Quy hoạch Thủ đô: Đổi mới tư duy, phát huy nguồn lực

Nhu cầu thực tiễn và nhiệm vụ cần thiết

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng từng chia sẻ: Thủ đô là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia; Trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch của cả nước, vì thế, mỗi lần lập quy hoạch là một dấu ấn phát triển quan trọng của Thủ đô.

Mục tiêu của việc lập và điều chỉnh quy hoạch lần này là phát triển Hà Nội trở thành đô thị hiện đại, thông minh, dẫn dắt và tạo hiệu ứng lan tỏa, liên kết vùng đô thị; Trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; Người dân Hà Nội có mức sống và chất lượng cuộc sống cao.

Hà Nội sẽ thúc đẩy phát triển các đô thị vệ tinh, TP trực thuộc; Quản lý chặt chẽ phát triển nhà ở cao tầng ở khu vực trung tâm; Triển khai đồng bộ các chương trình cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị; Phát triển không gian ngầm đô thị; Xây dựng khu vực nông thôn hài hòa với đô thị, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, bảo vệ môi trường cảnh quan, tạo sự bền vững.

Hà Nội định hướng phát triển hai TP trực thuộc Thủ đô là: TP Bắc sông Hồng (Mê Linh - Sóc Sơn - Đông Anh), TP phía Tây Hà Nội (Hòa Lạc - Xuân Mai)

Việc lập và điều chỉnh quy hoạch Thủ đô lần này cũng xuất phát từ thực tế, sau hơn 10 năm thực hiện Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô theo Quyết định số 1259 ngày 26/7/2011 của Thủ tướng Chính phủ, mặc dù diện mạo Thủ đô đã có nhiều thay đổi, cảnh quan ngày càng khang trang, hiện đại… nhưng trong quá trình triển khai vẫn còn bộc lộ những tồn tại, hạn chế như: Đồ án quy hoạch chưa phát huy được vai trò, vị thế, tiềm năng và thế mạnh của Thủ đô Hà Nội trong Vùng Thủ đô; Quy mô dân số đã vượt ngưỡng dự báo; Tỷ lệ đô thị hóa đạt thấp, chất lượng phát triển đô thị chưa đồng đều dẫn đến những khó khăn trong việc phân bố, điều tiết, quản lý và kiểm soát dân cư; Tiến độ triển khai các đô thị vệ tinh theo quy hoạch còn chậm; Kết cấu hạ tầng đô thị chưa theo kịp nhu cầu phát triển đô thị, tính đồng bộ chưa cao. Ngoài ra, việc tạo lập khu vực "hành lang xanh" với tỷ lệ 70% quỹ đất toàn TP đã tạo nên những giới hạn của sự phát triển đô thị…

Do đó, việc nghiên cứu, điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng Thủ đô để phù hợp với tình hình thực tiễn của TP và định hướng phát triển kinh tế - xã hội của TP trước mắt và lâu dài là rất cần thiết.

Nhìn nhận vai trò đặc biệt quan trọng của công tác quy hoạch, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội luôn coi việc lập quy hoạch và quản lý quy hoạch là công việc thường xuyên, là nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ XVII Đảng bộ TP. Thời gian qua, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND TP, các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu lập đồ án điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo quy trình, quy định của Luật Quy hoạch 2017, Luật Quy hoạch đô thị 2009, Luật Xây dựng 2014 và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 383/TTg-CN ngày 26/3/2021.

TP đã và đang phân tích, đánh giá cụ thể về 7 mục tiêu, quan điểm, định hướng và các giải pháp trọng tâm để Ban Cán sự Đảng UBND TP Hà Nội chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tư vấn nghiên cứu tiếp thu trong quá trình nghiên cứu, lập, thẩm định và phê duyệt đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô.

Quan điểm của TP đối với việc điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô phải đảm bảo định hướng "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại"; Đồng thời, phải khai thác được hiệu quả các điều kiện tự nhiên; Giữ gìn bản sắc văn hóa; Từng bước nâng cao chất lượng đô thị và nông thôn; Đồng bộ giữa xây dựng mới và cải tạo, chỉnh trang, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa; Hài hòa giữa phát triển kinh tế với văn hóa - xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu; Đảm bảo an ninh quốc phòng.

Phát huy hiệu quả mọi nguồn lực xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hiện đại; Tập trung ưu tiên các dự án hạ tầng giao thông và hạ tầng số theo các chiến lược, mô hình phát triển kinh tế Thủ đô và của vùng Thủ đô.

TP kiên định với định hướng phát triển hai TP trực thuộc Thủ đô là: TP Bắc sông Hồng (Mê Linh - Sóc Sơn - Đông Anh), TP phía Tây Hà Nội (Hòa Lạc - Xuân Mai).

Cùng với đó là 5 trục không gian chính: Trục không gian sông Hồng, lấy sông Hồng là trục xanh, cảnh quan trung tâm, thay đổi quan điểm phát triển theo hướng quay mặt ra sông thay vì quay lưng ra sông như hiện nay; Trục không gian Hồ Tây - Ba Vì kết nối giữa đô thị trung tâm với các đô thị vệ tinh; Trục không gian Hồ Tây - Cổ Loa xác lập không gian kiểm soát đặc biệt là tổ hợp các khu chức năng công cộng gắn với các công trình biểu tượng; Trục không gian Nhật Tân - Nội Bài là trục đô thị thông minh; Trục không gian phía Nam kết nối không gian sinh thái với cụm du lịch tâm linh tại Mỹ Đức và Hà Nam…

Công tác quy hoạch đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của Thủ đô

Tập trung quyết liệt

Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải, việc tổ chức lập Quy hoạch Thủ đô nhằm tổ chức, phân bổ, sắp xếp không gian phát triển các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh gắn với phát triển kết cấu hạ tầng, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường; Qua đó, khai thác, huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực xây dựng và phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.

Với việc Lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, UBND TP Hà Nội đã chủ động triển khai đồng thời, đồng bộ các bước, rút gọn quy trình thủ tục, đồng thời bảo đảm đúng quy định.

Trước khối lượng công việc lớn, UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch triển khai tổ chức lập Quy hoạch Thủ đô nhằm cụ thể hóa các nội dung, nhiệm vụ và lộ trình triển khai thực hiện; Phân công trách nhiệm cụ thể đối với Sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã.

Trong đó, UBND TP Hà Nội yêu cầu Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội (cơ quan lập quy hoạch) chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương triển khai thực hiện công tác lập quy hoạch theo quy định. Các Sở, ban, ngành, UBND quận, huyện, thị xã tiếp tục rà soát, đánh giá công tác quy hoạch ngành, lĩnh vực, địa bàn phụ trách giai đoạn 2011 - 2020; Cung cấp số liệu phục vụ công tác lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội; Phối hợp với đơn vị lập quy hoạch trong quá trình khảo sát, nghiên cứu, đề xuất các định hướng quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để triển khai tích hợp vào Quy hoạch Thủ đô Hà Nội.

Đặc biệt, UBND TP yêu cầu, việc triển khai công tác lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội cần sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị, chính quyền và Nhân dân Thủ đô; Nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp, Sở, ban, ngành.

Các chuyên gia cho rằng, quy mô diện tích, dân số Thủ đô Hà Nội giờ đây đã lớn hơn rất nhiều so với trước. Vì vậy, Quy hoạch Thủ đô lần này không chỉ là tích hợp lồng ghép tất cả lĩnh vực mà đòi hỏi phải là quy hoạch chiến lược, đặt ra được chiến lược ưu tiên, tạo ra những không gian sáng tạo mới để phát triển và xác định được nguồn lực thực hiện.

Cũng theo các chuyên gia, cần đề cập các chính sách và sáng kiến phát triển Thủ đô trong bối cảnh liên kết vùng. Đặc biệt quan tâm các lĩnh vực liên quan tới đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số hướng tới người dân, đô thị thông minh, tăng trưởng xanh và liên kết đô thị nông thôn. Đây là những vấn đề thời đại, có vai trò quan trọng trong phát triển Thủ đô bền vững.

Hai nhiệm vụ lập và điều chỉnh quy hoạch Thủ đô lần này đã thể hiện quyết tâm của Hà Nội không bỏ lỡ cơ hội định hướng phát triển của Thủ đô trong thời đại mới với sứ mệnh tạo hình mẫu, dẫn dắt cả nước. Với sự nỗ lực hiện nay, kỳ vọng Hà Nội sẽ lập được bản quy hoạch đúng nghĩa, khai thác lợi thế, tiềm năng khác biệt để từ đó biến thành sức mạnh cho phát triển.