Tạo "lá chắn" đủ mạnh để cân bằng giữa an toàn và sáng tạo

Bám sát nguyên tắc "trách nhiệm"

Luật An ninh mạng năm 2025 - luật khung trên cơ sở sự hợp nhất quy định hiện hành của Luật An toàn thông tin mạng năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2018 và Luật An ninh mạng năm 2018 để phục vụ triển khai mô hình tổ chức mới của hệ thống chính trị theo Kết luận số 177-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tiếp tục xây dựng tổ chức, hoạt động của đơn vị hành chính 2 cấp bảo đảm thông suốt, hiệu quả, trong đó Bộ Công an tiếp nhận nhiệm vụ quản lý nhà nước về an toàn thông tin mạng từ Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây về thẩm quyền của lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng.

Theo đại biểu Lê Nhật Thành (đoàn Hà Nội), việc ban hành Luật là cần thiết, kịp thời thể chế các đường lối, quan điểm chỉ đạo của Đảng, khắc phục những chồng chéo, mâu thuẫn và phân định thiếu rõ ràng về thẩm quyền, chức năng giữa Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh chuyển đổi số sâu rộng và tình hình tấn công mạng, tội phạm xuyên biên giới diễn biến phức tạp như hiện nay.

ĐBQH Lê Nhật Thành (đoàn Hà Nội)

Nhận định hồ sơ dự án Luật An ninh mạng đã được cơ quan chủ trì soạn thảo chuẩn bị rất công phu, kỹ lưỡng, đại biểu Lê Nhật Thành đề nghị cần rà soát, hoàn thiện dự thảo theo hướng bám sát một số nguyên tắc, trong đó có nguyên tắc thống nhất về trách nhiệm quản lý Nhà nước và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức theo quan điểm tại Nghị quyết 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đó là một việc chỉ do một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính.

Cụ thể, phải rà soát, chỉnh lý theo hướng giao lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng của Bộ Công an chịu trách nhiệm chủ trì bảo đảm an ninh mạng trong phạm vi cả nước; các lực lượng, cơ quan khác theo chức năng, nhiệm vụ có trách nhiệm phối hợp với lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng của Bộ Công an thực hiện công tác bảo vệ an ninh mạng.

Đại biểu Lương Văn Hùng (đoàn Quảng Ngãi) đánh giá, dự thảo Luật An ninh mạng có nhiều điểm tích cực khi cụ thể hóa các khái niệm, hành vi bị nghiêm cấm, cũng như trách nhiệm của các bộ, ngành, doanh nghiệp và người sử dụng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của quá trình chuyển đổi số quốc gia, bảo đảm an ninh, an toàn trên không gian mạng; đồng thời bảo vệ quyền con người, quyền công dân và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Góp ý vào nội dung quy định tại Điều 55 về trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng, đại biểu đồng tình với quy định yêu cầu doanh nghiệp định danh người sử dụng, lưu trữ dữ liệu trong lãnh thổ Việt Nam và phối hợp với cơ quan chức năng khi phục vụ yêu cầu bảo đảm an ninh mạng.

Tuy nhiên, tại khoản 5 Điều 55 quy định: “Có trách nhiệm định danh địa chỉ internet (địa chỉ IP) của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ internet, cung cấp cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng để quản lý phục vụ công tác đảm bảo an ninh mạng", đại biểu cho rằng cần bổ sung quy định cụ thể về thời điểm, thủ tục, thẩm quyền yêu cầu cung cấp dữ liệu, nhằm tránh lạm dụng, đảm bảo quyền riêng tư của người dùng.

ĐBQH Nguyễn Quốc Duyệt (đoàn Hà Nội)

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) cho rằng, việc ban hành luật cần đạt được sự cân bằng giữa "an ninh" và "phát triển", giữa bảo vệ nhà nước và bảo vệ người dân, doanh nghiệp.

Bà đề nghị ban soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ nội hàm khái niệm, tránh chồng chéo, bảo đảm tính khả thi và minh bạch, để luật khi ban hành thực sự trở thành công cụ pháp lý hữu hiệu, thúc đẩy Việt Nam phát triển bền vững trong không gian mạng an toàn, lành mạnh và có chủ quyền.

Ngoài ra, đại biểu đoàn Hải Phòng cũng đề nghị quy định rõ hơn cơ chế thực thi, đặc biệt là trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp nền tảng mạng xã hội và dịch vụ internet.

"Thay vì yêu cầu kiểm soát nội dung, nên quy định cơ chế cảnh báo, báo cáo và phối hợp xử lý khi phát hiện nội dung xâm hại người yếu thế", bà Nga góp ý.

Tránh chồng chéo, tạo "khoảng trống" trong quản lý

Đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt (đoàn Hà Nội) khẳng định, bên cạnh 4 môi trường tác chiến truyền thống (trên không, trên biển, trên bộ và trên không gian vũ trụ) thì hiện nay, không gian mạng trở thành môi trường tác chiến thứ 5, vì thế chúng ta phải có những hành lang pháp lý đủ mạnh để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ trên không gian mạng.

Liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ban Cơ yếu Chính phủ được đề cập trong dự thảo Luật, đại biểu kiến nghị phân định nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan cần dựa trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ quản lý Nhà nước theo ngành, lĩnh vực.

Đồng thời, dự thảo Luật cũng cần quy định rõ nguyên tắc, nội dung, hình thức, trách nhiệm phối hợp; cơ chế chia sẻ thông tin, đánh giá tình hình, cảnh báo sớm các nguy cơ; chế độ chỉ huy, hiệp đồng thống nhất trong các tình huống phức tạp, các tình huống khẩn cấp về an ninh mạng... Tránh tình trạng chồng chéo khi có sự việc xảy ra, hoặc tạo ra những khoảng trống về trách nhiệm mà không có đơn vị nào tham gia xử lý.

ĐBQH, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm (đoàn Hà Nội)

Theo Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm, Luật An ninh mạng (sửa đổi) nếu được xây dựng trên tinh thần “an ninh để an dân, an dân để an quốc”, chắc chắn sẽ trở thành nền tảng quan trọng cho sự phát triển hài hòa giữa công nghệ và con người, giữa an toàn và tự do, giữa pháp luật và đạo đức trong thời gian số.

Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu cho rằng cần tăng cường các quy định phòng ngừa, xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc, kích động hằn thù nhằm giữ gìn sự trong sạch của truyền thông và bảo vệ niềm tin xã hội. Cùng với đó, bảo vệ danh dự, nhân phẩm, dữ liệu cá nhân của công dân, coi đó là sự tôn trọng phẩm giá con người.

Dự thảo Luật cũng cần quy định rõ trách nhiệm của các doanh nghiệp mạng xã hội, nhất là các nền tảng xuyên biên giới, trong việc kiểm soát, gỡ bỏ nội dung độc hại và phối hợp với cơ quan chức năng Việt Nam. Đồng thời với đó là đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền về văn hóa ứng xử trên không gian mạng, giúp người dân có nhận thức đúng, biết sử dụng mạng để lan tỏa điều thiện, tránh gieo rắc thông tin tiêu cực.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn Hà Nội) cho rằng, theo quy định tại điều 14 dự thảo Luật về Hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia, danh mục đã bao quát nhiều lĩnh vực: Năng lượng, tài chính, y tế, giao thông, môi trường... Tuy nhiên, chưa có lĩnh vực nông nghiệp và an ninh lương thực, trong khi đây là khu vực đang chuyển đổi số rất nhanh.

Quang cảnh thảo luận tổ Hà Nội

"Nông nghiệp ngày nay ứng dụng IoT, vệ tinh, AI, blockchain... nên dữ liệu mùa vụ, giống cây, chuỗi cung ứng rất dễ bị tấn công mạng, có thể ảnh hưởng đến an ninh lương thực và ổn định xã hội" - đại biểu Nguyễn Thị Lan phân tích.

Từ đó, đại biểu đề nghị bổ sung “Hệ thống thông tin quốc gia trong lĩnh vực nông nghiệp, an ninh lương thực, chuỗi cung ứng nông sản và dữ liệu tài nguyên thiên nhiên” vào khoản 2 nhằm giúp bảo vệ hạ tầng dữ liệu nông nghiệp, bảo đảm an ninh lương thực; khuyến khích doanh nghiệp và trường đại học đầu tư mạnh hơn cho công nghệ, bảo mật.

Luật An ninh mạng (sửa đổi) có tầm quan trọng đặc biệt đây không chỉ là một đạo luật về kỹ thuật mà còn là công cụ bảo vệ an ninh quốc gia, là lá chắn văn hóa - đạo đức, giúp bảo vệ hình ảnh đất nước và con người Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Theo các ĐBQH cần đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền, tạo sự cân bằng giữa bảo vệ an ninh và bảo đảm quyền tự do ngôn luận, sáng tạo, hướng tới một môi trường mạng lành mạnh, góp phần ổn định xã hội và phát triển đất nước.

Tú Linh