phẩm OCOP đều cần chú ý gìn giữ phát huy và chuyển tải các giá trị văn hóa đặc trưng trong phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng Nông thôn mới, trong từng sản phẩm OCOP.

Hà Nội có nhiều tiềm năng phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch nông nghiệp

Thời gian tới, Hà Nội sẽ tiếp tục hỗ trợ những điểm có điều kiện và tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng và các sản phẩm du lịch làng nghề truyền thống; xây dựng cơ chế và thực hiện chính sách về hỗ trợ đầu tư phát triển du lịch nông thôn, làng nghề; chính sách thu hút doanh nghiệp vào đầu tư phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn; xúc tiến quảng bá, bảo tồn giá trị văn hóa; hỗ trợ đào tạo cho người dân làm du lịch... qua đó tạo điều kiện để du lịch nông thôn phát triển, trở thành sản phẩm OCOP của TP Hà Nội.