Phát huy vai trò cầu nối của cộng tác viên dân số

Đi từng ngõ, gõ từng nhà

Những năm gần đây, Hà Nội luôn quan tâm, coi trọng công tác dân số và phát triển chăm sóc sức khoẻ sinh sản.

Hiện nay, Hà Nội đã đạt mức sinh thay thế. Công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình chuyển hướng sang dân số và phát triển, kế hoạch hóa gia đình không những góp phần làm giảm tỉ lệ sinh, tỉ lệ sinh con thứ ba trở lên mà còn có ảnh hưởng rất lớn đến việc giảm tỉ lệ mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai không an toàn, đồng thời, giảm số ca tử vong mẹ và trẻ em.

Công việc của các công tác viên dân số đòi hỏi luôn gần gũi, tuyên truyền hiệu quả chính sách dân số tới người dân tại địa phương

Cụ thể, 6 tháng đầu năm 2023, các chỉ tiêu cơ bản của thành phố Hà Nội về công tác dân số hoàn thành kế hoạch. Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên đạt 7% (giảm 0,04% so cùng kỳ 2022). Tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ đạt 68,2% (tăng 4% so cùng kỳ 2022). Tỷ lệ sàng lọc trước sinh đạt 85% (tăng 1,07% so cùng kỳ 2022).

Tỷ lệ sàng lọc sơ sinh đạt 88% (tăng 1,67% so cùng kỳ 2022). Tỷ lệ cặp nam nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 45% (tăng 17% so cùng kỳ 2022). Tỷ số giới tính khi sinh ở mức 112,1 trẻ trai/100 trẻ gái.

Những kết quả đó không thể không kể đến đóng góp của đội ngũ cộng tác viên dân số. Để giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, giữ vai trò quan trọng trong các hoạt động truyền thông dân số - kế hoạch hóa gia đình ở cộng đồng, thời gian qua đội ngũ cán bộ dân số, cộng tác viên dân số đã đẩy mạnh tuyên truyền về chính sách dân số, chăm sóc sức khỏe sinh sản tới người dân.

Gắn bó với công tác dân số hơn 5 năm, bà Nguyễn Thị Quế, cộng tác viên dân số phường Ngọc Lâm, quận Long Biên (Hà Nội) luôn nhiệt tình, trách nhiệm trong từng công việc.

Bà Nguyễn Thị Quế chia sẻ: "Thực tế cho thấy, việc tuyên truyền công tác dân số trên các phương tiện thông tin đại chúng bên cạnh những mặt ưu việt thì cũng có những hạn chế nhất định. Trong đó, đáng nói hơn cả là việc người nghe, người xem không thể tương tác, hỏi lại hay trao đổi để giải quyết các thắc mắc hay những nội dung chưa hiểu rõ, nhất là đối với những người có trình độ văn hoá chưa cao, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, các huyện ngoại thành.

Do đó, các hoạt động truyền thông dân số - kế hoạch hoá gia đình của mạng lưới cộng tác viên dân số ở cộng đồng có vai trò quan trọng trong việc cung cấp các kiến thức cơ bản cần thiết cho người dân. Có lợi thế là người sống cùng trong khu dân cư, họ hiểu rõ nhu cầu, đặc điểm của từng đối tượng để lựa chọn cách thức trao đổi và truyền đạt các nội dung cho phù hợp".

Vượt qua nhiều khó khăn

Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của đội ngũ cộng tác viên dân số thời gian qua còn gặp không ít khó khăn. Để việc tuyên truyền đạt hiệu quả, mỗi cộng tác viên dân số phải tốn không ít thời gian và công sức.

Đặc biệt, ở những địa bàn có dân nhập cư và biến động dân cư đông, cộng tác viên dân số khá vất vả khi cất công đến tận nhà gặp đối tượng cần tuyên truyền. Nhiều trường hợp, phải đi lại rất nhiều lần để gặp gỡ, giải thích, vận động, thuyết phục đối tượng. Đồng thời, họ còn phải thường xuyên sâu sát địa bàn để kịp thời cập nhật số liệu dân số kịp thời, chính xác.

Khối lượng công việc không nhỏ, nhưng theo nhiều cộng tác viên dân số, chế độ đãi ngộ vẫn còn khá “khiêm tốn”. Phụ cấp eo hẹp, nhiều trường hợp không đủ bù đắp chi phí đi lại để thu thập thông tin số liệu hay tuyên truyền, vận động...

Chính vì vậy, hằng năm, tại nhiều quận, huyện, số cộng tác viên dân số thường xuyên có sự thay đổi, phần nào ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động ở cơ sở.

Trong khi đó, công tác dân số ngày càng nảy sinh nhiều vấn đề mới cần giải quyết như: Quy mô, cơ cấu dân số thiếu ổn định; Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh còn cao, thậm chí có chiều hướng tăng trong những năm trở lại đây và chưa được khống chế; Chất lượng dân số còn thấp… trong khi việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình độ của cộng tác viên dân số còn chưa theo kịp.

Điều này đã cản trở không nhỏ đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội cũng như trong việc triển khai thực hiện công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình.

Các công tác viên dân số quận Nam Từ Liêm thảo luận, trao đổi với báo cáo viên về công tác thống kê báo cáo chuyên ngành dân số

Trong thời gian qua, Trung tâm Y tế quận Nam Từ Liêm đã tổ chức 2 lớp tập huấn nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho 257 cộng tác viên dân số thuộc 10 phường trên địa bàn quận.

Tại lớp tập huấn, các cộng tác viên được nghe bác sỹ Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế quận cung cấp kiến thức về: Phương pháp thu thập thông tin ban đầu, công tác thống kê báo cáo chuyên ngành dân số, ghi chép sổ A0, lập phiếu thu tin dân số - kế hoạch hóa gia đình và quản lý hộ dân cư; Kỹ năng cơ bản về truyền thông giáo dục sức khỏe, kỹ năng truyền thông dân số trong giai đoạn hiện nay...

Trong quá trình tập huấn, cộng tác viên đã thảo luận, trao đổi sôi nổi với báo cáo viên những vấn đề còn băn khoăn, vướng mắc sau mỗi nội dung tập huấn.

Đặc biệt, các cộng tác viên còn được thực hành đóng vai để thực hiện các kỹ năng truyền thông nhóm, kỹ năng tư vấn, vận động chuyển đổi hành vi, kỹ năng thăm hộ gia đình…

Công tác tập huấn cộng tác viên là kế hoạch hoạt động thường xuyên của Ban chỉ đạo công tác Dân số và phát triển quận Nam Từ Liêm, nhằm xây dựng mạng lưới cộng tác viên có năng lực và tâm huyết với công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình, góp phần đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu công việc trong tình hình mới, góp phần hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ của chiến lược dân số trên địa bàn.